Geta orðið allt að fimm hundruð ára gamlir Guðsteinn Bjarnason skrifar 15. ágúst 2016 08:00 Hákarlar verða allra hryggdýra elstir, samkvæmt nýrri rannsókn danskra vísindamanna. Nordicphotos/AFP Hákarlar geta orðið 300 til 500 ára gamlir. Þetta fullyrða danskir vísindamenn sem hafa gert rannsóknir á 28 hákörlum. Sá elsti reyndist vera um það bil 392 ára gamall, en skekkjumörkin eru reyndar töluverð: 120 ár, þannig að þessi hákarl gæti verið í mesta lagi 512 ára en þó ekki yngri en 272 ára. Það þýðir að hann kom í heiminn einhvern tímann á árabilinu 1492 til 1789. Meira en hálf öld er liðin frá því vísindamenn áttuðu sig á því að hákarlar vaxa aðeins um örfáa sentimetra á ári, eða jafnvel vel innan við sentimetra. Það var danski sjávarlíffræðingurinn Paul Marinus Hansen sem benti fyrstur á þetta. Auk þess hefur lengi verið þekkt að þeir verða háaldraðir. Fáar ef nokkrar dýrategundir verða eldri. Til þessa hafði samt engum tekist að finna nothæfa leið til að greina aldur þeirra. Eða þangað til Julius Nielsen og félagar fengu birta fyrir helgi grein í tímaritinu Science, þar sem þeir lýsa aðferð sinni við að aldursgreina hákarla. Þessu er öllu saman lýst á danska vísindavefnum videnskab.dk og í frásögn á vef líffræðistofnunar Kaupmannahafnarháskóla. Notast er við geislakolsaðferðina sem hefur áratugum saman reynst vísindamönnum vel við aldursgreiningu á lífverum, fornleifum, jarðefnum og öðru því sem menn vilja vita aldur á. Aðferðin felst í því að greina magn C-14 kolefnis, sem er geislavirkt og klofnar með tímanum. Lausnin fannst þegar Nielsen og félagar prófuðu að beita þessari aðferð á augnasteina hákarlanna, með svipuðum hætti og áður hefur verið gert til að aldursgreina hvali. Rétt eins og fiskar halda hákarlar áfram að vaxa alla ævina, mest reyndar fyrst en svo hægist smám saman á vextinum. Þeir verða allt að fimm metra langir og geta orðið eitt tonn að þyngd. Augasteinar hákarls breytast hins vegar lítið eftir fæðinguna og því er hægt að beita geislakolsaðferðinni á þá. Þar nýttust vísindamönnunum líka tilraunir með kjarnorkusprengingar, sem gerðar voru á sjötta áratugnum. Þær skildu eftir sig mikið magn af C-14 kolefni, þannig að sjá mátti hvort hákarlarnir voru fæddir fyrir eða eftir þessar kjarnorkutilraunir.Fréttin birtist upphaflega í Fréttablaðinu Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Innlent Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Innlent Pilturinn er fundinn Innlent Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Erlent Bindur vonir við „einn inn, einn út“ áætlun í innflytjendamálum Erlent Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Ökumaður bifhjólsins látinn Innlent Ógeðsleg aðkoma að íbúðinni eftir Airbnb-gesti Innlent „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Innlent Fleiri fréttir Bindur vonir við „einn inn, einn út“ áætlun í innflytjendamálum Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Þrír látnir og sextán saknað eftir árás á fraktskip Sigldi á ísjaka á fleygiferð og komst naumlega af Ljóstruðu upp um heimilisfang sænska forsætisráðherrans á Strava Þurfa ekki lengur að fara úr skónum í öryggiseftirlitinu Rússar gera umfangsmikla drónaárás á yfir 700 skotmörk Eyddu færslum spjallmennisins sem lofuðu Adolf Hitler 109 látnir og yfir 160 saknað Er Trump að gefast upp á Pútín? Aðeins eitt mál enn óleyst í vopnahlésviðræðum Öllu flugi til og frá næststærstu borg Frakklands aflýst Náðu myndum af gesti frá annarri stjörnu Harma dauða ráðherrans en tjá sig ekki um hann Sakfelldir fyrir að kveikja í iðnaðarhúsnæði fyrir Wagner-málaliða Hafnar gagnrýni á samskipti við lyfjarisa í faraldrinum Bresk stjórnvöld hyggja á aðgerðir gegn trúnaðarsamningum Ekki fleiri greinst með mislinga í Bandaríkjunum í 33 ár Vill safna íbúum Gasa í lokaðar búðir og flytja síðan á brott Bandamenn fá hótunarbréf um 25 til 40 prósent toll „Þeir verða að geta varið sig“: Hættir við að hætta vopnasendingum Yfir hundrað látnir í Texas Ellefu dagar milli nýrra jarðganga í Færeyjum Samgönguráðherrann lést daginn sem Pútín rak hann Pútín rekur samgönguráðherrann eftir miklar raskanir á flugi Eldgos í Lewotobi Laki Laki í Indónesíu Líkir tilætlunum Musk við lestarslys Fundin sek um að myrða ættingja með eitruðum sveppum Á níunda tug látin í hamfaraflóðum Friðarviðræður hafnar í Katar og Netanyahu heldur til Washington Sjá meira
Hákarlar geta orðið 300 til 500 ára gamlir. Þetta fullyrða danskir vísindamenn sem hafa gert rannsóknir á 28 hákörlum. Sá elsti reyndist vera um það bil 392 ára gamall, en skekkjumörkin eru reyndar töluverð: 120 ár, þannig að þessi hákarl gæti verið í mesta lagi 512 ára en þó ekki yngri en 272 ára. Það þýðir að hann kom í heiminn einhvern tímann á árabilinu 1492 til 1789. Meira en hálf öld er liðin frá því vísindamenn áttuðu sig á því að hákarlar vaxa aðeins um örfáa sentimetra á ári, eða jafnvel vel innan við sentimetra. Það var danski sjávarlíffræðingurinn Paul Marinus Hansen sem benti fyrstur á þetta. Auk þess hefur lengi verið þekkt að þeir verða háaldraðir. Fáar ef nokkrar dýrategundir verða eldri. Til þessa hafði samt engum tekist að finna nothæfa leið til að greina aldur þeirra. Eða þangað til Julius Nielsen og félagar fengu birta fyrir helgi grein í tímaritinu Science, þar sem þeir lýsa aðferð sinni við að aldursgreina hákarla. Þessu er öllu saman lýst á danska vísindavefnum videnskab.dk og í frásögn á vef líffræðistofnunar Kaupmannahafnarháskóla. Notast er við geislakolsaðferðina sem hefur áratugum saman reynst vísindamönnum vel við aldursgreiningu á lífverum, fornleifum, jarðefnum og öðru því sem menn vilja vita aldur á. Aðferðin felst í því að greina magn C-14 kolefnis, sem er geislavirkt og klofnar með tímanum. Lausnin fannst þegar Nielsen og félagar prófuðu að beita þessari aðferð á augnasteina hákarlanna, með svipuðum hætti og áður hefur verið gert til að aldursgreina hvali. Rétt eins og fiskar halda hákarlar áfram að vaxa alla ævina, mest reyndar fyrst en svo hægist smám saman á vextinum. Þeir verða allt að fimm metra langir og geta orðið eitt tonn að þyngd. Augasteinar hákarls breytast hins vegar lítið eftir fæðinguna og því er hægt að beita geislakolsaðferðinni á þá. Þar nýttust vísindamönnunum líka tilraunir með kjarnorkusprengingar, sem gerðar voru á sjötta áratugnum. Þær skildu eftir sig mikið magn af C-14 kolefni, þannig að sjá mátti hvort hákarlarnir voru fæddir fyrir eða eftir þessar kjarnorkutilraunir.Fréttin birtist upphaflega í Fréttablaðinu
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Innlent Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Innlent Pilturinn er fundinn Innlent Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Erlent Bindur vonir við „einn inn, einn út“ áætlun í innflytjendamálum Erlent Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Ökumaður bifhjólsins látinn Innlent Ógeðsleg aðkoma að íbúðinni eftir Airbnb-gesti Innlent „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Innlent Fleiri fréttir Bindur vonir við „einn inn, einn út“ áætlun í innflytjendamálum Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Þrír látnir og sextán saknað eftir árás á fraktskip Sigldi á ísjaka á fleygiferð og komst naumlega af Ljóstruðu upp um heimilisfang sænska forsætisráðherrans á Strava Þurfa ekki lengur að fara úr skónum í öryggiseftirlitinu Rússar gera umfangsmikla drónaárás á yfir 700 skotmörk Eyddu færslum spjallmennisins sem lofuðu Adolf Hitler 109 látnir og yfir 160 saknað Er Trump að gefast upp á Pútín? Aðeins eitt mál enn óleyst í vopnahlésviðræðum Öllu flugi til og frá næststærstu borg Frakklands aflýst Náðu myndum af gesti frá annarri stjörnu Harma dauða ráðherrans en tjá sig ekki um hann Sakfelldir fyrir að kveikja í iðnaðarhúsnæði fyrir Wagner-málaliða Hafnar gagnrýni á samskipti við lyfjarisa í faraldrinum Bresk stjórnvöld hyggja á aðgerðir gegn trúnaðarsamningum Ekki fleiri greinst með mislinga í Bandaríkjunum í 33 ár Vill safna íbúum Gasa í lokaðar búðir og flytja síðan á brott Bandamenn fá hótunarbréf um 25 til 40 prósent toll „Þeir verða að geta varið sig“: Hættir við að hætta vopnasendingum Yfir hundrað látnir í Texas Ellefu dagar milli nýrra jarðganga í Færeyjum Samgönguráðherrann lést daginn sem Pútín rak hann Pútín rekur samgönguráðherrann eftir miklar raskanir á flugi Eldgos í Lewotobi Laki Laki í Indónesíu Líkir tilætlunum Musk við lestarslys Fundin sek um að myrða ættingja með eitruðum sveppum Á níunda tug látin í hamfaraflóðum Friðarviðræður hafnar í Katar og Netanyahu heldur til Washington Sjá meira