Áhyggjur manna af fullveldi þjóðarinnar og forræði yfir orkuauðlindum landsins voru ræddar á Alþingi í gær þegar umræða hófst á Alþingi um innleiðingu þriðja orkupakkans.
„Allir fræðimenn sem að málinu koma eru nú sammála um að innleiðing þriðja orkupakkans með þeim hætti sem hér er lagt til stenst fyllilega íslenska stjórnskipan,“ sagði Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra í ræðu sinni og gerði grein fyrir þeim búningi sem málið hefur verið sett í til að bregðast við áhyggjum af framsali valdheimilda.
Sá búningur felur meðal annars í sér þann lagalega fyrirvara í frumvarpi iðnaðarráðherra að sæstrengur verði ekki lagður nema með samþykki Alþingis og að undangenginni skoðun á því hvort reglurnar standist ákvæði stjórnarskrárinnar.
Ráðherra fór yfir þær áhyggjur sem helst hefur verið haldið á lofti og stjórnvöld hafi tekið til sérstakrar skoðunar. „Sú gagnrýni á reyndar ekkert skylt við þær linnulausu rangfærslur og útúrsnúninga sem því miður hafa einkennt almenna umræðu um málið,“ sagði Guðlaugur en þingmönnum varð tíðrætt um gæði umræðunnar um orkumál í samfélaginu á síðustu misserum.
„Mig langar því að nýta þetta tækifæri til að spyrja nokkurra þeirra spurninga sem hafa verið áberandi í umræðunni og vonandi gefa hæstvirtum ráðherra tækifæri til að koma með skýr svör fyrir umræðuna fram undan,“ sagði Albertína Friðbjörg Elíasdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, í andsvörum við ræðu ráðherra. Hún spurði fyrst hvort eitthvað í löggjöfinni hefði þau áhrif að raforkumannvirki eða dreifing orkunnar verði ekki lengur í opinberri eigu, hvort eitthvað í löggjöfinni hefði áhrif á vald Íslendinga yfir auðlindum þjóðarinnar og í þriðja lagi hvort þriðji orkupakkinn legði á einhvern hátt skyldu á ríkið til að leggja sæstreng.
Guðlaugur svaraði öllum spurningum þingmannsins neitandi og sagðist ekki þekkja til neins fræðimanns sem héldi þessum fullyrðingum fram.
Þingmenn Miðflokksins lýstu flestir efasemdum um að lagalegir fyrirvarar sem byggt er á við innleiðinguna nægi til að leysa ríkið undan þjóðréttarlegum skuldbindingum sínum. Var þeim svarað með vísan til þess að Íslendingar eru ekki þátttakendur á innri raforkumarkaðinum þar sem enginn sæstrengur hefur verið lagður frá Íslandi. Ríkið verði aðeins háð bindandi eftirliti hinnar umdeildu eftirlitsstofnunar ACER, ákveði Alþingi að leggja sæstreng, en annars ekki.
Umræður í þinginu lutu einnig að því hvort nokkurt gagn væri að innleiðingu orkupakkans fyrir Ísland.
„Það snýst ekki alltaf um okkur. Við megum ekki nálgast svona umræðu af svona mikilli sjálfhverfu,“ sagði Þorsteinn Víglundsson, þingmaður Viðreisnar, og bætti við:
„Við erum erum 300 þúsund manna þjóð og hluti af 500 milljóna manna markaði og stundum erum við að innleiða hluti sem snerta okkur afskaplega lítið. En það dregur ekkert úr gildi þeirra innleiðinga eða mikilvægi þess að við tökum þátt í áframhaldandi þróun evrópska efnahagssvæðisins,“ sagði Þorsteinn og lét þess getið að sá samningur væri ekki til sem hefði jafnmikið vægi fyrir íslenskt atvinnulíf og heimili samningurinn um evrópska efnahagssvæðið.
Umræðunni verður framhaldið á Alþingi eftir hádegi í dag.
