Höfundar greinarinnar eru einnig höfundar bókarinnar Vellíðan barna: Handbók fyrir foreldra. Unnur Arna Jónsdóttir og Hrafnhildur Sigurðardóttir eru eigendur Hugarfrelsis og Ingrid Kuhlman er leiðbeinandi og ráðgjafi hjá Þekkingarmiðlun.
„Börn nú til dags alast upp í stafrænum heimi. Í rannsókn Steingerðar Ólafsdóttur frá árinu 2017 á börnum 0-8 ára kom fram að um 56% barna hafa aðgengi að spjaldtölvu strax við eins árs aldur. Skjánotkun barna eykst síðan með hækkandi aldri og í aldurshópunum 2-4 ára notar 71% þeirra spjaldtölvu einhvern tímann en deilir snjalltækjum með öðrum á heimilinu. Við fimm ára aldur aukast líkur á að börn eignist sín eigin snjalltæki.“
Margar klukkustundir á dag
Þær benda á að ný rannsókn Rannsókna og greiningar hafi sýnt að 48% stelpna í áttunda bekk, 54% í níunda og 58% í tíunda þremur klukkustundum eða meira á dag á samfélagsmiðlum. Hjá strákum eru hlutföllin 24% í áttunda bekk, 30% í níunda bekk og 29% í tíunda bekk.
„Þá eru eftir tölvuleikir, myndbönd, þættir og myndir. Það er því ljóst að börnin okkar eyða gríðarlegum tíma í snjalltækjum.“
Í greininni fara þær yfir skuggahliðar snjalltækjanna.
„Óhófleg notkun getur leitt til þess að samverustundum fjölskyldunnar fækkar og nándin á heimilinu minnkar, börn og ungmenni fá ekki nægan svefn og mæta því úrvinda í skólann.“
Skuggahliðar snjallsímanna
Svefnskortur getur valdið kvíða og vanlíðan sem getur orðið að erfiðum vítahring.
„Frumkvæði, drifkraftur og félagsleg virkni verður minni fyrir vikið og mörg finna þau fyrir neikvæðum samanburði, einangrun og einmanaleika.“
Þær segja mikilvægt að foreldrar setji heilbrigð mörk á snjallsímanotkun til að passa upp á heilsu, samskipti, svefn og líðan.
„Hlutverk foreldra er að stuðla að því að börn læri að stjórna eigin skjánotkun og þekki eigin mörk. Auk þess er líka mikilvægt að foreldrar skapi tíma fyrir uppbyggilegar samverustundir án snjalltækja og aðstoði börnin við að finna ánægju fjarri skjánum.“
Símalaus sunnudagur
Benda þær líka á að foreldrar eru sjálfir fyrirmyndir.
„Ef foreldrar eiga sjálfir erfitt með að slíta sig frá snjalltækjum sínum er auðvelt að ímynda sér hversu erfitt það hlýtur að vera fyrir barn að gera slíkt hið sama.“
Í greininni tala þær um kosti skjálausra samverustunda
„Til dæmis með því að takmarka snjalltækjanotkun í matartímum, salernisferðum, kósýkvöldum, útiveru og samveru.“
Einnig sé gott að hvetja börn til að gefa sér tíma daglega til að leggja rækt við styrkleika sína.
Sunnudaginn 30. október standa félagasamtökin Barnaheill fyrir símalausum sunnudegi til að vekja foreldra og aðra til umhugsunar um snjalltækjanotkun innan heimilisins og þau áhrif sem tækin geta haft á samverustundir fjölskyldunnar. Nánari upplýsingar má finna á vefnum Símalaus.
Á morgun, laugardaginn 29. október verða Unnur, Hrafnhildur og Ingrid með viðburð í Eymundsson í Smáralind og á Akureyri þar sem þær ætla að vekja foreldra til vitundar um hvernig hægt er að auka vellíðan barna.
„Við verðum með stór plaköt með æfingum sem miða að því að draga úr snjalltækjanotkun með því að fjölga gæða- og samverustundum fjölskyldunnar.“
Greinina má lesa í heild sinni hér á Vísi en þær ræddu viðfangsefnið líka í viðtali á Bylgjunni sem heyra má í spilaranum hér fyrir neðan.
