Heimilisofbeldi Halla Bergþóra Björnsdóttir skrifar 27. nóvember 2016 07:00 Heimilisofbeldi hefur verið dulið vandamál í samfélaginu – leyndarmál sem þolendur eiga erfitt með að segja öðrum frá og hvað þá leita sér hjálpar. Eftir því sem umræðan hefur opnast síðustu ár hefur áherslan á heimilisofbeldi og afleiðingar þess verið mun meiri. Heimilisofbeldi getur tekið á sig margvíslegar myndir bæði andlegar og líkamlegar. Samkvæmt rannsóknum eru gerendur bæði konur, menn og börn. Alvarlegustu heimilisofbeldismálin eru oftast þegar gerandi er karlmaður og þolendur eru konur og börn. Það hefur verið að koma í ljós meir og meir síðustu ár hve alvarlegt heimilisofbeldi er og að afleiðingar þess eru margþættar. Þolendur eru lengi að vinna úr þessari erfiðu reynslu. Erlendar rannsóknir hafa sýnt fram á að börn sem verða vitni að heimilisofbeldi upplifa sálrænt áfall og getur haft mikil áhrif á geðheilsu þeirra fram á fullorðinsár. Áfallið er hliðstætt hvort sem börn sjá foreldri verða fyrir ofbeldi eða verða sjálf fyrir ofbeldinu. Eins og áður sagði hefur hvílt leynd yfir þessum brotum og áður fyrr var litið á heimilisofbeldi sem afbrot sem tengist mjög einkalífi fólks, tengdust persónulegum málefnum sem ættu sér stað innan „friðhelgi einkalífsins“. Vegna þessa voru þessi mál í þá daga mjög erfið og vandasöm úrlausnar. Samfélagið og þar með lögreglan leit oft á þetta sem einkamál aðila og átti það einkum við þegar hvorki brotaþoli né gerandi vildu aðstoð lögreglu. Í dag á þetta sjónarmið ekki við - heimilisofbeldi er ekki einkamál lengur heldur varðar almannahagsmuni og okkur öllum ber skylda að berjast gegn því og aðstoða brotaþola svo og gerendur. Lögreglan á Suðurnesjum hóf þessa herferð gegn heimilisofbeldi á árinu 2013 í samvinnu við félagsmálayfirvöld. Í desember 2014 setti embætti Ríkislögreglustjóra nýjar verklagsreglur varðandi heimilisofbeldi sem tilkynnt væru lögreglu, þar var einkum litið til tilraunaverkefnis lögreglustjórans á Suðurnesjum „Að halda glugganum opnum“.Markvissara tekið á málum Í verklagsreglum Ríkislögreglustjóra og með samstarfi félagsmálayfirvalda á hverjum stað er lagt upp með það að taka þessi mál fastari tökum frá upphafi og hafa áhrif á framgang þeirra. Útkallið er gríðarlega mikilvægt því að þegar lögregla er kölluð til í heimilisofbeldismálum gefst þetta einstaka tækifæri til að hafa áhrif á framgang málsins. Við vitum að yfir þessum málum hvílir oft leynd og þegar dyrnar opnast kemur þetta tækifæri til að hafa áhrif. Lögreglan tekur markvissara á málum og rannsakar málið betur í upphafi. Í því felst að gera strax vettvangsrannsókn og taka upp framburði aðila og vitna, leggja áherslu á að þolandi og eftir atvikum gerandi sæti læknisrannsókn. Fulltrúi frá félagsmálayfirvöldum kemur á vettvang og veitir þolendum aðstoð hvort sem börn eru á heimilinu eða ekki. Ef ekki eru börn á heimilinu þarf samþykki aðila fyrir því að kalla til fulltrúa félagsmálayfirvalda. Starfsmaður félagsmálayfirvalda er mikilvægur á vettvangi þar sem hann verður einnig vitni að atburðum á vettvangi og stuðningur við þolendur í að leita sér læknishjálpar sem er mjög mikilvægt fyrir sönnun. Að auki getur hann líka aðstoðað gerendur og hvatt þá til að leita sér aðstoðar. Þá er kynnt fyrir þolendum og gerendum úrræði um nálgunarbann og brottvísun af heimili, sá stuðningur sem er í boði og að farið verði í eftirfylgni vegna atburðar um það bil viku síðar. Reynslan af þessu samstarfi hefur verið góð fyrir þolendur og mun markvissara hefur verið tekið á málunum. Skýr skilaboð gefin út í samfélagið um að heimilisofbeldi verði ekki liðið og saman erum við sterkari í að takast á við verkefnið þannig að það skili meiri árangri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir Skoðun Umræðan um dánaraðstoð Henry Alexander Henrysson Skoðun Að lifa í skugga heilsubrests Svanberg Hreinsson Skoðun Skoðun Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný nálgun í afreksíþróttum – Nýsköpun Erlingur Jóhannsson skrifar Skoðun Prófsteinninn Katrín Harðardóttir skrifar Skoðun Innrás á Rafah stríðir gegn allri mannúð Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Börnin okkar Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Vextir geta og þurfa að lækka Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Óttasleginn mömmuher og Eurovision Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson skrifar Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að lifa í skugga heilsubrests Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Umræðan um dánaraðstoð Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað skrifar Skoðun Opið bréf til samgönguráðherra og vegamálastjóra Hópur ferðaþjóna í Dölunum skrifar Skoðun Hugleiðingar ellilífeyrisþega um landsmálin og orkumálin Ingimundur Andrésson skrifar Skoðun Að tilheyra - Fjölmenningarþing Reykjavíkur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson skrifar Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þekking á naloxone nefúða getur bjargað lífi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við breytt fortíðinni? Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson skrifar Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ný norræn stjórnarskrá Hrannar Björn Arnarsson,Ragnheiður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Heimilisofbeldi hefur verið dulið vandamál í samfélaginu – leyndarmál sem þolendur eiga erfitt með að segja öðrum frá og hvað þá leita sér hjálpar. Eftir því sem umræðan hefur opnast síðustu ár hefur áherslan á heimilisofbeldi og afleiðingar þess verið mun meiri. Heimilisofbeldi getur tekið á sig margvíslegar myndir bæði andlegar og líkamlegar. Samkvæmt rannsóknum eru gerendur bæði konur, menn og börn. Alvarlegustu heimilisofbeldismálin eru oftast þegar gerandi er karlmaður og þolendur eru konur og börn. Það hefur verið að koma í ljós meir og meir síðustu ár hve alvarlegt heimilisofbeldi er og að afleiðingar þess eru margþættar. Þolendur eru lengi að vinna úr þessari erfiðu reynslu. Erlendar rannsóknir hafa sýnt fram á að börn sem verða vitni að heimilisofbeldi upplifa sálrænt áfall og getur haft mikil áhrif á geðheilsu þeirra fram á fullorðinsár. Áfallið er hliðstætt hvort sem börn sjá foreldri verða fyrir ofbeldi eða verða sjálf fyrir ofbeldinu. Eins og áður sagði hefur hvílt leynd yfir þessum brotum og áður fyrr var litið á heimilisofbeldi sem afbrot sem tengist mjög einkalífi fólks, tengdust persónulegum málefnum sem ættu sér stað innan „friðhelgi einkalífsins“. Vegna þessa voru þessi mál í þá daga mjög erfið og vandasöm úrlausnar. Samfélagið og þar með lögreglan leit oft á þetta sem einkamál aðila og átti það einkum við þegar hvorki brotaþoli né gerandi vildu aðstoð lögreglu. Í dag á þetta sjónarmið ekki við - heimilisofbeldi er ekki einkamál lengur heldur varðar almannahagsmuni og okkur öllum ber skylda að berjast gegn því og aðstoða brotaþola svo og gerendur. Lögreglan á Suðurnesjum hóf þessa herferð gegn heimilisofbeldi á árinu 2013 í samvinnu við félagsmálayfirvöld. Í desember 2014 setti embætti Ríkislögreglustjóra nýjar verklagsreglur varðandi heimilisofbeldi sem tilkynnt væru lögreglu, þar var einkum litið til tilraunaverkefnis lögreglustjórans á Suðurnesjum „Að halda glugganum opnum“.Markvissara tekið á málum Í verklagsreglum Ríkislögreglustjóra og með samstarfi félagsmálayfirvalda á hverjum stað er lagt upp með það að taka þessi mál fastari tökum frá upphafi og hafa áhrif á framgang þeirra. Útkallið er gríðarlega mikilvægt því að þegar lögregla er kölluð til í heimilisofbeldismálum gefst þetta einstaka tækifæri til að hafa áhrif á framgang málsins. Við vitum að yfir þessum málum hvílir oft leynd og þegar dyrnar opnast kemur þetta tækifæri til að hafa áhrif. Lögreglan tekur markvissara á málum og rannsakar málið betur í upphafi. Í því felst að gera strax vettvangsrannsókn og taka upp framburði aðila og vitna, leggja áherslu á að þolandi og eftir atvikum gerandi sæti læknisrannsókn. Fulltrúi frá félagsmálayfirvöldum kemur á vettvang og veitir þolendum aðstoð hvort sem börn eru á heimilinu eða ekki. Ef ekki eru börn á heimilinu þarf samþykki aðila fyrir því að kalla til fulltrúa félagsmálayfirvalda. Starfsmaður félagsmálayfirvalda er mikilvægur á vettvangi þar sem hann verður einnig vitni að atburðum á vettvangi og stuðningur við þolendur í að leita sér læknishjálpar sem er mjög mikilvægt fyrir sönnun. Að auki getur hann líka aðstoðað gerendur og hvatt þá til að leita sér aðstoðar. Þá er kynnt fyrir þolendum og gerendum úrræði um nálgunarbann og brottvísun af heimili, sá stuðningur sem er í boði og að farið verði í eftirfylgni vegna atburðar um það bil viku síðar. Reynslan af þessu samstarfi hefur verið góð fyrir þolendur og mun markvissara hefur verið tekið á málunum. Skýr skilaboð gefin út í samfélagið um að heimilisofbeldi verði ekki liðið og saman erum við sterkari í að takast á við verkefnið þannig að það skili meiri árangri.
Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar