Hinsegin allsstaðar allt árið um kring—líka í sundi Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar 7. ágúst 2020 13:26 Hinsegin dagar hafa nú aftur gengið í garð og eru vitaskuld með breyttu samkomulagi í ár. Í stað viðburða og göngu verða Hinsegin dagar nú eingöngu í netheimum eða í hátíðardagskrá Hinsegin daga á RÚV. Hinsegin dagar eru fastur sessur í íslensku samfélagi og munum við alltaf halda Hinsegin daga, sama þó svo að það verði heima þetta árið.Hinsegin dagar eru nefnilega tími þar sem við minnum fólk á að fagna fjölbreytileikanum í hvítvetna. Við beinum sjónum okkar að því hversu langt við höfum komist en einnig hversu langt við eigum enn í land. Þó svo að miklar framfarir hafi átt sér stað á undanförnum áratugum, eins og má sjá í þáttunum Svona fólk eftir Hrafnhildi Gunnarsdóttur, þá er það langt því frá að baráttunni sé lokið. Fordómafullar raddir rísa enn upp á ári hverju í kringum Hinsegin daga og grassera fordómar í kommentakerfum landsins að vanda, sem og þegar önnur hinsegin málefni ber á góma í þjóðfélagsumræðunni. Þrátt fyrir að við sem samfélag gefum okkur út fyrir að vera svo opin og fordómalaus, þá upplifir hinsegin fólk ennþá fordóma í sínu daglega lífi á Íslandi, hvort sem það er í netheimum, út á götu, á vinnustað, innan fjölskyldu, þegar það leitar sér þjónustu eða þegar það gerir hversdagslega hluti eins og að fara í sund. Á síðasta ári komst það í fréttir að kvartað hefði verið undan því að tvær konur hefðu sakleysislega kysst í sundi og þær teknar á tal af sundlaugarverði. Þetta dæmi er því miður ekkert einsdæmi og lendir hinsegin fólk ítrekað í því að hinseginleiki þeirra er sagður óviðeigandi á opinberum vettvangi. Það er óþarfi að segja að slíkar kvartanir hefðu varla borist hefði verið um karl og konu að ræða, en sambönd milli karla og kvenna eru nær allstaðar sýnileg, bæði meðal fólks á almannafæri, í sjónvarpi og á samfélagsmiðlum án kvartana. Trans fólk upplifir einnig oft fordóma þegar það sækir sér sundstaði landsins, en undanfarin ár hafa komið upp all nokkur dæmi þar sem trans fólk hefur verið tekið á tal fyrir að nota klefa í samræmi við kynvitund. Þar má nefna að trans karli hefur verið vísað upp úr laug fyrir að nota karlaklefa og tvær trans konur teknar á tal af starfsfólki fyrir að nota kvennaklefa, og sagt að þær ættu að nota kynlausu klefa sem finna má í helstu sundlaugum í Reykjarvíkurborg. Þó svo að kynhlutlausir klefar á sundstöðum borgarinnar séu mikilvægt skref til að tryggja aðgengi kynsegin fólks og þeirra sem skilgreina sig ekki sem karla eða konur, þá verður að passa að slíkir klefar verði ekki til þess að aðgreina allt trans fólk, enda eiga trans konur og trans karlar rétt á því að nota klefa í samræmi við kynvitund og kynskráningu. Í Mannréttindastefnu Reykjavíkurborgar og nýlegum lög um kynrænt sjálfræði 80/2019 er kveðið skýrt á um að fólk hljóti sömu réttindi og aðrir af sama kyni þegar kynskráningum er breytt. Ég vona því að yfirvöld sjái sóma sinn í að leysa úr ágreiningsmálum með mannréttindi og aðgengi efst í huga og sýni í verki að mannréttindi hinsegin fólks séu virt að vettugi þegar á hólminn er komið. Það er einfaldlega lýðheilsumál að trans fólk hafi aðgengi að sundlaugum, líkamsrækt og íþróttaiðkun hérlendis og er mikilvægt að sveitarfélög og yfirvöld fari að lögum og sé skýrt í sinni afstöðu gagnvart aðgengi trans fólks af þeirri þjónustu. Trans fólk eins og annað fólk þarf að hafa óheft aðgengi að slíku, einfaldlega til að tryggja líkamlega og andlega velferð þeirra, og að þau geti æft þær íþróttir sem þau kjósa að æfa. Rannsóknir sýna að aðgengi að líkamsrækt getur aukið andlega líðan fólks til muna, og er slíkt því sérstaklega mikilvægt fyrir þjóðfélagshópa líkt og trans fólks, þar sem andleg líðan þeirra er oft verri af sökum fordóma og útskúfunar í samfélaginu.Langstærstur hluti trans fólk hefur flest allt hrökklast frá því að nýta sér sundlaugar, líkamsræktar stöðvar eða að iðka íþróttir af ótta við fordóma, útskúfun og að aðgengi þeirra sé heft. Það gerir það að verkum að trans fólk forðast hversdagslega hluti eins og að kíkja í sund með vinum og vandamönnum og hefur lang flest trans fólk ekki farið í sund í mörg ár ef ekki áratugi. Þetta er vandamál sem við eigum öll að láta okkur varða og vinna í því að búa til samfélag þar sem við getum öll notið okkar, hvort sem það er að skreppa í sund eða iðka íþrótt sem við brennum fyrir. Á þessum Hinsegin dögum hvet ég því fólk til þess að standa við bakið á því hinsegin fólki í hvítvetna—ekki bara þessa vikuna heldur allt árið um kring. Standið varðberg um fólkið í kringum ykkur og standið gegn fordómum og fáfræði á vinnustaðnum ykkar, heima hjá ykkur, á opinberum vettvangi, og jafnvel í jólahlaðborði með fjölskyldunni. Hinseginleiki á aldrei að vera feimnismál og hinsegin fólk á skilið pláss, virðingu og ást líkt og við öll. Gleðilega Hinsegin daga, nú sem alltaf. Höfundur er formaður Trans Íslands - félags trans fólks á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Halldór 18.10.2025 Halldór Baldursson Halldór Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason Skoðun Skoðun Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson skrifar Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger skrifar Skoðun Áfram veginn í Reykjavík Gísli Garðarsson,Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifar Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason skrifar Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson skrifar Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Togstreita, sveigjanleiki og fjölskyldur Sólveig Rán Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir skrifar Skoðun Víðerni verndar og virkjana Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Blóðpeningar vestrænna yfirvalda Bergljót T. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Eigindlegar rannsóknir og umræðan um jafnrétti Stefan C. Hardonk skrifar Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í fangelsi við landamærin Inger Erla Thomsen skrifar Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Með góðri menntun eru börn líklegri til að ná árangri Sigurður Sigurjónsson skrifar Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. skrifar Skoðun Komum í veg fyrir að áföll erfist á milli kynslóða Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Listin að vera ósammála Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Sjá meira
Hinsegin dagar hafa nú aftur gengið í garð og eru vitaskuld með breyttu samkomulagi í ár. Í stað viðburða og göngu verða Hinsegin dagar nú eingöngu í netheimum eða í hátíðardagskrá Hinsegin daga á RÚV. Hinsegin dagar eru fastur sessur í íslensku samfélagi og munum við alltaf halda Hinsegin daga, sama þó svo að það verði heima þetta árið.Hinsegin dagar eru nefnilega tími þar sem við minnum fólk á að fagna fjölbreytileikanum í hvítvetna. Við beinum sjónum okkar að því hversu langt við höfum komist en einnig hversu langt við eigum enn í land. Þó svo að miklar framfarir hafi átt sér stað á undanförnum áratugum, eins og má sjá í þáttunum Svona fólk eftir Hrafnhildi Gunnarsdóttur, þá er það langt því frá að baráttunni sé lokið. Fordómafullar raddir rísa enn upp á ári hverju í kringum Hinsegin daga og grassera fordómar í kommentakerfum landsins að vanda, sem og þegar önnur hinsegin málefni ber á góma í þjóðfélagsumræðunni. Þrátt fyrir að við sem samfélag gefum okkur út fyrir að vera svo opin og fordómalaus, þá upplifir hinsegin fólk ennþá fordóma í sínu daglega lífi á Íslandi, hvort sem það er í netheimum, út á götu, á vinnustað, innan fjölskyldu, þegar það leitar sér þjónustu eða þegar það gerir hversdagslega hluti eins og að fara í sund. Á síðasta ári komst það í fréttir að kvartað hefði verið undan því að tvær konur hefðu sakleysislega kysst í sundi og þær teknar á tal af sundlaugarverði. Þetta dæmi er því miður ekkert einsdæmi og lendir hinsegin fólk ítrekað í því að hinseginleiki þeirra er sagður óviðeigandi á opinberum vettvangi. Það er óþarfi að segja að slíkar kvartanir hefðu varla borist hefði verið um karl og konu að ræða, en sambönd milli karla og kvenna eru nær allstaðar sýnileg, bæði meðal fólks á almannafæri, í sjónvarpi og á samfélagsmiðlum án kvartana. Trans fólk upplifir einnig oft fordóma þegar það sækir sér sundstaði landsins, en undanfarin ár hafa komið upp all nokkur dæmi þar sem trans fólk hefur verið tekið á tal fyrir að nota klefa í samræmi við kynvitund. Þar má nefna að trans karli hefur verið vísað upp úr laug fyrir að nota karlaklefa og tvær trans konur teknar á tal af starfsfólki fyrir að nota kvennaklefa, og sagt að þær ættu að nota kynlausu klefa sem finna má í helstu sundlaugum í Reykjarvíkurborg. Þó svo að kynhlutlausir klefar á sundstöðum borgarinnar séu mikilvægt skref til að tryggja aðgengi kynsegin fólks og þeirra sem skilgreina sig ekki sem karla eða konur, þá verður að passa að slíkir klefar verði ekki til þess að aðgreina allt trans fólk, enda eiga trans konur og trans karlar rétt á því að nota klefa í samræmi við kynvitund og kynskráningu. Í Mannréttindastefnu Reykjavíkurborgar og nýlegum lög um kynrænt sjálfræði 80/2019 er kveðið skýrt á um að fólk hljóti sömu réttindi og aðrir af sama kyni þegar kynskráningum er breytt. Ég vona því að yfirvöld sjái sóma sinn í að leysa úr ágreiningsmálum með mannréttindi og aðgengi efst í huga og sýni í verki að mannréttindi hinsegin fólks séu virt að vettugi þegar á hólminn er komið. Það er einfaldlega lýðheilsumál að trans fólk hafi aðgengi að sundlaugum, líkamsrækt og íþróttaiðkun hérlendis og er mikilvægt að sveitarfélög og yfirvöld fari að lögum og sé skýrt í sinni afstöðu gagnvart aðgengi trans fólks af þeirri þjónustu. Trans fólk eins og annað fólk þarf að hafa óheft aðgengi að slíku, einfaldlega til að tryggja líkamlega og andlega velferð þeirra, og að þau geti æft þær íþróttir sem þau kjósa að æfa. Rannsóknir sýna að aðgengi að líkamsrækt getur aukið andlega líðan fólks til muna, og er slíkt því sérstaklega mikilvægt fyrir þjóðfélagshópa líkt og trans fólks, þar sem andleg líðan þeirra er oft verri af sökum fordóma og útskúfunar í samfélaginu.Langstærstur hluti trans fólk hefur flest allt hrökklast frá því að nýta sér sundlaugar, líkamsræktar stöðvar eða að iðka íþróttir af ótta við fordóma, útskúfun og að aðgengi þeirra sé heft. Það gerir það að verkum að trans fólk forðast hversdagslega hluti eins og að kíkja í sund með vinum og vandamönnum og hefur lang flest trans fólk ekki farið í sund í mörg ár ef ekki áratugi. Þetta er vandamál sem við eigum öll að láta okkur varða og vinna í því að búa til samfélag þar sem við getum öll notið okkar, hvort sem það er að skreppa í sund eða iðka íþrótt sem við brennum fyrir. Á þessum Hinsegin dögum hvet ég því fólk til þess að standa við bakið á því hinsegin fólki í hvítvetna—ekki bara þessa vikuna heldur allt árið um kring. Standið varðberg um fólkið í kringum ykkur og standið gegn fordómum og fáfræði á vinnustaðnum ykkar, heima hjá ykkur, á opinberum vettvangi, og jafnvel í jólahlaðborði með fjölskyldunni. Hinseginleiki á aldrei að vera feimnismál og hinsegin fólk á skilið pláss, virðingu og ást líkt og við öll. Gleðilega Hinsegin daga, nú sem alltaf. Höfundur er formaður Trans Íslands - félags trans fólks á Íslandi.
Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar