Augljóst er að ekki hefur verið tilkynnt um allar slysasleppingar í laxeldi á Íslandi samkvæmt líffræðingi hjá Hafrannsóknarstofnun. Hann segir alla laxastofna á Íslandi vera undir þrátt fyrir að laxeldi verði aðeins stundað á Vestfjörðum.
Hafrannsóknastofnun birti í gær rannsókn á erfðablöndun eldislax og náttúrulegs lax í laxastofnum á Vestfjörðum. Í skýrslunni kemur fram að samkvæmt aldursgreiningu á blendingum hefur eldislax gengið í ár á árunum 2012 til 2015. Eina tilkynnta slysasleppingin úr sjókvíum á Vestfjörðum er hins vegar í Patreksfirði árið 2013.
Skýrsluhöfundur segir þetta benda eindregið til þess að ekki hafi verið tilkynnt um allar sleppingar.
„Við greinum blendinga 2015 og 2012, sem þýðir að lax gekk í árnar á þeim árum, þrátt fyrir að ekki hafi verið tilkynnt um sleppingar á þeim árum," segir Leó Alexander Guðmundsson, skýrsluhöfundur og líffræðingur hjá Hafrannsóknarstofnun.
„Ég veit ekki hvers vegna ekki var tilkynnt. Hvort þeir vissu ekki um sleppingarnar eða hvað. Ég ætla ekki að lesa neitt í það," segir Leó.
Telur hann þó líklegt að rekstraraðilar laxeldis ættu að taka eftir mögulegum slysasleppingum. „Ég myndi ætla að það finndust göt á kvíum í eftirliti," segir hann.
Hafrannsóknarstofnun vinnur nú að aðferð sem hægt yrði að beita til að rekja uppruna eldislaxa. Líklega yrði þó ekki hægt að greina blendinga með sama hætti.
„Við erum núna að prófa aðferð þar sem eldislaxar eru merktir með stöðum samsettum í kvörnum. Þá geta framleiðendur fengið eins konar strikamerki. Þá má efnagreina kvarnir og sjá hvaðan eldislaxinn kemur," segir Leó.
Í skýrslunni kemur fram að fullorðnir strokulaxar geti ferðast langt á stuttum tíma. Í Noregi er dæmi um að eldislax hafi veiðst í 150 kílómetra fjarlægð frá sleppistað einum mánuði eftir að hafa strokið. Þá sé einnig alvarlegt að blendingar virðast hafa lélega rötun.
„Blendingarnir geta síðan gengið í ár í allt að þúsund kílómetra fjarlægð," segir Leó.
Hann telur vandamálið því ekki staðbundið við laxeldissvæði.
„Þótt laxeldi sé bara heimilað á ákveðnum svæðum eru allir laxastofnar að mínu mati undir," segir Leó.
Allir laxastofnar landsins undir
