Unglingaveikin eða þegar heimurinn skilur mann ekki Ársæll Hjálmarsson skrifar 25. febrúar 2015 16:24 Það hefur verið mikið í umræðunni hvort bólusetja eigi börn gegn hinum ýmsum sjúkdómum. Að fylgjast með þeirri umræðu er álíka spennandi og að fylgjast með löngum úrslitaleik í tennis. Enginn virðist ætla að vinna þó hver og einn hafi eitthvað til síns máls. Hvað með hina alvarlegu unglingaveiki? Af hverju er ekki bólusett fyrir þeim skæða sjúkdómi sem herjar á unglinga landsins? Unglingaveikin er ekkert annað en hormóna- og tilfinningaruglingur í unglingum. Barnið er að þroskast og líkaminn og tilfinningarnar að mótast fyrir framtíð einstaklingsins. Eflaust læðast margir foreldrar fram hjá unglingnum á heimilinu í þeirri von um að lenda ekki í skapsveiflukasti hans eða finnast þau vera fyrir unglingnum. Unglingurinn er líkt og góð stífla á þessum tíma, stöðugt rennur tilfinningar sem staðna í unglingnum þar til hleypt er af stíflunni og þær flæða fram. Oftast nær nær unglingurinn ekki tökum á þessum tilfinningum sínum og sveiflast hann úr sorg yfir í reiði og svo yfir í gleði eða í hvaða röð sem er. Þar sem enginn leiðarvísir fylgir unglingum þurfum viði sem eldri erum að aðstoða unglinginn við að takast á við unglingsárin. Þeim finnst heimurinn alls ekki skilja þá, allir eru á móti þeim og skoðunum þeirra og lífið er annaðhvort ömurlegt eða æðislegt, ekkert millibil þar á. En hvernig aðstoðar maður einhvern sem bítur af manni hausinn ef maður reynir að tala við hann? Ég er ekki að segja að allir með unglingaveikina geri það en allmargir. Svarið er fólgið í að vera til staðar þegar þess er þörf, gefum unglingnum færi á að vera unglingur og taka út sína veiki í friði. Flest okkar urðum fyrir barðinu á unglingaveikinni á einn eða annan hátt, þó við myndum líklega aldrei viðurkenna það. Við vorum mörg hver martröð heimilisins sem tiplaði á tánum í kringum okkur annars var hurðum skellt, tónlistin spiluð það hátt að þakið ætlaði af húsinu og lengi má telja upp atburði sem lýsa mótþróa og skapsveiflum unglingsins. Við erum spendýr og flest ef ekki öll spendýr eru hópverur, þ.e. þau þrífast betur í hóp. Unglingar hafa mesta þörf fyrir að tilheyra hóp, hvort sem það er lið, vinahópur, klíkur eða hvað svo sem telst til hópa í dag. Unglingar spegla sig í hópnum sínum, í samfélaginu og prófa sig áfram. Í hópnum finna þeir fyrir samstöðu, geta rætt um sameiginleg áhugamál, vandamál og hugsanir. Þeir samsvara sér með jafningjum sem skilja hvað þeir eru að ganga í gegnum, því klárlega (að þeirra mati) skilur enginn annar hvað þeir ganga í gegnum. Fái unglingurinn þessa svakalegu veiki þarf hann ekki að vera rúmliggjandi í sóttkví. Hann þarf að finna fyrir því að veikin gengur hjá, að hann geti leitað til einhvers og tæmt tilfinningastífluna. Fái hann að tjá sig í friði án þess að hinn fullorðni einstaklingur setji honum orð í munn eru líkurnar á skapsveiflum ekki álíka háar. Vilji unglingurinn ekki borða þann mat sem á boðstólum er er mjög góð leið að leyfa unglingnum að elda ofan í sig sjálfur eða jafnvel velja hvað á að vera í matinn einhvern daginn í vikunni. Fari hurðar heimilisins í að þeim sé skellt á eftir sér þegar enginn skilur unglinginn er annað hvort hægt að taka þær af hjörunum á meðan veikin gengur yfir, setja pumpu á þær eða einfaldlega láta sem það sé ekki að gerast. Þá er einnig gott að fjarlægja myndir af veggjum svo þær fari ekki af veggjum þegar hurðum er skellt. Ég segi það af persónulegri reynslu. Besta lækningin við unglingaveiki er skilningur foreldra og að tilheyra hóp. Hópur er mikilvægur kæri lesandi. Eflaust tilheyrir þú einhverjum hóp; veri það vinahópur, saumaklúbbur, jeppaklúbbur, mótorhjólaklúbbur eða eitthvað annað. Ekki hamla unglingnum frá því að leita í einhvern hóp því fái hann ekki að tilheyra hóp til að spegla sig í er hætta á að hann fari í lægðarskeið. Lægðarskeiðið er stórhættulegt skeið unglingsáranna. Fari unglingur á lægðarskeiðið á hann í hættu að verða þunglyndur, lenda utangarðs í samfélaginu, vinahópum og skóla. Þar er þó ekki botninum náð, því nái unglingurinn ekki að samsvara sér einhverjum hóp fer hann sínar eigin leiðir og sækist í hóp sem samþykkir hann. Oft á tíðum er sá hópur samsettur af öðrum unglingum sem fá ekki inngöngu í vinsælum hópum. Þessir hópar kallast oft vandræðaunglingar eða jaðarhópar sem margir hverjir fara í að fikta við reykingar, drykkju og jafnvel leiðast út í sterkari vímuefni. Nei kæri lesandi, þar er botninum enn ekki náð. Botninn á lægðarskeiðinu er sjálfsvíg! Margir unglingar fara út í þá hugsun, hvort sem þeir láti verða að því eða ekki. Því segi ég að við verðum að vera vakandi fyrir unglingunum okkar, leyfa þeim að tjá sig, leyfa þeim að finnast þau tilheyra hóp, leiða „vandræðaunglingana“ inn í hóp með öðrum og beina þeim á rétta braut. Kannski væri bara best að bjóða upp á bólusetningu við unglingaveiki! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 27.04.2024 Halldór Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Það hefur verið mikið í umræðunni hvort bólusetja eigi börn gegn hinum ýmsum sjúkdómum. Að fylgjast með þeirri umræðu er álíka spennandi og að fylgjast með löngum úrslitaleik í tennis. Enginn virðist ætla að vinna þó hver og einn hafi eitthvað til síns máls. Hvað með hina alvarlegu unglingaveiki? Af hverju er ekki bólusett fyrir þeim skæða sjúkdómi sem herjar á unglinga landsins? Unglingaveikin er ekkert annað en hormóna- og tilfinningaruglingur í unglingum. Barnið er að þroskast og líkaminn og tilfinningarnar að mótast fyrir framtíð einstaklingsins. Eflaust læðast margir foreldrar fram hjá unglingnum á heimilinu í þeirri von um að lenda ekki í skapsveiflukasti hans eða finnast þau vera fyrir unglingnum. Unglingurinn er líkt og góð stífla á þessum tíma, stöðugt rennur tilfinningar sem staðna í unglingnum þar til hleypt er af stíflunni og þær flæða fram. Oftast nær nær unglingurinn ekki tökum á þessum tilfinningum sínum og sveiflast hann úr sorg yfir í reiði og svo yfir í gleði eða í hvaða röð sem er. Þar sem enginn leiðarvísir fylgir unglingum þurfum viði sem eldri erum að aðstoða unglinginn við að takast á við unglingsárin. Þeim finnst heimurinn alls ekki skilja þá, allir eru á móti þeim og skoðunum þeirra og lífið er annaðhvort ömurlegt eða æðislegt, ekkert millibil þar á. En hvernig aðstoðar maður einhvern sem bítur af manni hausinn ef maður reynir að tala við hann? Ég er ekki að segja að allir með unglingaveikina geri það en allmargir. Svarið er fólgið í að vera til staðar þegar þess er þörf, gefum unglingnum færi á að vera unglingur og taka út sína veiki í friði. Flest okkar urðum fyrir barðinu á unglingaveikinni á einn eða annan hátt, þó við myndum líklega aldrei viðurkenna það. Við vorum mörg hver martröð heimilisins sem tiplaði á tánum í kringum okkur annars var hurðum skellt, tónlistin spiluð það hátt að þakið ætlaði af húsinu og lengi má telja upp atburði sem lýsa mótþróa og skapsveiflum unglingsins. Við erum spendýr og flest ef ekki öll spendýr eru hópverur, þ.e. þau þrífast betur í hóp. Unglingar hafa mesta þörf fyrir að tilheyra hóp, hvort sem það er lið, vinahópur, klíkur eða hvað svo sem telst til hópa í dag. Unglingar spegla sig í hópnum sínum, í samfélaginu og prófa sig áfram. Í hópnum finna þeir fyrir samstöðu, geta rætt um sameiginleg áhugamál, vandamál og hugsanir. Þeir samsvara sér með jafningjum sem skilja hvað þeir eru að ganga í gegnum, því klárlega (að þeirra mati) skilur enginn annar hvað þeir ganga í gegnum. Fái unglingurinn þessa svakalegu veiki þarf hann ekki að vera rúmliggjandi í sóttkví. Hann þarf að finna fyrir því að veikin gengur hjá, að hann geti leitað til einhvers og tæmt tilfinningastífluna. Fái hann að tjá sig í friði án þess að hinn fullorðni einstaklingur setji honum orð í munn eru líkurnar á skapsveiflum ekki álíka háar. Vilji unglingurinn ekki borða þann mat sem á boðstólum er er mjög góð leið að leyfa unglingnum að elda ofan í sig sjálfur eða jafnvel velja hvað á að vera í matinn einhvern daginn í vikunni. Fari hurðar heimilisins í að þeim sé skellt á eftir sér þegar enginn skilur unglinginn er annað hvort hægt að taka þær af hjörunum á meðan veikin gengur yfir, setja pumpu á þær eða einfaldlega láta sem það sé ekki að gerast. Þá er einnig gott að fjarlægja myndir af veggjum svo þær fari ekki af veggjum þegar hurðum er skellt. Ég segi það af persónulegri reynslu. Besta lækningin við unglingaveiki er skilningur foreldra og að tilheyra hóp. Hópur er mikilvægur kæri lesandi. Eflaust tilheyrir þú einhverjum hóp; veri það vinahópur, saumaklúbbur, jeppaklúbbur, mótorhjólaklúbbur eða eitthvað annað. Ekki hamla unglingnum frá því að leita í einhvern hóp því fái hann ekki að tilheyra hóp til að spegla sig í er hætta á að hann fari í lægðarskeið. Lægðarskeiðið er stórhættulegt skeið unglingsáranna. Fari unglingur á lægðarskeiðið á hann í hættu að verða þunglyndur, lenda utangarðs í samfélaginu, vinahópum og skóla. Þar er þó ekki botninum náð, því nái unglingurinn ekki að samsvara sér einhverjum hóp fer hann sínar eigin leiðir og sækist í hóp sem samþykkir hann. Oft á tíðum er sá hópur samsettur af öðrum unglingum sem fá ekki inngöngu í vinsælum hópum. Þessir hópar kallast oft vandræðaunglingar eða jaðarhópar sem margir hverjir fara í að fikta við reykingar, drykkju og jafnvel leiðast út í sterkari vímuefni. Nei kæri lesandi, þar er botninum enn ekki náð. Botninn á lægðarskeiðinu er sjálfsvíg! Margir unglingar fara út í þá hugsun, hvort sem þeir láti verða að því eða ekki. Því segi ég að við verðum að vera vakandi fyrir unglingunum okkar, leyfa þeim að tjá sig, leyfa þeim að finnast þau tilheyra hóp, leiða „vandræðaunglingana“ inn í hóp með öðrum og beina þeim á rétta braut. Kannski væri bara best að bjóða upp á bólusetningu við unglingaveiki!
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar