Krísustjórnun sambandsslita og atvinnumissis Andrés Jónsson skrifar 29. júlí 2015 10:15 Vinsæll forstjóri í stóru íslensku fyrirtæki var hrókur alls fagnaðar. Hann mátti á tímabili sjá alls staðar, á ráðstefnum, fundum, frumsýningum og á vinsælustu veitingastöðum borgarinnar. Þegar hann var skyndilega rekinn sem forstjóri þá hvarf hann hins vegar gersamlega sjónum. Af hverju fannst honum hann þurfa að fara í felur? Gerði það persónulega krísu hans, að hafa misst fína forstjórastólinn, kannski enn verri að bregðast þannig við? Sendi það þau skilaboð að hann væri bugaður og brotinn? Fólk sem hættir í ástarsambandi í dag gerir það yfirleitt að sínu fyrsta verki að þurrka út allar myndir á Facebook þar sem fyrrverandi makinn sést. Telst það kannski krísustjórnun? Sambandsslit uppfylla vissulega mörg sömu skilyrðin og krísur fyrirtækja og stofnana. Það verður mikið rask á daglegum heimilisrekstri, fjárhagurinn skaðast, samskipti við vini og fjölskyldu fara í uppnám, andleg líðan fólks versnar en um leið verður það að peppa sig upp í að sinna fjölmörgum verkefnum sem krísunni fylgja og loks þarf að gera drög að því að laða til sín nýjan maka/viðskiptavini. Nýlega einhleypir fara í ræktina, fyrirtæki taka upp nýtt nafn, atvinnulausir fara í nám. Yfirmanni ríkisstofnunar var bolað úr starfi. Væri hann þegar kominn með nýtt embætti í dag ef hann hefði tekist á við breytta hagi sína með prinsippum krísustjórnunar? Ef hann hefði gengist við sínum hlut og ef hann hefði forðast að mála sig upp sem fórnarlamb í málinu. Það er stórhættulegt fyrir fólk í slíkri stöðu að næra biturð í garð náungans. Í starfi mínu hjá Góðum samskiptum hittum við reglulega fólk skömmu eftir að krísan dynur yfir. Fyrstu viðbrögð fólks eru gjarnan reiði, því næst afneitun og lömun. Fólk langar helst að skríða inn í skel. Afneitunin birtist í frösum eins og: „Les einhver þennan fjölmiðil hvort sem er?“, „Þetta verður gleymt á morgun“ og „Af hverju gera þau ekki fréttir um samkeppnisaðila minn, hann er miklu verri!“ Til að komast í gegnum áfallið þá gera þau lítið úr krísunni og efast um að hún hafi nokkur langtímaáhrif. Það gæti ekki verið fjær sannleikanum. Þvert á móti þá berum við krísurnar eins og ör á sálinni. Þegar maður hittir fólk sem hefur lent í kastljósi fjölmiðla vegna krísu þá er það yfirleitt enn að vinna úr storminum, jafnvel mörgum árum og áratugum síðar. Kunningi minn rakst á einn reynslumesta flugstjóra Malaysian Airlines á flugvelli skömmu eftir að flugvél félagsins var skotin niður yfir Úkraínu en það var önnur vélin sem flugfélagið tapaði með manni og mús á nokkurra mánaða tímabili. Hann spurði um líðan hans. Svarið var: „Við vorum lítið flugfélag, eiginlega eins og fjölskylda, ég þekkti alla áhafnarmeðlimi sem voru um borð í vélinni sem var skotin niður, ALLA!“ Svo fór hann að gráta. Þessi flugstjóri er kominn í leyfi, eins og flestir aðrir sem unnið höfðu hjá Malaysian lengi. Ólíklegt er að flest þau fljúgi nokkurn tíma á ný sem áhafnarmeðlimir. Þegar er búið að endurnýja flestar áhafnirnar og verið er að breyta um nafn á flugfélaginu. Krísur hafa víðtækar afleiðingar og það eru einmitt oft eftirköstin sem eru vanmetin af stjórnendum fyrirtækja. Flest stór fyrirtæki eru þó með áætlun tilbúna ef upp koma krísur og æfa hana jafnvel reglulega. Þau vita sem er að orðspor sem byggt er upp á löngum tíma getur tapast á svipstundu. Samfélagsmiðlar breiða hratt út slæmar fregnir. Fjölmiðlar endurbirta fréttir annarra og það gerir ekki aðeins örðugt að leiðrétta rangar upplýsingar, heldur geta þær orðið grundvöllur þess hvernig fréttaumfjöllun þróast. Tíminn sem þú hefur til að ná stjórn á frétt er núorðið nær enginn. Sá sem þetta skrifar hefur nokkrum sinnum verið rekinn. Við höfum líka flest upplifað sorgina sem fylgir sambandsslitum, þegar sú framtíð sem virtist bíða okkar hverfur eins og dögg fyrir sólu. Hvort sem það er skilnaður, brottrekstur eða eitthvert af öðrum algengum áföllum sem við verðum fyrir á lífsleiðinni þá geta rétt viðbrögð skipt miklu um áhrifin sem þau hafa á okkur, bæði til langs og skamms tíma. Rétt viðbrögð í öllum þessum aðstæðum eru að horfast í augu við staðreyndir, líta í eigin barm, veita umhverfinu nauðsynlegar upplýsingar, leita sér aðstoðar og gera betur næst. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson Skoðun Skoðun Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson skrifar Skoðun Hippókratesareiðurinn þarf að verða að veruleika Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Raforkan er auðlind þjóðarinnar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson skrifar Skoðun Biskupskjör: Stuðningsyfirlýsing Hákon Leifsson,Sigrid Rolof skrifar Skoðun Kennslustund í „selfies“ Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Synjunarvald gegn virkjunum Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Dagsbirtan lyftir andanum Hólmfríður Ósmann Jónsdóttir,Hrefna Björg Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Kveikur brennur út Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Gætir þú lifað af örorkubótum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Spurt og svarað um útlendingamál Indriði Stefánsson skrifar Skoðun Jafnaðarmannastefnan – stefna velferðar Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Sjá meira
Vinsæll forstjóri í stóru íslensku fyrirtæki var hrókur alls fagnaðar. Hann mátti á tímabili sjá alls staðar, á ráðstefnum, fundum, frumsýningum og á vinsælustu veitingastöðum borgarinnar. Þegar hann var skyndilega rekinn sem forstjóri þá hvarf hann hins vegar gersamlega sjónum. Af hverju fannst honum hann þurfa að fara í felur? Gerði það persónulega krísu hans, að hafa misst fína forstjórastólinn, kannski enn verri að bregðast þannig við? Sendi það þau skilaboð að hann væri bugaður og brotinn? Fólk sem hættir í ástarsambandi í dag gerir það yfirleitt að sínu fyrsta verki að þurrka út allar myndir á Facebook þar sem fyrrverandi makinn sést. Telst það kannski krísustjórnun? Sambandsslit uppfylla vissulega mörg sömu skilyrðin og krísur fyrirtækja og stofnana. Það verður mikið rask á daglegum heimilisrekstri, fjárhagurinn skaðast, samskipti við vini og fjölskyldu fara í uppnám, andleg líðan fólks versnar en um leið verður það að peppa sig upp í að sinna fjölmörgum verkefnum sem krísunni fylgja og loks þarf að gera drög að því að laða til sín nýjan maka/viðskiptavini. Nýlega einhleypir fara í ræktina, fyrirtæki taka upp nýtt nafn, atvinnulausir fara í nám. Yfirmanni ríkisstofnunar var bolað úr starfi. Væri hann þegar kominn með nýtt embætti í dag ef hann hefði tekist á við breytta hagi sína með prinsippum krísustjórnunar? Ef hann hefði gengist við sínum hlut og ef hann hefði forðast að mála sig upp sem fórnarlamb í málinu. Það er stórhættulegt fyrir fólk í slíkri stöðu að næra biturð í garð náungans. Í starfi mínu hjá Góðum samskiptum hittum við reglulega fólk skömmu eftir að krísan dynur yfir. Fyrstu viðbrögð fólks eru gjarnan reiði, því næst afneitun og lömun. Fólk langar helst að skríða inn í skel. Afneitunin birtist í frösum eins og: „Les einhver þennan fjölmiðil hvort sem er?“, „Þetta verður gleymt á morgun“ og „Af hverju gera þau ekki fréttir um samkeppnisaðila minn, hann er miklu verri!“ Til að komast í gegnum áfallið þá gera þau lítið úr krísunni og efast um að hún hafi nokkur langtímaáhrif. Það gæti ekki verið fjær sannleikanum. Þvert á móti þá berum við krísurnar eins og ör á sálinni. Þegar maður hittir fólk sem hefur lent í kastljósi fjölmiðla vegna krísu þá er það yfirleitt enn að vinna úr storminum, jafnvel mörgum árum og áratugum síðar. Kunningi minn rakst á einn reynslumesta flugstjóra Malaysian Airlines á flugvelli skömmu eftir að flugvél félagsins var skotin niður yfir Úkraínu en það var önnur vélin sem flugfélagið tapaði með manni og mús á nokkurra mánaða tímabili. Hann spurði um líðan hans. Svarið var: „Við vorum lítið flugfélag, eiginlega eins og fjölskylda, ég þekkti alla áhafnarmeðlimi sem voru um borð í vélinni sem var skotin niður, ALLA!“ Svo fór hann að gráta. Þessi flugstjóri er kominn í leyfi, eins og flestir aðrir sem unnið höfðu hjá Malaysian lengi. Ólíklegt er að flest þau fljúgi nokkurn tíma á ný sem áhafnarmeðlimir. Þegar er búið að endurnýja flestar áhafnirnar og verið er að breyta um nafn á flugfélaginu. Krísur hafa víðtækar afleiðingar og það eru einmitt oft eftirköstin sem eru vanmetin af stjórnendum fyrirtækja. Flest stór fyrirtæki eru þó með áætlun tilbúna ef upp koma krísur og æfa hana jafnvel reglulega. Þau vita sem er að orðspor sem byggt er upp á löngum tíma getur tapast á svipstundu. Samfélagsmiðlar breiða hratt út slæmar fregnir. Fjölmiðlar endurbirta fréttir annarra og það gerir ekki aðeins örðugt að leiðrétta rangar upplýsingar, heldur geta þær orðið grundvöllur þess hvernig fréttaumfjöllun þróast. Tíminn sem þú hefur til að ná stjórn á frétt er núorðið nær enginn. Sá sem þetta skrifar hefur nokkrum sinnum verið rekinn. Við höfum líka flest upplifað sorgina sem fylgir sambandsslitum, þegar sú framtíð sem virtist bíða okkar hverfur eins og dögg fyrir sólu. Hvort sem það er skilnaður, brottrekstur eða eitthvert af öðrum algengum áföllum sem við verðum fyrir á lífsleiðinni þá geta rétt viðbrögð skipt miklu um áhrifin sem þau hafa á okkur, bæði til langs og skamms tíma. Rétt viðbrögð í öllum þessum aðstæðum eru að horfast í augu við staðreyndir, líta í eigin barm, veita umhverfinu nauðsynlegar upplýsingar, leita sér aðstoðar og gera betur næst.