Áhættumat Gauti Jóhannesson skrifar 15. ágúst 2017 09:37 Nefnd sem vinnur að stefnumótun í fiskeldi mun skila af sér tillögum um miðjan mánuðinn. Í framhaldinu mun sjávarútvegsráðherra kynna þær í ríkisstjórn og fyrir atvinnuvega- og umhverfisnefnd þingsins. Í störfum sínum hefur nefndin víða leitað fanga. Sjávarútvegsráðherra hefur sagt að áhættumat Hafrannsóknarstofnunar vegna mögulegrar erfðablöndunar milli eldislaxa og náttúrulegra laxastofna á Íslandi hljóti að vega þungt í vinnu nefndarinnar. Um það eru skiptar skoðanir. Bent hefur verið á að áhættumatið standi tæpast undir nafni út frá fræðilegum forsendum og að ýmsir þættir þess standist ekki lágmarkskröfur með tilliti til vísindalegra vinnubragða. Er þar sérstaklega horft til vægis Breiðdalsár, sem samkvæmt skýrslunni (bls. 8) er hafbeitará sett í flokk með Ytri- og Eystri Rangá og því ranglega sett í flokk með ám með villta laxastofna. Umræðu um fiskeldismál hættir til að verða nokkuð einsleit – menn eru með eða á móti, talsmenn verndunar eða nýtingar og látið eins og þau sjónarmið séu alltaf ósamrýmanleg. Verði niðurstaðan sú sem skýrsla um áhættumat Hafrannsóknarstofnunar boðar er ljóst að áhrifin á fyrirhugaða atvinnuuppbyggingu og mannlíf á Austfjörðum verða gríðarleg. Þau sveitarfélög sem um ræðir eru Fjarðabyggð og Djúpavogshreppur. Djúpavogshreppur hefur um margra ára skeið rekið ábyrga umhverfisstefnu, verið í fararbroddi þegar kemur að verndun og friðun náttúruminja og jafnan átt í farsælu samstarfi við þær stofnanir sem um ræðir hverju sinni. Má í því sambandi t.d. nefna umsögn sveitarstjórnar að beiðni Skipulagsstofnunar um framleiðslu á laxi og regnbogasilungi 17. júlí 2014 þar sem segir: „Sveitarstjórn treystir því að fagstofnanir sem hafa fengið áætlunina til umsagnar taki til skoðunar þá þætti máls sem sveitarstjórn sem slík hefur ekki faglegar forsendur til að meta. Sveitarstjórn lítur að öðru leiti svo á að mikilvægt sé að vinna að uppbyggingu fiskeldis í Berufirði í sátt við umhverfi og samfélag sbr. smábátasjómenn, landeigendur og fleiri hagsmunaaðila.“ Bæjarstjórn Fjarðabyggðar samþykkti stefnumörkun í fiskeldi á fundi sínum í júní 2017. Í henni segir m.a.: „Skýr stefna er til staðar um verndun ósnortinnar náttúru og víðerna og víðtæk sátt ríkir um að óbyggðir firðir á borð við Hellisfjörð og Viðfjörð verði lokaðir fyrir fiskeldi.“ Af framansögðu ætti að vera ljóst að hvorugt þessara sveitarfélaga verður sakað um að fara offari þegar fiskeldi er annars vegar. Djúpivogur hefur mætt miklu mótlæti í atvinnumálum undanfarin ár. Vinnsla á uppsjávarfiski, um 35 þús. tonn á ári, lagðist af 2006 og kvótinn fór annað. Árið 2014 fluttust 90% hefðbundinna aflaheimilda burt af staðnum. Byggðarlaginu var í kjölfarið úthlutað sérstökum byggðakvóta sem ásamt hefðbundnum byggðakvóta nemur um fjórðungi þess sem unnið var á staðnum fram til þess tíma – en það er önnur saga. Sóknarfæri í fiskeldi var því kærkomin viðbót í þeirri atvinnuuppbyggingu sem Djúpavogshreppi er nauðsynleg í kjölfar þessara áfalla. Sé horft til þeirrar uppbyggingar sem átt hefur sér stað á suðurfjörðum Vestfjarða bendir enda flest til þess að fiskeldi feli í sér eitt helsta sóknarfæri jaðarbyggða í atvinnuþróun og samfélagslegri uppbyggingu. Það er því skylda okkar sem veitum þessum sömu byggðum forstöðu að gera allt sem í okkar valdi stendur til að stuðla að sambærilegri uppbyggingu sé þess nokkur kostur. Að sama skapi hvílir sú skylda á stjórnvöldum að öll ákvarðanataka tengd málaflokknum sé yfirveguð og byggi á traustum vísindalegum grunni. Eins og fram hefur komið er uppi réttmætar áhyggjur um að svo sé ekki í þessu tilviki. Af því tilefni er rétt að árétta niðurlag sameiginlegrar ályktunar bæjarráðs Fjarðabyggðar og sveitarstjórnar Djúpavogshrepps dags. 22. júlí 2017 þar sem segir: „Jafnframt er lögð áhersla á að stjórnvöld skjóti allri ákvarðanatöku á frest sem byggir með einhverju móti á áhættumatinu þar til ljóst er að forsendur matsins séu réttar.“Höfundur er sveitarstjóri í Djúpavogshreppi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Sjá meira
Nefnd sem vinnur að stefnumótun í fiskeldi mun skila af sér tillögum um miðjan mánuðinn. Í framhaldinu mun sjávarútvegsráðherra kynna þær í ríkisstjórn og fyrir atvinnuvega- og umhverfisnefnd þingsins. Í störfum sínum hefur nefndin víða leitað fanga. Sjávarútvegsráðherra hefur sagt að áhættumat Hafrannsóknarstofnunar vegna mögulegrar erfðablöndunar milli eldislaxa og náttúrulegra laxastofna á Íslandi hljóti að vega þungt í vinnu nefndarinnar. Um það eru skiptar skoðanir. Bent hefur verið á að áhættumatið standi tæpast undir nafni út frá fræðilegum forsendum og að ýmsir þættir þess standist ekki lágmarkskröfur með tilliti til vísindalegra vinnubragða. Er þar sérstaklega horft til vægis Breiðdalsár, sem samkvæmt skýrslunni (bls. 8) er hafbeitará sett í flokk með Ytri- og Eystri Rangá og því ranglega sett í flokk með ám með villta laxastofna. Umræðu um fiskeldismál hættir til að verða nokkuð einsleit – menn eru með eða á móti, talsmenn verndunar eða nýtingar og látið eins og þau sjónarmið séu alltaf ósamrýmanleg. Verði niðurstaðan sú sem skýrsla um áhættumat Hafrannsóknarstofnunar boðar er ljóst að áhrifin á fyrirhugaða atvinnuuppbyggingu og mannlíf á Austfjörðum verða gríðarleg. Þau sveitarfélög sem um ræðir eru Fjarðabyggð og Djúpavogshreppur. Djúpavogshreppur hefur um margra ára skeið rekið ábyrga umhverfisstefnu, verið í fararbroddi þegar kemur að verndun og friðun náttúruminja og jafnan átt í farsælu samstarfi við þær stofnanir sem um ræðir hverju sinni. Má í því sambandi t.d. nefna umsögn sveitarstjórnar að beiðni Skipulagsstofnunar um framleiðslu á laxi og regnbogasilungi 17. júlí 2014 þar sem segir: „Sveitarstjórn treystir því að fagstofnanir sem hafa fengið áætlunina til umsagnar taki til skoðunar þá þætti máls sem sveitarstjórn sem slík hefur ekki faglegar forsendur til að meta. Sveitarstjórn lítur að öðru leiti svo á að mikilvægt sé að vinna að uppbyggingu fiskeldis í Berufirði í sátt við umhverfi og samfélag sbr. smábátasjómenn, landeigendur og fleiri hagsmunaaðila.“ Bæjarstjórn Fjarðabyggðar samþykkti stefnumörkun í fiskeldi á fundi sínum í júní 2017. Í henni segir m.a.: „Skýr stefna er til staðar um verndun ósnortinnar náttúru og víðerna og víðtæk sátt ríkir um að óbyggðir firðir á borð við Hellisfjörð og Viðfjörð verði lokaðir fyrir fiskeldi.“ Af framansögðu ætti að vera ljóst að hvorugt þessara sveitarfélaga verður sakað um að fara offari þegar fiskeldi er annars vegar. Djúpivogur hefur mætt miklu mótlæti í atvinnumálum undanfarin ár. Vinnsla á uppsjávarfiski, um 35 þús. tonn á ári, lagðist af 2006 og kvótinn fór annað. Árið 2014 fluttust 90% hefðbundinna aflaheimilda burt af staðnum. Byggðarlaginu var í kjölfarið úthlutað sérstökum byggðakvóta sem ásamt hefðbundnum byggðakvóta nemur um fjórðungi þess sem unnið var á staðnum fram til þess tíma – en það er önnur saga. Sóknarfæri í fiskeldi var því kærkomin viðbót í þeirri atvinnuuppbyggingu sem Djúpavogshreppi er nauðsynleg í kjölfar þessara áfalla. Sé horft til þeirrar uppbyggingar sem átt hefur sér stað á suðurfjörðum Vestfjarða bendir enda flest til þess að fiskeldi feli í sér eitt helsta sóknarfæri jaðarbyggða í atvinnuþróun og samfélagslegri uppbyggingu. Það er því skylda okkar sem veitum þessum sömu byggðum forstöðu að gera allt sem í okkar valdi stendur til að stuðla að sambærilegri uppbyggingu sé þess nokkur kostur. Að sama skapi hvílir sú skylda á stjórnvöldum að öll ákvarðanataka tengd málaflokknum sé yfirveguð og byggi á traustum vísindalegum grunni. Eins og fram hefur komið er uppi réttmætar áhyggjur um að svo sé ekki í þessu tilviki. Af því tilefni er rétt að árétta niðurlag sameiginlegrar ályktunar bæjarráðs Fjarðabyggðar og sveitarstjórnar Djúpavogshrepps dags. 22. júlí 2017 þar sem segir: „Jafnframt er lögð áhersla á að stjórnvöld skjóti allri ákvarðanatöku á frest sem byggir með einhverju móti á áhættumatinu þar til ljóst er að forsendur matsins séu réttar.“Höfundur er sveitarstjóri í Djúpavogshreppi.