Núgildandi mannanafnalöggjöf feli í sér mannréttindabrot Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 5. mars 2020 17:30 Töluverðar breytingar verða gerðar á lögum um mannanöfn nái frumvarpið fram að ganga. Vísir/Vilhelm Halldór Ármann Sigurðsson, fyrrverandi formaður mannanafnanefndar, fagnar frumvarpi dómsmálaráðherra sem meðal annars kveður á um að nefndin verði lögð niður. Það sé mikið fagnaðarefni og framfaraskref verði frumvarpið að lögum. Eiríkur Rögnvaldsson íslenskufræðingur segir núgildandi lög um mannanöfn fela í sér mannréttindabrot. Þetta kemur fram í umsögnum Halldórs og Eiríks um frumvarpið í samráðsgátt stjórnvalda en umsagnafrestur rennur út í dag. Auk þess að hafa gegnt formennsku í mannanafnanefnd átti Halldór jafnframt sæti í nefnd sem samdi frumvarp að núgildandi lögum um mannanöfn sem samþykkt voru árið 1996. „Það er löngu kominn tími til að gerbreyta lögunum, eins og nú er lagt til. Við sem áttum sæti í frumvarpsnefndinni 1994–1996 lögðumst gegn ættarnöfnum, töldum þau vera ógn við íslenska kenninafnasiðinn. En þetta var missýn,“ skrifar Halldór meðal annars í umsögn sinni. „Það er ótækt í nútímaþjóðfélagi að stjórna nöfnum, þar með töldum ættarnöfnum, með lagaboði nema að ákaflega takmörkuðu leyti,“ skrifar Halldór ennfremur en meðal þess sem boðað er í frumvarpinu er að ættarnöfn verði leyfð að nýju. Halldór kveðst þeirrar skoðunar að best og einfaldast værir „að hafa engar hömlur á ættarnöfnum en treysta þess í stað á dómgreind og smekkvísi almennings.“ Frestur til að skila inn umsögn í samráðsgátt um frumvarp Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur dómsmálaráðherra um mannanöfn rennur út í dag.Vísir/Vilhelm Þá tekur hann undir með Eiríki Rögnvaldssyni, prófessor emeritus í íslenskri málfræði, sem einnig hefur sent inn umsögn um frumvarpið, að ekki verði betur séð en að takmarkanir á notkun ættarnafna feli í sér brot á 65. grein stjórnarskrárinnar þar sem segir meðal annars að allir skuli vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits, meðal annars, til ætternis. Í umsögn sinni segir Eiríkur frumvarpið vera verulega réttarbót sem „afnemur þá mismunun sem felst í gildandi lögum og er í raun mannréttindabrot.“ Ensk nöfn geti haft „ófyrirséðar afleiðingar“ fyrir tungumálið Ármann Jakobsson, prófessor í íslensku og formaður Íslenskrar málnefndar, er ekki jafn sannfærður um ágæti frumvarpsins. Í umsögn sinni segir hann frumvarpið þó vera ótvíræða framför frá fyrri frumvörpum af svipuðum toga. Til að mynda sé með þessu frumvarpi gert ráð fyrir meiri ráðgjöf um nöfn en í fyrri frumvörpum. Þá sé gengið út frá íslensku hvað varðar stafsetningu nafna. „Á hinn bóginn dregur frumvarpið úr lögvörn fyrir íslensku sem er þó þjóðtunga og opinbert mál á landinu samkvæmt lögum um stöðu íslenskrar tungu,“ skrifar Ármann meðal annars í sinni umsögn. „Þó að alloft geti orkað tvímælis hvort einstök nöfn falli að íslensku málkerfi veitti það þó ákveðna viðspyrnu að nefnd sérfróðra úrskurðaði um málið. Nú er gert ráð fyrir að leyft verði að skrá ýmis erlend nöfn sem íslensk og þar með í sjálfu sér ekkert sem hindrar að t.d. ensk nöfn fari að tíðkast hér með ófyrirséðum afleiðingum fyrir tungumálið sjálft,“ segir einnig í umsögn Ármanns. Veltir hann því fyrir sér hvort eðlilegra væri að áfram yrði til mannanafnanefnd eða önnur stjórnvaldsstofnun sem myndi annast ráðgjöf um nafngiftir, þótt lögum yrði breytt. „Þannig verði gengið út frá því að foreldrar vilji helst velja börnum sínum góð og gild íslensk nöfn og að hið opinbera bjóði upp á aðstoð við það enda fjölmargir sérfræðingar til sem geta veitt hana,“ skrifar Ármann um leið og hann segir eðlilegt að frelsi í nafngiftum sé eins mikið og kostur er. Alls hafa borist sex umsagnir um frumvarpið þegar þetta er skrifað, flestar jákvæðar hvað varðar efni frumvarpsins þótt nokkuð sé um athugasemdir hvað varðar einstaka greinar frumvarpsins. Alþingi Mannanöfn Stjórnsýsla Mest lesið Full ástæða til að vara foreldra við Innlent Málið óheppilegt og mjög klaufalegt Innlent Ekki verið ætlun þeirra að gera bílakaupin opinber Innlent Forstjóri Brimborgar á athyglisverðum gestalista Höllu Innlent Allt í háaloft þegar faðirinn sneri til baka úr veikindaleyfi Innlent „Þetta er í rauninni þvert á það sem við viljum sjá“ Innlent Verstu skemmdarverk í sögu Lystigarðsins Innlent Kæra Byko vegna límmiða úr sögunni Innlent Ósáttur með hótelið, golfvellina og matinn en fær ekkert endurgreitt Innlent Fundu óvænt merki um mögulegt örverulíf á Mars Erlent Fleiri fréttir Full ástæða til að vara foreldra við Málið óheppilegt og mjög klaufalegt Fíkniefni á samfélagsmiðlum og bílakaup verðandi forseta Ekki verið ætlun þeirra að gera bílakaupin opinber Forstjóri Brimborgar á athyglisverðum gestalista Höllu Kæra Byko vegna límmiða úr sögunni Ármúlinn verði vel nothæfur leikskóli eftir tvær vikur Hnífamaðurinn í Lundi áfram bak við lás og slá „Hann meiddi mig ekki mikið“ Umboðsmaður barna krefst svara um nýtt námsmat Sala á fíkniefnum fari fram fyrir opnum tjöldum Ferðamennirnir lausir úr haldi eftir líkamsárás Sala fíkniefna fyrir opnum tjöldum og stemmning á Húsavík Ný líkön sýna umfang hraunsins Allt í háaloft þegar faðirinn sneri til baka úr veikindaleyfi Óbreyttir bændur í Mýrdalnum hafi ekki efni á malbiki Ragnar Þór kennir Pawel eitt og annað í kennslufræðum Segir málið hið sérkennilegasta og krefst svara Boðar laugardagsbongó Verstu skemmdarverk í sögu Lystigarðsins Ók gegn rauðu ljósi og olli hörðum árekstri Vörumerkistákn við fréttir RÚV að kröfu Ólympíunefndarinnar Skoða að flytja Blóðbankann vegna myglu og raka „Þetta er í rauninni þvert á það sem við viljum sjá“ Ráðherra hyggst skoða nafnabreytingu Mohamad Th. Jóhannessonar Sinnti ekki merkjum um að stoppa en reyndi ekki að komast undan Tveir fluttir á bráðamóttöku eftir árekstur á Miklubraut Ósáttur með hótelið, golfvellina og matinn en fær ekkert endurgreitt „Þurfum að grípa inn í ekki seinna en strax“ Þjórsárdalur heillar og synt í Gjánni Sjá meira
Halldór Ármann Sigurðsson, fyrrverandi formaður mannanafnanefndar, fagnar frumvarpi dómsmálaráðherra sem meðal annars kveður á um að nefndin verði lögð niður. Það sé mikið fagnaðarefni og framfaraskref verði frumvarpið að lögum. Eiríkur Rögnvaldsson íslenskufræðingur segir núgildandi lög um mannanöfn fela í sér mannréttindabrot. Þetta kemur fram í umsögnum Halldórs og Eiríks um frumvarpið í samráðsgátt stjórnvalda en umsagnafrestur rennur út í dag. Auk þess að hafa gegnt formennsku í mannanafnanefnd átti Halldór jafnframt sæti í nefnd sem samdi frumvarp að núgildandi lögum um mannanöfn sem samþykkt voru árið 1996. „Það er löngu kominn tími til að gerbreyta lögunum, eins og nú er lagt til. Við sem áttum sæti í frumvarpsnefndinni 1994–1996 lögðumst gegn ættarnöfnum, töldum þau vera ógn við íslenska kenninafnasiðinn. En þetta var missýn,“ skrifar Halldór meðal annars í umsögn sinni. „Það er ótækt í nútímaþjóðfélagi að stjórna nöfnum, þar með töldum ættarnöfnum, með lagaboði nema að ákaflega takmörkuðu leyti,“ skrifar Halldór ennfremur en meðal þess sem boðað er í frumvarpinu er að ættarnöfn verði leyfð að nýju. Halldór kveðst þeirrar skoðunar að best og einfaldast værir „að hafa engar hömlur á ættarnöfnum en treysta þess í stað á dómgreind og smekkvísi almennings.“ Frestur til að skila inn umsögn í samráðsgátt um frumvarp Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur dómsmálaráðherra um mannanöfn rennur út í dag.Vísir/Vilhelm Þá tekur hann undir með Eiríki Rögnvaldssyni, prófessor emeritus í íslenskri málfræði, sem einnig hefur sent inn umsögn um frumvarpið, að ekki verði betur séð en að takmarkanir á notkun ættarnafna feli í sér brot á 65. grein stjórnarskrárinnar þar sem segir meðal annars að allir skuli vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits, meðal annars, til ætternis. Í umsögn sinni segir Eiríkur frumvarpið vera verulega réttarbót sem „afnemur þá mismunun sem felst í gildandi lögum og er í raun mannréttindabrot.“ Ensk nöfn geti haft „ófyrirséðar afleiðingar“ fyrir tungumálið Ármann Jakobsson, prófessor í íslensku og formaður Íslenskrar málnefndar, er ekki jafn sannfærður um ágæti frumvarpsins. Í umsögn sinni segir hann frumvarpið þó vera ótvíræða framför frá fyrri frumvörpum af svipuðum toga. Til að mynda sé með þessu frumvarpi gert ráð fyrir meiri ráðgjöf um nöfn en í fyrri frumvörpum. Þá sé gengið út frá íslensku hvað varðar stafsetningu nafna. „Á hinn bóginn dregur frumvarpið úr lögvörn fyrir íslensku sem er þó þjóðtunga og opinbert mál á landinu samkvæmt lögum um stöðu íslenskrar tungu,“ skrifar Ármann meðal annars í sinni umsögn. „Þó að alloft geti orkað tvímælis hvort einstök nöfn falli að íslensku málkerfi veitti það þó ákveðna viðspyrnu að nefnd sérfróðra úrskurðaði um málið. Nú er gert ráð fyrir að leyft verði að skrá ýmis erlend nöfn sem íslensk og þar með í sjálfu sér ekkert sem hindrar að t.d. ensk nöfn fari að tíðkast hér með ófyrirséðum afleiðingum fyrir tungumálið sjálft,“ segir einnig í umsögn Ármanns. Veltir hann því fyrir sér hvort eðlilegra væri að áfram yrði til mannanafnanefnd eða önnur stjórnvaldsstofnun sem myndi annast ráðgjöf um nafngiftir, þótt lögum yrði breytt. „Þannig verði gengið út frá því að foreldrar vilji helst velja börnum sínum góð og gild íslensk nöfn og að hið opinbera bjóði upp á aðstoð við það enda fjölmargir sérfræðingar til sem geta veitt hana,“ skrifar Ármann um leið og hann segir eðlilegt að frelsi í nafngiftum sé eins mikið og kostur er. Alls hafa borist sex umsagnir um frumvarpið þegar þetta er skrifað, flestar jákvæðar hvað varðar efni frumvarpsins þótt nokkuð sé um athugasemdir hvað varðar einstaka greinar frumvarpsins.
Alþingi Mannanöfn Stjórnsýsla Mest lesið Full ástæða til að vara foreldra við Innlent Málið óheppilegt og mjög klaufalegt Innlent Ekki verið ætlun þeirra að gera bílakaupin opinber Innlent Forstjóri Brimborgar á athyglisverðum gestalista Höllu Innlent Allt í háaloft þegar faðirinn sneri til baka úr veikindaleyfi Innlent „Þetta er í rauninni þvert á það sem við viljum sjá“ Innlent Verstu skemmdarverk í sögu Lystigarðsins Innlent Kæra Byko vegna límmiða úr sögunni Innlent Ósáttur með hótelið, golfvellina og matinn en fær ekkert endurgreitt Innlent Fundu óvænt merki um mögulegt örverulíf á Mars Erlent Fleiri fréttir Full ástæða til að vara foreldra við Málið óheppilegt og mjög klaufalegt Fíkniefni á samfélagsmiðlum og bílakaup verðandi forseta Ekki verið ætlun þeirra að gera bílakaupin opinber Forstjóri Brimborgar á athyglisverðum gestalista Höllu Kæra Byko vegna límmiða úr sögunni Ármúlinn verði vel nothæfur leikskóli eftir tvær vikur Hnífamaðurinn í Lundi áfram bak við lás og slá „Hann meiddi mig ekki mikið“ Umboðsmaður barna krefst svara um nýtt námsmat Sala á fíkniefnum fari fram fyrir opnum tjöldum Ferðamennirnir lausir úr haldi eftir líkamsárás Sala fíkniefna fyrir opnum tjöldum og stemmning á Húsavík Ný líkön sýna umfang hraunsins Allt í háaloft þegar faðirinn sneri til baka úr veikindaleyfi Óbreyttir bændur í Mýrdalnum hafi ekki efni á malbiki Ragnar Þór kennir Pawel eitt og annað í kennslufræðum Segir málið hið sérkennilegasta og krefst svara Boðar laugardagsbongó Verstu skemmdarverk í sögu Lystigarðsins Ók gegn rauðu ljósi og olli hörðum árekstri Vörumerkistákn við fréttir RÚV að kröfu Ólympíunefndarinnar Skoða að flytja Blóðbankann vegna myglu og raka „Þetta er í rauninni þvert á það sem við viljum sjá“ Ráðherra hyggst skoða nafnabreytingu Mohamad Th. Jóhannessonar Sinnti ekki merkjum um að stoppa en reyndi ekki að komast undan Tveir fluttir á bráðamóttöku eftir árekstur á Miklubraut Ósáttur með hótelið, golfvellina og matinn en fær ekkert endurgreitt „Þurfum að grípa inn í ekki seinna en strax“ Þjórsárdalur heillar og synt í Gjánni Sjá meira