Háskóli Íslands og landbúnaður Erna Bjarnadóttir skrifar 15. nóvember 2021 17:30 Háskólaprófessorinn Þórólfur Matthíasson (ÞM) er sérlegur áhugamaður um landbúnað eins og glöggt kom fram í þættinum Á Sprengisandi um helgina. Því miður gat ég ekki þegið boð um að sitja þáttinn með honum þar sem ég var búin að lofa mér annað. Áður hafði hann ritað sérstaka grein á Kjarnann, sjá hér https://kjarninn.is/skodun/verkefnastjori-ms-skodar-styrki/, til að svara athugasemdum og eftir atvikum ábendingum sem ég hafði sent Vísindavefnum í tilefni af svar hans á vefnum sjá, https://www.visindavefur.is/svar.php?id=82059. Inn í það þvælir hann athugasemdum sem ég hafði ritað við grein sem Kjarninn birti (sjá hér https://kjarninn.is/skodun/fyrirsagnagledi-um-landbunad-hver-er-kjarni-malsins/) og hafði unnið upp úr fyrrnefndu svari. Athugasemdir við umfjöllun um landbúnað Við þessi skrif og ummæli sem Þórólfur lét falla í fyrrnefndum þætti vil ég gera fáeinar athugasemdir án þess að öll þau atriði sem nefna má, séu ávörpuð. Hér er um tvo punkta að ræða – annars vegar um form (hismi) og hins vegar um efnisatriði (kjarna): Um hismið: 1.Grein ÞM hefst á að gera lítið úr athugasemd minni við fyrirsögn fréttar Kjarnans um málið. Grein mín hafi birst löngu eftir að fyrirsögnin var leiðrétt. Lítum nú nánar á þetta. Í athugasemd Kjarnans sjálfs við grein mína stendur að fyrirsögnin hafi verið leiðrétt kl. 14.14 þennan dag eftir ábendingu greinarhöfundar. Greinina sendi ég enda inn kl. 14.00 þennan dag. Kjarninn sjálfur hefur svo ekki fyrir því að benda á þetta við birtingu greinar ÞM. Hér gildir því greinilega lögmálið að betra er að veifa röngu tré en öngvu. 2.Fyrrnefnt svar á Vísindavefnum birtist þann 9. nóvember sl. Þann 10. nóvember sl. sendi ég nokkrar ábendingar til ritstjóra Vísindavefsins. Með þessu var auðvitað ætlun mín að eiga siðuð samskipti um efni svarsins en ekki standa í ritdeilum sem kryddaðar yrðu með rangfærslum samanber fyrri ábendingu. 3.Eftir það rekur ÞM það sem hann kallar „aðfinnslur“. Tölvupóstur minn til Vísindavefsins hljóðaði hins vegar svona: „Meðfylgjandi eru efnislegar ábendingar við svar birt á Vísindavefnum þann 9. nóvember sl.“ Hnútukast ÞM dæmir sig sjálft að mínu mati. Um kjarnann: 4.Efnislegar ábendingar ÞM í tæplega 900 orða grein nema svo 178 orðum. Þar segir ÞM orðrétt: „Í kafla sem ber yfirskriftina „Hvernig ber að skilja aðferðafræði OECD?“ fullyrðir EB að aðferðafræði OECD dugi ekki til að meta vergan og hreinan stuðning við landbúnað. Svo segir EB: „....Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis....“. Þarna er líklega kjarni gagnrýni EB á aðferðafræði OECD að ræða. En málið er að OECD er í þessu tilfelli ekki að meta stuðning við neytendur eins og EB lætur liggja að, heldur stuðning við framleiðendur. Og þá stendur þessi aðferðafræði fyllilega fyrir sínu!“ 5.Hér birtist misskilningur af hálfu ÞM. Í grein minni gagnrýndi ég ekki aðferðafræði OECD, heldur framsetningu hans á upplýsingum frá OECD. Sá mælikvarði OECD sem hér er til umfjöllunar er kallaður „Market price support“. Stuðningi við verð til framleiðenda. Stuðningur við markaðsverð er metinn sem = VP (verðmæti afurða á innanlandsverði til framleiðenda) - BP (innflutningsverð á mjólk sjá viðauka 4.1 í handbók OECD) x QP (magn afurðar hér mjólk sem selt er á innanlandsmarkaði). 6.Í grein minni lýsti ég þessu svona: „Við mat á viðmiðunarverði t.d. mjólkur á heimsmarkaði er byggt á heimsmarkaðsverði á smjöri og undanrennudufti. Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis enda verið að meta tilfærslur til framleiðenda en ekki kostnað neytenda.“ Hvergi er hér minnst á stuðning við neytendur eins og ÞM gerir mér upp. Einungis er verið að leitast við að útskýra að hér er verið að meta ígildi þessa stuðnings fyrir móttakendur hans, þ.e. bændur. 7.Sú hugmyndafræði að kalla stuðning við markaðsverð til bænda, sem metinn er með aðferðum OECD, opinber útgjöld á Íslandi er heimatilbúningur ÞM. Opinber útgjöld eru útgjöld ríkis og sveitarfélaga til málaflokka eins og í þessu tilviki til landbúnaðar. Að hve miklu leyti tekjur bænda eru hærri vegna tolla á búvörur er metin stærð sem ekki fellur undir útgjöld þessara aðila og þar af leiðandi ekki talin fram í þjóðhagsreikningum. Á Sprengisandi Þórólfur lét gamminn geisa á Sprengisandi á sunnudaginn, enda getur sprettfærið verið gott þar. Það á ekki síst við séu menn einir á ferð og enginn þvælist í veginum, hvorki tófa né útilegumaður. Þegar hann hins vegar lýsti vanþóknun sinni á því að meiru væri eytt í niðurgreiðslur á eina rollu en gamlamenni, áttaði ég mig á að eflaust er manninum ekki alvara með öllu sem hann lætur frá sér fara. Sú framsetning sem háskólaprófessorinn beitir í riti og ræðu er aðfinnsluverð. Það hefur grundvallarþýðingu fyrir íslenskan landbúnað að fulltrúar háskólasamfélagsins fari rétt með þegar viðmiðunartölur frá erlendum stofnunum og fullyrðingar um stöðu landbúnaðar eru settar fram opinberlega á vegum Háskóla Íslands og fulltrúa hans. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landbúnaður Háskólar Erna Bjarnadóttir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta Skoðun Skoðun Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson skrifar Skoðun Hippókratesareiðurinn þarf að verða að veruleika Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Raforkan er auðlind þjóðarinnar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson skrifar Skoðun Biskupskjör: Stuðningsyfirlýsing Hákon Leifsson,Sigrid Rolof skrifar Skoðun Kennslustund í „selfies“ Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Háskólaprófessorinn Þórólfur Matthíasson (ÞM) er sérlegur áhugamaður um landbúnað eins og glöggt kom fram í þættinum Á Sprengisandi um helgina. Því miður gat ég ekki þegið boð um að sitja þáttinn með honum þar sem ég var búin að lofa mér annað. Áður hafði hann ritað sérstaka grein á Kjarnann, sjá hér https://kjarninn.is/skodun/verkefnastjori-ms-skodar-styrki/, til að svara athugasemdum og eftir atvikum ábendingum sem ég hafði sent Vísindavefnum í tilefni af svar hans á vefnum sjá, https://www.visindavefur.is/svar.php?id=82059. Inn í það þvælir hann athugasemdum sem ég hafði ritað við grein sem Kjarninn birti (sjá hér https://kjarninn.is/skodun/fyrirsagnagledi-um-landbunad-hver-er-kjarni-malsins/) og hafði unnið upp úr fyrrnefndu svari. Athugasemdir við umfjöllun um landbúnað Við þessi skrif og ummæli sem Þórólfur lét falla í fyrrnefndum þætti vil ég gera fáeinar athugasemdir án þess að öll þau atriði sem nefna má, séu ávörpuð. Hér er um tvo punkta að ræða – annars vegar um form (hismi) og hins vegar um efnisatriði (kjarna): Um hismið: 1.Grein ÞM hefst á að gera lítið úr athugasemd minni við fyrirsögn fréttar Kjarnans um málið. Grein mín hafi birst löngu eftir að fyrirsögnin var leiðrétt. Lítum nú nánar á þetta. Í athugasemd Kjarnans sjálfs við grein mína stendur að fyrirsögnin hafi verið leiðrétt kl. 14.14 þennan dag eftir ábendingu greinarhöfundar. Greinina sendi ég enda inn kl. 14.00 þennan dag. Kjarninn sjálfur hefur svo ekki fyrir því að benda á þetta við birtingu greinar ÞM. Hér gildir því greinilega lögmálið að betra er að veifa röngu tré en öngvu. 2.Fyrrnefnt svar á Vísindavefnum birtist þann 9. nóvember sl. Þann 10. nóvember sl. sendi ég nokkrar ábendingar til ritstjóra Vísindavefsins. Með þessu var auðvitað ætlun mín að eiga siðuð samskipti um efni svarsins en ekki standa í ritdeilum sem kryddaðar yrðu með rangfærslum samanber fyrri ábendingu. 3.Eftir það rekur ÞM það sem hann kallar „aðfinnslur“. Tölvupóstur minn til Vísindavefsins hljóðaði hins vegar svona: „Meðfylgjandi eru efnislegar ábendingar við svar birt á Vísindavefnum þann 9. nóvember sl.“ Hnútukast ÞM dæmir sig sjálft að mínu mati. Um kjarnann: 4.Efnislegar ábendingar ÞM í tæplega 900 orða grein nema svo 178 orðum. Þar segir ÞM orðrétt: „Í kafla sem ber yfirskriftina „Hvernig ber að skilja aðferðafræði OECD?“ fullyrðir EB að aðferðafræði OECD dugi ekki til að meta vergan og hreinan stuðning við landbúnað. Svo segir EB: „....Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis....“. Þarna er líklega kjarni gagnrýni EB á aðferðafræði OECD að ræða. En málið er að OECD er í þessu tilfelli ekki að meta stuðning við neytendur eins og EB lætur liggja að, heldur stuðning við framleiðendur. Og þá stendur þessi aðferðafræði fyllilega fyrir sínu!“ 5.Hér birtist misskilningur af hálfu ÞM. Í grein minni gagnrýndi ég ekki aðferðafræði OECD, heldur framsetningu hans á upplýsingum frá OECD. Sá mælikvarði OECD sem hér er til umfjöllunar er kallaður „Market price support“. Stuðningi við verð til framleiðenda. Stuðningur við markaðsverð er metinn sem = VP (verðmæti afurða á innanlandsverði til framleiðenda) - BP (innflutningsverð á mjólk sjá viðauka 4.1 í handbók OECD) x QP (magn afurðar hér mjólk sem selt er á innanlandsmarkaði). 6.Í grein minni lýsti ég þessu svona: „Við mat á viðmiðunarverði t.d. mjólkur á heimsmarkaði er byggt á heimsmarkaðsverði á smjöri og undanrennudufti. Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis enda verið að meta tilfærslur til framleiðenda en ekki kostnað neytenda.“ Hvergi er hér minnst á stuðning við neytendur eins og ÞM gerir mér upp. Einungis er verið að leitast við að útskýra að hér er verið að meta ígildi þessa stuðnings fyrir móttakendur hans, þ.e. bændur. 7.Sú hugmyndafræði að kalla stuðning við markaðsverð til bænda, sem metinn er með aðferðum OECD, opinber útgjöld á Íslandi er heimatilbúningur ÞM. Opinber útgjöld eru útgjöld ríkis og sveitarfélaga til málaflokka eins og í þessu tilviki til landbúnaðar. Að hve miklu leyti tekjur bænda eru hærri vegna tolla á búvörur er metin stærð sem ekki fellur undir útgjöld þessara aðila og þar af leiðandi ekki talin fram í þjóðhagsreikningum. Á Sprengisandi Þórólfur lét gamminn geisa á Sprengisandi á sunnudaginn, enda getur sprettfærið verið gott þar. Það á ekki síst við séu menn einir á ferð og enginn þvælist í veginum, hvorki tófa né útilegumaður. Þegar hann hins vegar lýsti vanþóknun sinni á því að meiru væri eytt í niðurgreiðslur á eina rollu en gamlamenni, áttaði ég mig á að eflaust er manninum ekki alvara með öllu sem hann lætur frá sér fara. Sú framsetning sem háskólaprófessorinn beitir í riti og ræðu er aðfinnsluverð. Það hefur grundvallarþýðingu fyrir íslenskan landbúnað að fulltrúar háskólasamfélagsins fari rétt með þegar viðmiðunartölur frá erlendum stofnunum og fullyrðingar um stöðu landbúnaðar eru settar fram opinberlega á vegum Háskóla Íslands og fulltrúa hans. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun