Ristilspeglun, leiðin til að lækka verulega nýgengi krabbameina í ristli og endaþarmi Ágeir Theodórs og Tryggvi Björn Stefánsson skrifar 25. apríl 2017 07:00 Íbúum á Íslandi fjölgar mikið m.a. vegna þess að fólk lifir lengur og aldursflokkarnir yfir 70 ára stækka hratt. Hættan á að fá krabbamein eykst með aldri og þegar árgangarnir stækka fjölgar krabbameinstilfellunum. Aldraðir einstaklingar fá frekar fylgikvilla af meðferðum vegna krabbameins og þurfa lengri legutíma á sjúkrahúsi. Á deildum Landspítalans er þessi þróun augljós. Þar eru flestir sjúklingar í dag krabbameinssjúklingar en fyrir 20 árum hurfu krabbameinssjúklingarnir í fjöldann. Fjöldi krabbameinstilfella í ristli og endaþarmi mun tvöfaldast til ársins 2060 en fólksfjöldi mun bara aukast um 30%. Myndin sýnir að fjölgun krabbameina í ristli og endaþarmi verður mest hjá einstaklingum yfir 75 ára. Þetta er ógnvekjandi þróun sem verður bara stöðvuð með áhrifaríkum fyrirbyggjandi aðgerðum. Landlæknir og Krabbameinsfélag Íslands hafa komið með tillögu um að skima eftir krabbameini í ristli og endaþarmi með því að leita að blóði í hægðum með FIT rannsókn í aldurshópnum 60 til 69 ára og síðan ristilspegla þá sem eru jákvæðir (hafa blóð í hægðum). Þetta er dýr og flókin framkvæmd. Árangurinn getur verið 14% lækkun á dánartíðni vegna þess að krabbamein finnast á læknanlegu stigi. FIT skimunin hefur engin áhrif á nýgengi (tíðni) krabbameinsins og hefur engin áhrif á stig eða fjölda þeirra sem greinast eftir 75 ára aldur. FIT skimun er ekki fyrirbyggjandi aðgerð.Áhrifarík fyrirbyggjandi aðgerð Ristilspeglunarskimun er áhrifarík fyrirbyggjandi aðgerð. Ristilskimun, félagi áhugafólks og sérfræðinga í baráttunni gegn ristilkrabbameini, hefur komið með tillögu um að ristilspegla alla sem eru 55 ára og 60 ára í 5 ár og síðan bara þá sem eru 55 ára. Sé sú leið valin verður búið að ristilspegla alla sem eru 55 til 64 ára eftir 5 ár. Í ristilspegluninni eru fjarlægðir allir separ (kirtilæxli) úr ristlinum. Separ eru forstig 80% til 90% krabbameina í ristli og endaþarmi. Ristilspeglun sem er gerð við 55 ára aldurinn kemur í veg fyrir myndun krabbameina sem kæmu fram á aldrinum 60-69 ára. Tíu prósent hafa hááhættu sepa og verða í eftirliti samkvæmt leiðbeiningum. Samkvæmt þeim leiðbeiningum sem gilda í dag er þeim sem ekki hafa sepa ráðlagt eftirlit á 10 ára fresti. Með ristilspeglun er hægt að finna og fjarlægja alla sepa sem eru í ristlinum. Ef ristilspeglunarskimun er gerð hjá 55 ára einstaklingum munu 30%-50% af þeim hafa sepa sem verða fjarlægðir. Tíu prósent hafa hááhættu sepa sem krefjast eftirlits. Ristilspeglunarskimun og eftirlit til æviloka getur komið í veg fyrir myndun krabbameina í ristli og endaþarmi hjá þessum hááhættuhópi. Á Íslandi eru nú framkvæmdar rúmlega 11.000 ristilspeglanir á ári. Meðal þeirra eru um það bil 4.000 gerðar til skimunar á aldrinum 55-70 ára. Með skráningu ristilspeglana og skipulögðu eftirliti er hægt að laga til í þessu kerfi og koma á skipulagðri ristilspeglunarskimun án teljandi viðbótarkostnaðar.Eftir 5 ár verður búið að ristilspegla alla sem eru á aldrinum 55 ára til 64 ára og það verður búið að fjarlægja alla sepa hjá þessum einstaklingum. Eftir þessi 5 ár mun koma í ljós lækkun á nýgengi krabbameina í ristli og endaþarmi hjá þeim sem hafa tekið þátt. Einstaklingum sem eru í hááhættu verður fylgt eftir til æviloka sem mun tryggja lækkun á nýgengi hjá þeim sem eru yfir 75 ára. Heildarkostnaður af krabbameini í ristli og endaþarmi gæti verið 3 milljarðar á ári og með tvöföldun tilfella árið 2060 yrði kostnaðurinn 6 milljarðar. Það er því möguleiki að spara mikla peninga fyrir heilbrigðiskerfið með því að koma í veg fyrir myndun krabbameins í ristli og endaþarmi. Leit að blóði í hægðum með FIT rannsókn eins og Landlæknir hefur ráðlagt er bara klór í yfirborð vandans. Með ristilspeglunum er hægt að koma í veg fyrir að krabbameinið myndist og stórlega minnka það vandamál sem við sjáum fram á að verði á Íslandi í framtíðinni af þessu krabbameini. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Sjá meira
Íbúum á Íslandi fjölgar mikið m.a. vegna þess að fólk lifir lengur og aldursflokkarnir yfir 70 ára stækka hratt. Hættan á að fá krabbamein eykst með aldri og þegar árgangarnir stækka fjölgar krabbameinstilfellunum. Aldraðir einstaklingar fá frekar fylgikvilla af meðferðum vegna krabbameins og þurfa lengri legutíma á sjúkrahúsi. Á deildum Landspítalans er þessi þróun augljós. Þar eru flestir sjúklingar í dag krabbameinssjúklingar en fyrir 20 árum hurfu krabbameinssjúklingarnir í fjöldann. Fjöldi krabbameinstilfella í ristli og endaþarmi mun tvöfaldast til ársins 2060 en fólksfjöldi mun bara aukast um 30%. Myndin sýnir að fjölgun krabbameina í ristli og endaþarmi verður mest hjá einstaklingum yfir 75 ára. Þetta er ógnvekjandi þróun sem verður bara stöðvuð með áhrifaríkum fyrirbyggjandi aðgerðum. Landlæknir og Krabbameinsfélag Íslands hafa komið með tillögu um að skima eftir krabbameini í ristli og endaþarmi með því að leita að blóði í hægðum með FIT rannsókn í aldurshópnum 60 til 69 ára og síðan ristilspegla þá sem eru jákvæðir (hafa blóð í hægðum). Þetta er dýr og flókin framkvæmd. Árangurinn getur verið 14% lækkun á dánartíðni vegna þess að krabbamein finnast á læknanlegu stigi. FIT skimunin hefur engin áhrif á nýgengi (tíðni) krabbameinsins og hefur engin áhrif á stig eða fjölda þeirra sem greinast eftir 75 ára aldur. FIT skimun er ekki fyrirbyggjandi aðgerð.Áhrifarík fyrirbyggjandi aðgerð Ristilspeglunarskimun er áhrifarík fyrirbyggjandi aðgerð. Ristilskimun, félagi áhugafólks og sérfræðinga í baráttunni gegn ristilkrabbameini, hefur komið með tillögu um að ristilspegla alla sem eru 55 ára og 60 ára í 5 ár og síðan bara þá sem eru 55 ára. Sé sú leið valin verður búið að ristilspegla alla sem eru 55 til 64 ára eftir 5 ár. Í ristilspegluninni eru fjarlægðir allir separ (kirtilæxli) úr ristlinum. Separ eru forstig 80% til 90% krabbameina í ristli og endaþarmi. Ristilspeglun sem er gerð við 55 ára aldurinn kemur í veg fyrir myndun krabbameina sem kæmu fram á aldrinum 60-69 ára. Tíu prósent hafa hááhættu sepa og verða í eftirliti samkvæmt leiðbeiningum. Samkvæmt þeim leiðbeiningum sem gilda í dag er þeim sem ekki hafa sepa ráðlagt eftirlit á 10 ára fresti. Með ristilspeglun er hægt að finna og fjarlægja alla sepa sem eru í ristlinum. Ef ristilspeglunarskimun er gerð hjá 55 ára einstaklingum munu 30%-50% af þeim hafa sepa sem verða fjarlægðir. Tíu prósent hafa hááhættu sepa sem krefjast eftirlits. Ristilspeglunarskimun og eftirlit til æviloka getur komið í veg fyrir myndun krabbameina í ristli og endaþarmi hjá þessum hááhættuhópi. Á Íslandi eru nú framkvæmdar rúmlega 11.000 ristilspeglanir á ári. Meðal þeirra eru um það bil 4.000 gerðar til skimunar á aldrinum 55-70 ára. Með skráningu ristilspeglana og skipulögðu eftirliti er hægt að laga til í þessu kerfi og koma á skipulagðri ristilspeglunarskimun án teljandi viðbótarkostnaðar.Eftir 5 ár verður búið að ristilspegla alla sem eru á aldrinum 55 ára til 64 ára og það verður búið að fjarlægja alla sepa hjá þessum einstaklingum. Eftir þessi 5 ár mun koma í ljós lækkun á nýgengi krabbameina í ristli og endaþarmi hjá þeim sem hafa tekið þátt. Einstaklingum sem eru í hááhættu verður fylgt eftir til æviloka sem mun tryggja lækkun á nýgengi hjá þeim sem eru yfir 75 ára. Heildarkostnaður af krabbameini í ristli og endaþarmi gæti verið 3 milljarðar á ári og með tvöföldun tilfella árið 2060 yrði kostnaðurinn 6 milljarðar. Það er því möguleiki að spara mikla peninga fyrir heilbrigðiskerfið með því að koma í veg fyrir myndun krabbameins í ristli og endaþarmi. Leit að blóði í hægðum með FIT rannsókn eins og Landlæknir hefur ráðlagt er bara klór í yfirborð vandans. Með ristilspeglunum er hægt að koma í veg fyrir að krabbameinið myndist og stórlega minnka það vandamál sem við sjáum fram á að verði á Íslandi í framtíðinni af þessu krabbameini.
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun