Þrjú stærstu réttlætismál heimsins og hvernig við leysum þau Þórarinn Snorri Sigurgeirsson skrifar 31. ágúst 2016 07:00 Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun