Vísindamenn hafa auga með Bárðarbungu Svavar Hávarðsson skrifar 4. maí 2016 07:00 Eldgosið í Holuhrauni stóð í sex mánuði. Visir/Egill Magnús Tumi Guðmundsson Jarðvísindamenn eru með auga á aukinni jarðskjálftavirkni í og við Bárðarbungu þessi misserin. Ýmsar kenningar eru uppi um hvað veldur, en engu er hægt að slá föstu. Hópur vísindamanna mun funda á næstunni á vettvangi almannavarna til að gaumgæfa stöðuna. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor og jarðeðlisfræðingur við Jarðvísindastofnun Háskólans, segir að allt frá því í haust hafi orðið vart við að jarðskjálftavirkni við Bárðarbungu hafi hægt og bítandi verið að aukast nokkuð. „Við getum ekki verið viss um hvað nákvæmlega er á ferðinni en það þykir líklegt að hér séu á ferðinni viðbrögð sem tengjast jarðhræringunum við Bárðarbungu og eldgosinu í Holuhrauni, veturinn 2014-2015. Þetta eru grunnir skjálftar sem benda til þess, en það þarf að skoða þetta betur. Það þarf að fylgjast vel með Bárðarbungu, og við erum að fylgjast með jarðhita á svæðinu – hvort hann vex og katlarnir undir jöklinum geti farið að safna vatni og valda hlaupum. Það er ekki enn þá en sigkatlarnir eru heldur að stækka,“ segir Magnús Tumi. Hann útskýrir að skjálftarnir tengist því þegar askja, eins og gerðist í Bárðarbungu, fellur saman þá myndast mikið ójafnvægi á svæðinu. Grunnvatnsborðið fellur til dæmis en þegar það rís aftur myndast þrýstingur og ísblokkirnar byrja að skríða til. „Þetta gæti verið skýringin en það er ekkert hægt að fullyrða um það – að þetta séu viðbrögð við því sem áður gerðist. Maður skyldi þó halda að sá fasi ætti að vera yfirstaðinn núna.“ Fylgst verður grannt með þróun mála við fjallið í sumar, að sögn Magnúsar Tuma. Sérfræðingar Veðurstofu Íslands eru að skoða hvort ástæða sé til að setja upp mæli uppi á Bárðarbungu til eftirlits. Þá er í pípunum að vísindamannaráð almannavarna komi saman á næstunni og fari yfir stöðuna – en sá hópur fundaði daglega um langt skeið fyrir og á meðan eldur var uppi í Holuhrauni. „En það lítur enginn svo á að við séum komin í eitthvert krísuástand, eða neitt slíkt. Við þurfum bara að vita hvað er að gerast,“ segir Magnús Tumi og bætir við að engin merki séu um að jarðskjálftavirknin sé undanfari að einhverju stóru, þó um sé að ræða töluverða virkni. Eins og gögn Veðurstofunnar sýna þá má nefna sem dæmi að fimmtán skjálftar mældust við og í Bárðarbunguöskjunni á einum klukkutíma á sunnudagskvöldið – flestir litlir. Hins vegar eru það stóru skjálftarnir sem telja mest segir Magnús Tumi en skjálftar vel rúmlega þrjú stig hafa mælst allnokkrir að undanförnu og skjálfti í apríl mældist 4,2 stig.Öskjusigið vel yfir 60 metrar -Eldgosinu sem hófst í Holuhrauni 31. ágúst 2014 lauk 27. febrúar 2015. -Jarðhræringarnar hófust 16. ágúst 2014. -Hraunið í Holuhrauni er 85 ferkílómetrar að stærð. -Meðalþykkt þess er um 10 til 14 metrar (mest 40 metrar) og rúmmál þess um 1,4 rúmkílómetrar. -Öskjusig Bárðarbungu var í lok eldgossins vel yfir 60 metrar þar sem mest er. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Segir samstarfið vera að þurrka flokkinn út Innlent Ísrael tilkynnir um dauða fjögurra gísla Erlent Fæddist með einn fót og Ungfrú Ísland næst á dagskrá Innlent Lokun ungmennahúss blaut tuska í andlit hafnfirskra ungmenna Innlent Dregið úr happdrætti Ástþórs Innlent Biðu eftir strætó sem kemur ekki fyrr en á næsta ári Innlent Búinn að vera með suð í eyranu í rúm þrjátíu ár Innlent Annasamir dagar framundan hjá Höllu Innlent Samfylkingin með öll spil á hendi í stjórnarmyndun Innlent Sakar ríkisstjórnina um vanfjármögnun lögreglunnar Innlent Fleiri fréttir Engin ágreiningur uppi og útlendingafrumvarpið afgreitt í vikunni Lokun ungmennahúss blaut tuska í andlit hafnfirskra ungmenna Hvetur bændur til að forða fé frá aftakaveðri Sakar ríkisstjórnina um vanfjármögnun lögreglunnar Segir samstarfið vera að þurrka flokkinn út Samfylkingin með öll spil á hendi í stjórnarmyndun Biðu eftir strætó sem kemur ekki fyrr en á næsta ári Dregið úr happdrætti Ástþórs Fæddist með einn fót og Ungfrú Ísland næst á dagskrá VG mælist aðeins með þrjú prósent Annasamir dagar framundan hjá Höllu Ökumanns sem ók á mann á rafmagnshlaupahjóli leitað Trúðamótmæli, viðvaranir og einfætt fegurðardrottning Búinn að vera með suð í eyranu í rúm þrjátíu ár Harður árekstur á gatnamótum Suðurlandsvegar og Skeiðavegar Hlutur sakborninga mismikill Sigurður Ingi fjarri góðu gamni Dómurinn segir margt á huldu í máli Kolbeins Telur ekki að Katrín hafi gert mistök Trúðar mótmæla við Alþingi Tvær herþotur og 120 liðsmenn NATO komin til landsins Segir Kolbein hafa veitt liðsinni eftir fremsta megni Vegum lokað vegna veðurs Kolbeinn Sigþórsson sýknaður TikTok myndbönd Höllu T sem náðu til unga fólksins Telja kjósendur Höllu og Katrínar hafa kosið taktískt Brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Fylgjast grannt með nýrri sprungu innan varnargarðanna Ríkisstjórnarsamstarfi lokið nái frumvarpið ekki í gegn Tekist á um útlendingamálin og brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Sjá meira
Magnús Tumi Guðmundsson Jarðvísindamenn eru með auga á aukinni jarðskjálftavirkni í og við Bárðarbungu þessi misserin. Ýmsar kenningar eru uppi um hvað veldur, en engu er hægt að slá föstu. Hópur vísindamanna mun funda á næstunni á vettvangi almannavarna til að gaumgæfa stöðuna. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor og jarðeðlisfræðingur við Jarðvísindastofnun Háskólans, segir að allt frá því í haust hafi orðið vart við að jarðskjálftavirkni við Bárðarbungu hafi hægt og bítandi verið að aukast nokkuð. „Við getum ekki verið viss um hvað nákvæmlega er á ferðinni en það þykir líklegt að hér séu á ferðinni viðbrögð sem tengjast jarðhræringunum við Bárðarbungu og eldgosinu í Holuhrauni, veturinn 2014-2015. Þetta eru grunnir skjálftar sem benda til þess, en það þarf að skoða þetta betur. Það þarf að fylgjast vel með Bárðarbungu, og við erum að fylgjast með jarðhita á svæðinu – hvort hann vex og katlarnir undir jöklinum geti farið að safna vatni og valda hlaupum. Það er ekki enn þá en sigkatlarnir eru heldur að stækka,“ segir Magnús Tumi. Hann útskýrir að skjálftarnir tengist því þegar askja, eins og gerðist í Bárðarbungu, fellur saman þá myndast mikið ójafnvægi á svæðinu. Grunnvatnsborðið fellur til dæmis en þegar það rís aftur myndast þrýstingur og ísblokkirnar byrja að skríða til. „Þetta gæti verið skýringin en það er ekkert hægt að fullyrða um það – að þetta séu viðbrögð við því sem áður gerðist. Maður skyldi þó halda að sá fasi ætti að vera yfirstaðinn núna.“ Fylgst verður grannt með þróun mála við fjallið í sumar, að sögn Magnúsar Tuma. Sérfræðingar Veðurstofu Íslands eru að skoða hvort ástæða sé til að setja upp mæli uppi á Bárðarbungu til eftirlits. Þá er í pípunum að vísindamannaráð almannavarna komi saman á næstunni og fari yfir stöðuna – en sá hópur fundaði daglega um langt skeið fyrir og á meðan eldur var uppi í Holuhrauni. „En það lítur enginn svo á að við séum komin í eitthvert krísuástand, eða neitt slíkt. Við þurfum bara að vita hvað er að gerast,“ segir Magnús Tumi og bætir við að engin merki séu um að jarðskjálftavirknin sé undanfari að einhverju stóru, þó um sé að ræða töluverða virkni. Eins og gögn Veðurstofunnar sýna þá má nefna sem dæmi að fimmtán skjálftar mældust við og í Bárðarbunguöskjunni á einum klukkutíma á sunnudagskvöldið – flestir litlir. Hins vegar eru það stóru skjálftarnir sem telja mest segir Magnús Tumi en skjálftar vel rúmlega þrjú stig hafa mælst allnokkrir að undanförnu og skjálfti í apríl mældist 4,2 stig.Öskjusigið vel yfir 60 metrar -Eldgosinu sem hófst í Holuhrauni 31. ágúst 2014 lauk 27. febrúar 2015. -Jarðhræringarnar hófust 16. ágúst 2014. -Hraunið í Holuhrauni er 85 ferkílómetrar að stærð. -Meðalþykkt þess er um 10 til 14 metrar (mest 40 metrar) og rúmmál þess um 1,4 rúmkílómetrar. -Öskjusig Bárðarbungu var í lok eldgossins vel yfir 60 metrar þar sem mest er.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Segir samstarfið vera að þurrka flokkinn út Innlent Ísrael tilkynnir um dauða fjögurra gísla Erlent Fæddist með einn fót og Ungfrú Ísland næst á dagskrá Innlent Lokun ungmennahúss blaut tuska í andlit hafnfirskra ungmenna Innlent Dregið úr happdrætti Ástþórs Innlent Biðu eftir strætó sem kemur ekki fyrr en á næsta ári Innlent Búinn að vera með suð í eyranu í rúm þrjátíu ár Innlent Annasamir dagar framundan hjá Höllu Innlent Samfylkingin með öll spil á hendi í stjórnarmyndun Innlent Sakar ríkisstjórnina um vanfjármögnun lögreglunnar Innlent Fleiri fréttir Engin ágreiningur uppi og útlendingafrumvarpið afgreitt í vikunni Lokun ungmennahúss blaut tuska í andlit hafnfirskra ungmenna Hvetur bændur til að forða fé frá aftakaveðri Sakar ríkisstjórnina um vanfjármögnun lögreglunnar Segir samstarfið vera að þurrka flokkinn út Samfylkingin með öll spil á hendi í stjórnarmyndun Biðu eftir strætó sem kemur ekki fyrr en á næsta ári Dregið úr happdrætti Ástþórs Fæddist með einn fót og Ungfrú Ísland næst á dagskrá VG mælist aðeins með þrjú prósent Annasamir dagar framundan hjá Höllu Ökumanns sem ók á mann á rafmagnshlaupahjóli leitað Trúðamótmæli, viðvaranir og einfætt fegurðardrottning Búinn að vera með suð í eyranu í rúm þrjátíu ár Harður árekstur á gatnamótum Suðurlandsvegar og Skeiðavegar Hlutur sakborninga mismikill Sigurður Ingi fjarri góðu gamni Dómurinn segir margt á huldu í máli Kolbeins Telur ekki að Katrín hafi gert mistök Trúðar mótmæla við Alþingi Tvær herþotur og 120 liðsmenn NATO komin til landsins Segir Kolbein hafa veitt liðsinni eftir fremsta megni Vegum lokað vegna veðurs Kolbeinn Sigþórsson sýknaður TikTok myndbönd Höllu T sem náðu til unga fólksins Telja kjósendur Höllu og Katrínar hafa kosið taktískt Brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Fylgjast grannt með nýrri sprungu innan varnargarðanna Ríkisstjórnarsamstarfi lokið nái frumvarpið ekki í gegn Tekist á um útlendingamálin og brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Sjá meira