Landsframleiðsla mun dragast saman um 240 milljarða vegna faraldursins Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 20. ágúst 2020 10:48 Guðrún Johnsen. VR Búist er við því að landsframleiðsla hér á landi muni minnka um 8 prósent, eða sem nemur um 240 milljörðum á ári, vegna áhrifa kórónuveirunnar. Um 93 prósent alls vinnuafls á heimsvísu býr nú við það að vinnustaðir eru lokaðir að hluta til eða öllu leyti og á hafa um 14 prósent færri vinnustundir verið unnar sem samsvarar um 400 milljón störfum sem tapast hafa frá upphafi kórónuveirufaraldursins. Þetta er meðal þess sem fram kom í erindi Guðrúnar Johnsen, hagfræðings, á samráðsfundi stjórnvalda sem ber yfirskriftina Að lifa með veirunni og hófst klukkan níu í morgun. Guðrún fjallaði um hagræn áhrif veirunnar og nefndi hún meðal annars að framboð og eftirspurn á nánast öllum vörum hafi dregist saman á tímabilinu. Má ekki búa til ofþenslu til að stemma stigu við slaka í öðrum geirum Þær atvinnugreinar sem hafi orðið fyrir neikvæðum áhrifum veirunnar séu helst farþegaflutningar, heilbrigðisgeirinn, sem lútir ekki að faraldrinum sjálfum, menningarlíf í beinni útsendingu, veitingastaðir, verslun önnur en nauðsynjavara og öll þjónusta og menntastofnanir. „Aftur á móti verða aðrir geirar fyrir jákvæðum áhrifum og það er mikilvægt að hagstjórninni takist að búa ekki til ofþenslu í þeim geirum þar sem áhrifin eru jákvæð. Þar er byggingariðnaður, lyfjaiðnaður, heilbrigðisþjónusta, nytjavara, hugbúnaður, heimsendingarþjónusta og streymisveitur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að hafa í huga að ólíkar sóttvarnir hafi ólík efnahagsleg áhrif á ólíka hópa. „Valkvölin liggur ekki á milli þess að bjarga lífum og bjarga lífsviðurværi en efnahagsviðbrögðin þurfa að vera hnitmiðuð, þau þurfa að koma inn þar sem aðstoðar er þörf og það þarf líka að gæta sín á því í efnahagsstjórnuninni að búa ekki til ofþenslu í tilteknum geirum. Það er að segja ofþenslu í einum geira til að hífa upp slakann í öðrum geira.“ Ríkissjóður leiki lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um faraldurinn Þá þurfi það líka að vera á hreinu að ríkissjóður spili lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um þetta erfiða tímabil. „Ríkissjóður er í aðalhlutverki þegar kemur að því að koma okkur öllum yfir gjána sem að allt í einu núna hefur opnast fyrir fótum okkar. Hvort sem okkur líkar það betur eða verr. Ríkissjóðir út um allan heim hafa þar af leiðandi orðið fyrir miklum áhrifum,“ segir Guðrún. Ríkissjóður Íslands sé í ágætri stöðu miðað við stöðuna árið 2007. „Þar sem sóttvarnir hafa verið öflugar hafa ríkissjóðir þurft að taka hóflegt fé að láni í tengslum við faraldurinn. En þar sem hefur illa tekist upp að halda smitum niðri, eins og til dæmis í Bandaríkjunum að þar er kostnaðurinn mestur. Hærri atvinnuleysistryggingar leiði ekki til hærra atvinnuleysis Þá segir hún lokun mismunandi geira koma mismunandi niður á launafólki. Til að mynda komi lokun barnaskóla gríðarlega illa niður á launafólki. „Um sextán prósent af vinnuaflinu þarf að leggja niður störf að öllu leyti, sumir geta auðvitað unnið heima, en í heildina litið þurfa sextán prósent að leggja niður störf og það er mjög kostnaðarsamt. Bara tuttugu daga lokun þýðir að kostnaður við þetta í okkar samfélagi yrðu um tíu milljarðar. Sá kostnaður fellur að öllu leyti á launafólk.“ „Það að loka vinnustöðum aftur á móti sá kostnaður fellur aðalega á atvinnurekendur. Og sérstaklega á þá vinnustaði þar sem viðskiptalíkanið snýst um að vera í návígi við viðskiptavininn, til dæmis eins og tannlæknar, sjúkraþjálfarar og hárgreiðslustofur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að vanda vinnumarkaðsaðgerðir. Vitað sé að liðki hið opinbera til við að segja fólki upp störfum aukist atvinnuleysi. „Við vitum líka að það er ekki tölfræðilega marktækt samband á milli atvinnuleysistrygginga, eða bótanna, og atvinnuleysis. Hvort sem þær eru hækkaðar um tuttugu þúsund eða tuttugu og fimm þúsund til eða frá skiptir engu máli í sambandi við atvinnuleysi, vegna þess að atvinnuleysistryggingin er tímabundin.“ Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Tengdar fréttir Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29 Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02 Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00 Mest lesið Tveir leigubílstjórar sviptir ökuréttindum við Keflavíkurflugvöll Innlent Fjórir karlmenn stálu Labubu í tugatali Erlent Bláa lónið varar ferðamenn við óprúttnum leigubílstjórum Innlent Furðar sig á viðvaningshætti í Washington og segir fundinn óþarfan Erlent Eiganda Trump Burger verður sparkað úr landi Erlent Sjaldan fleiri mótmælt ríkisstjórninni Erlent Lögreglan tekur leigubílamálin fastari tökum Innlent Íhugar að bjóða Selenskí eftir allt saman Erlent Sendiherra á Íslandi á grundvelli misskilnings Innlent Dvalarleyfiskerfið „handónýtt“: Erlent verkafólk leiti í vændi til að ná endum saman Innlent Fleiri fréttir „Eins og það væri verið að segja mér að ég ætti tvo mánuði eftir ólifað“ Tveir á sjúkrahús eftir rafskútuslys Missir mikilvægrar meðferðar, óánægja í Ísrael og sundkappinn sem tefst Leiðtogar Norðurlanda og Eystrasaltsins: Engin friður án aðkomu Úkraínu“ Einn handtekinn vegna gruns um íkveikju Ný Miðgarðakirkja vígð í Grímsey Dvalarleyfiskerfið „handónýtt“: Erlent verkafólk leiti í vændi til að ná endum saman Átta utanríkisráðherrar fordæma hernámið á Gasa Mikill eldur í gömlu timburhúsi á Skaganum Tveir leigubílstjórar sviptir ökuréttindum við Keflavíkurflugvöll Viðvaningsháttur Trump-liða, próflausir leigubílstjórar og vel heppnuð ganga Bláa lónið varar ferðamenn við óprúttnum leigubílstjórum Deilt um ESB og Sólveig Anna ræðir útlendingafrumvarp Níu gistu fangageymslur í nótt Sendiherra á Íslandi á grundvelli misskilnings Pallaball fram á rauðanótt: „Farðu og finndu fólkið þitt!“ Lögreglan tekur leigubílamálin fastari tökum Vond staða Úkraínu, furðukenning um geimverur og Gleðigangan Taka þurfi ráðgjöf Hafró til endurskoðunar Alelda bíll á Emstruleið Vond niðurstaða Úkraínu, ásakanir á hendur sáttasemjara og síðasta hlaupið Mikill meirihluti hefur áhyggjur af stríðsátökum Rannsaka ásakanir á hendur ríkissáttasemjara Samdráttur og vítahringur í boði stjórnvalda Ekki stafi lengur tilvistarógn af Hamasliðum Lést eftir skyndileg veikindi við klettastökk Segjast ekkert hafa vitað um hætturnar í Reynisfjöru Féll fjóra metra í vinnuslysi í Kópavogi Ómeðvitaðir ferðamenn í Reynisfjöru, síbökuð hjón og tölvuspil fram á nótt Enginn árangur af „veiða og sleppa“ aðferðinni Sjá meira
Búist er við því að landsframleiðsla hér á landi muni minnka um 8 prósent, eða sem nemur um 240 milljörðum á ári, vegna áhrifa kórónuveirunnar. Um 93 prósent alls vinnuafls á heimsvísu býr nú við það að vinnustaðir eru lokaðir að hluta til eða öllu leyti og á hafa um 14 prósent færri vinnustundir verið unnar sem samsvarar um 400 milljón störfum sem tapast hafa frá upphafi kórónuveirufaraldursins. Þetta er meðal þess sem fram kom í erindi Guðrúnar Johnsen, hagfræðings, á samráðsfundi stjórnvalda sem ber yfirskriftina Að lifa með veirunni og hófst klukkan níu í morgun. Guðrún fjallaði um hagræn áhrif veirunnar og nefndi hún meðal annars að framboð og eftirspurn á nánast öllum vörum hafi dregist saman á tímabilinu. Má ekki búa til ofþenslu til að stemma stigu við slaka í öðrum geirum Þær atvinnugreinar sem hafi orðið fyrir neikvæðum áhrifum veirunnar séu helst farþegaflutningar, heilbrigðisgeirinn, sem lútir ekki að faraldrinum sjálfum, menningarlíf í beinni útsendingu, veitingastaðir, verslun önnur en nauðsynjavara og öll þjónusta og menntastofnanir. „Aftur á móti verða aðrir geirar fyrir jákvæðum áhrifum og það er mikilvægt að hagstjórninni takist að búa ekki til ofþenslu í þeim geirum þar sem áhrifin eru jákvæð. Þar er byggingariðnaður, lyfjaiðnaður, heilbrigðisþjónusta, nytjavara, hugbúnaður, heimsendingarþjónusta og streymisveitur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að hafa í huga að ólíkar sóttvarnir hafi ólík efnahagsleg áhrif á ólíka hópa. „Valkvölin liggur ekki á milli þess að bjarga lífum og bjarga lífsviðurværi en efnahagsviðbrögðin þurfa að vera hnitmiðuð, þau þurfa að koma inn þar sem aðstoðar er þörf og það þarf líka að gæta sín á því í efnahagsstjórnuninni að búa ekki til ofþenslu í tilteknum geirum. Það er að segja ofþenslu í einum geira til að hífa upp slakann í öðrum geira.“ Ríkissjóður leiki lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um faraldurinn Þá þurfi það líka að vera á hreinu að ríkissjóður spili lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um þetta erfiða tímabil. „Ríkissjóður er í aðalhlutverki þegar kemur að því að koma okkur öllum yfir gjána sem að allt í einu núna hefur opnast fyrir fótum okkar. Hvort sem okkur líkar það betur eða verr. Ríkissjóðir út um allan heim hafa þar af leiðandi orðið fyrir miklum áhrifum,“ segir Guðrún. Ríkissjóður Íslands sé í ágætri stöðu miðað við stöðuna árið 2007. „Þar sem sóttvarnir hafa verið öflugar hafa ríkissjóðir þurft að taka hóflegt fé að láni í tengslum við faraldurinn. En þar sem hefur illa tekist upp að halda smitum niðri, eins og til dæmis í Bandaríkjunum að þar er kostnaðurinn mestur. Hærri atvinnuleysistryggingar leiði ekki til hærra atvinnuleysis Þá segir hún lokun mismunandi geira koma mismunandi niður á launafólki. Til að mynda komi lokun barnaskóla gríðarlega illa niður á launafólki. „Um sextán prósent af vinnuaflinu þarf að leggja niður störf að öllu leyti, sumir geta auðvitað unnið heima, en í heildina litið þurfa sextán prósent að leggja niður störf og það er mjög kostnaðarsamt. Bara tuttugu daga lokun þýðir að kostnaður við þetta í okkar samfélagi yrðu um tíu milljarðar. Sá kostnaður fellur að öllu leyti á launafólk.“ „Það að loka vinnustöðum aftur á móti sá kostnaður fellur aðalega á atvinnurekendur. Og sérstaklega á þá vinnustaði þar sem viðskiptalíkanið snýst um að vera í návígi við viðskiptavininn, til dæmis eins og tannlæknar, sjúkraþjálfarar og hárgreiðslustofur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að vanda vinnumarkaðsaðgerðir. Vitað sé að liðki hið opinbera til við að segja fólki upp störfum aukist atvinnuleysi. „Við vitum líka að það er ekki tölfræðilega marktækt samband á milli atvinnuleysistrygginga, eða bótanna, og atvinnuleysis. Hvort sem þær eru hækkaðar um tuttugu þúsund eða tuttugu og fimm þúsund til eða frá skiptir engu máli í sambandi við atvinnuleysi, vegna þess að atvinnuleysistryggingin er tímabundin.“
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Tengdar fréttir Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29 Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02 Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00 Mest lesið Tveir leigubílstjórar sviptir ökuréttindum við Keflavíkurflugvöll Innlent Fjórir karlmenn stálu Labubu í tugatali Erlent Bláa lónið varar ferðamenn við óprúttnum leigubílstjórum Innlent Furðar sig á viðvaningshætti í Washington og segir fundinn óþarfan Erlent Eiganda Trump Burger verður sparkað úr landi Erlent Sjaldan fleiri mótmælt ríkisstjórninni Erlent Lögreglan tekur leigubílamálin fastari tökum Innlent Íhugar að bjóða Selenskí eftir allt saman Erlent Sendiherra á Íslandi á grundvelli misskilnings Innlent Dvalarleyfiskerfið „handónýtt“: Erlent verkafólk leiti í vændi til að ná endum saman Innlent Fleiri fréttir „Eins og það væri verið að segja mér að ég ætti tvo mánuði eftir ólifað“ Tveir á sjúkrahús eftir rafskútuslys Missir mikilvægrar meðferðar, óánægja í Ísrael og sundkappinn sem tefst Leiðtogar Norðurlanda og Eystrasaltsins: Engin friður án aðkomu Úkraínu“ Einn handtekinn vegna gruns um íkveikju Ný Miðgarðakirkja vígð í Grímsey Dvalarleyfiskerfið „handónýtt“: Erlent verkafólk leiti í vændi til að ná endum saman Átta utanríkisráðherrar fordæma hernámið á Gasa Mikill eldur í gömlu timburhúsi á Skaganum Tveir leigubílstjórar sviptir ökuréttindum við Keflavíkurflugvöll Viðvaningsháttur Trump-liða, próflausir leigubílstjórar og vel heppnuð ganga Bláa lónið varar ferðamenn við óprúttnum leigubílstjórum Deilt um ESB og Sólveig Anna ræðir útlendingafrumvarp Níu gistu fangageymslur í nótt Sendiherra á Íslandi á grundvelli misskilnings Pallaball fram á rauðanótt: „Farðu og finndu fólkið þitt!“ Lögreglan tekur leigubílamálin fastari tökum Vond staða Úkraínu, furðukenning um geimverur og Gleðigangan Taka þurfi ráðgjöf Hafró til endurskoðunar Alelda bíll á Emstruleið Vond niðurstaða Úkraínu, ásakanir á hendur sáttasemjara og síðasta hlaupið Mikill meirihluti hefur áhyggjur af stríðsátökum Rannsaka ásakanir á hendur ríkissáttasemjara Samdráttur og vítahringur í boði stjórnvalda Ekki stafi lengur tilvistarógn af Hamasliðum Lést eftir skyndileg veikindi við klettastökk Segjast ekkert hafa vitað um hætturnar í Reynisfjöru Féll fjóra metra í vinnuslysi í Kópavogi Ómeðvitaðir ferðamenn í Reynisfjöru, síbökuð hjón og tölvuspil fram á nótt Enginn árangur af „veiða og sleppa“ aðferðinni Sjá meira
Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29
Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02
Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00