Borðum ekki útsæðið Kristín Ingólfsdóttir skrifar 31. október 2013 06:00 Við Íslendingar byggjum afkomu okkar og velsæld á nýtingu auðlinda og í vaxandi mæli á hugviti og þekkingariðnaði. Þekking er grundvöllur áframhaldandi aukinnar verðmætasköpunar, hvort sem litið er til hefðbundinna atvinnugreina eða sköpunar nýrra tækifæra. Ríki og sveitarfélög, sem halda utan um samneyslu okkar, hafa orðið fyrir miklum samdrætti í tekjum frá hruni og verða að forgangsraða verkefnum. Þá er mikilvægt að tvö meginsjónarmið verði látin ráða. Annars vegar að tryggja lágmarksöryggi landsmanna hvað varðar t.d. heilbrigðisþjónustu, félagslegan stuðning og löggæslu. Hins vegar að skapa grundvöll til sóknar með því að efla með öllum ráðum menntakerfi og vísindastarfsemi. Það er forsenda þess að unnt sé að skapa aukin verðmæti. Háskóli Íslands vinnur eftir skýrum markmiðum um verðmætasköpun. Þau miða annars vegar að menntun fólks til starfa í öllum megingreinum atvinnulífsins, þar með talið heilbrigðisþjónustu, menntakerfi, verkfræði- og tæknigreinum, menningargreinum, stjórnun og félagsþjónustu. Hins vegar er meginmarkmið í starfi skólans að efla þekkingar- og verðmætasköpun gegnum vísindastarf.Vísindi og verðmætasköpun Eftir niðurskurð fjárveitinga í kjölfar efnahagshruns, hefur rekstri Háskóla Íslands verið haldið innan ramma fjárlaga með lækkun kostnaðar og ströngu aðhaldi. Skólinn leggur einnig mikla áherslu á að sækja styrki úr samkeppnissjóðum til að tryggja framgang vísindastarfs. Árangur þeirrar sóknar byggist á markvissri uppbyggingu rannsóknastarfs við skólann undanfarin ár og áratugi. Vísindamenn Háskóla Íslands afla nú um 1,8 milljarða króna á ári úr alþjóðlegum samkeppnissjóðum, sem koma inn í íslenska hagkerfið sem gjaldeyristekjur. Styrkirnir eru notaðir til tækjakaupa, rekstrar og til að greiða laun vegna nýrra starfa. Leiðandi einstaklingar og hópar innan skólans eru í sívaxandi mæli gjaldgengir í þessari hörðu alþjóðlegu samkeppni. Meðal verkefna við HÍ sem njóta erlendra styrkja má nefna rannsóknir í eldfjallafræði o.fl. greinum jarðvísinda, rannsóknir á krabbameini og árangursríkari lyfjagjöf, hugbúnaðarþróun fyrir hópslysaáætlanir, rannsóknir á öryggi neysluvatns og á sviðum fjarkönnunar, fiskveiðistjórnunar, fötlunarfræði, nanótækni, stjórnmálafræði og leit að lyfjavirkum efnum í hafi. Rannsóknarstarfsemin skapar þannig sjálf miklar gjaldeyristekjur og verkefnin leiða í kjölfarið til verðmætasköpunar á mörgum sviðum atvinnulífs. Auk þessara fjármuna kemur svipuð fjárhæð í erlendum gjaldeyri inn í landið vegna þátttöku vísindamanna HÍ í verkefnum annarra innlendra stofnana og fyrirtækja. Þannig má ætla að vísindastarfsemi við skólann skapi á fjórða milljarð króna í beinar gjaldeyristekjur. Fjárhæðir rannsóknastyrkja til HÍ úr innlendum samkeppnissjóðum eru mun lægri en úr þeim erlendu. Þannig veitti Rannsóknasjóður Vísinda- og tækniráðs samtals 416 mkr. til íslenska vísindasamfélagsins í heild árið 2012. Hlutdeild vísindamanna HÍ var 315 mkr. Þótt styrkirnir séu verulega lægri en þeir erlendu, skipta þeir sköpum, ekki síst fyrir unga vísindamenn. Verkefnin eru styrkt í harðri samkeppni og leiða til nýrrar þekkingar. Oft eru þeir grundvöllur þess að hægt sé að sækja erlent styrktarfé. Á síðasta ári voru veitt 5 einkaleyfi sem byggjast á rannsóknum vísindamanna HÍ. Þau eru á sviðum lyfjafræði, augnlæknisfræði, eðlisfræði, rafmagns- og tölvuverkfræði og fjarkönnunar. Einkaleyfi sem þessi hafa leitt til stofnunar tveggja sprotafyrirtækja á ári að meðaltali undanfarin 5 ár. Velta sprotafyrirtækja sem stofnuð hafa verið á grunni rannsókna starfsfólks og stúdenta við HÍ er á annan milljarð króna og þau veita 150 manns vinnu.Útsæði í harðindum Lykillinn að því að geta sótt sértekjur í harðri og vaxandi samkeppni er að geta styrkt innviði – aðbúnað, mannafla, rekstrarfé. Í fjárlagafrumvarpi 2014 er gert ráð fyrir niðurskurði fjárveitinga til HÍ sjötta árið í röð. Á sama tíma hefur nemendum fjölgað verulega og samkvæmt frumvarpinu vantar fjárframlag vegna 350 nemenda sem stunda fullt nám, eða um 200 mkr. Skrásetningargjöld sem stúdentar greiða verða hækkuð, en einungis hluti hækkunarinnar skilar sér til skólans, eða 39 mkr. af 180 mkr. Þessu verður að breyta. Ennfremur mun skerðing framlaga til samkeppnissjóða Vísinda- og tækniráðs hafa veruleg áhrif á starf skólans af ástæðum sem raktar eru hér að ofan. Þegar kartöfluuppskera brást á Írlandi á 19. öld neyddust Írar til að borða útsæði næsta árs. Fyrir vikið leiddi uppskerubresturinn til langvarandi hungursneyðar og fólksflótta. Þegar harðnar á dalnum er mikilvægt að horfast í augu við kaldan veruleikann eins og hann blasir við. En það er jafn mikilvægt að hugsa fyrir morgundeginum og skynja þau tækifæri sem eru til að vinna sig út úr þröngri stöðu. Við megum ekki ganga svo nærri háskólastarfinu að við borðum útsæðið sem á að skapa okkur framtíðarviðurværi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Sjá meira
Við Íslendingar byggjum afkomu okkar og velsæld á nýtingu auðlinda og í vaxandi mæli á hugviti og þekkingariðnaði. Þekking er grundvöllur áframhaldandi aukinnar verðmætasköpunar, hvort sem litið er til hefðbundinna atvinnugreina eða sköpunar nýrra tækifæra. Ríki og sveitarfélög, sem halda utan um samneyslu okkar, hafa orðið fyrir miklum samdrætti í tekjum frá hruni og verða að forgangsraða verkefnum. Þá er mikilvægt að tvö meginsjónarmið verði látin ráða. Annars vegar að tryggja lágmarksöryggi landsmanna hvað varðar t.d. heilbrigðisþjónustu, félagslegan stuðning og löggæslu. Hins vegar að skapa grundvöll til sóknar með því að efla með öllum ráðum menntakerfi og vísindastarfsemi. Það er forsenda þess að unnt sé að skapa aukin verðmæti. Háskóli Íslands vinnur eftir skýrum markmiðum um verðmætasköpun. Þau miða annars vegar að menntun fólks til starfa í öllum megingreinum atvinnulífsins, þar með talið heilbrigðisþjónustu, menntakerfi, verkfræði- og tæknigreinum, menningargreinum, stjórnun og félagsþjónustu. Hins vegar er meginmarkmið í starfi skólans að efla þekkingar- og verðmætasköpun gegnum vísindastarf.Vísindi og verðmætasköpun Eftir niðurskurð fjárveitinga í kjölfar efnahagshruns, hefur rekstri Háskóla Íslands verið haldið innan ramma fjárlaga með lækkun kostnaðar og ströngu aðhaldi. Skólinn leggur einnig mikla áherslu á að sækja styrki úr samkeppnissjóðum til að tryggja framgang vísindastarfs. Árangur þeirrar sóknar byggist á markvissri uppbyggingu rannsóknastarfs við skólann undanfarin ár og áratugi. Vísindamenn Háskóla Íslands afla nú um 1,8 milljarða króna á ári úr alþjóðlegum samkeppnissjóðum, sem koma inn í íslenska hagkerfið sem gjaldeyristekjur. Styrkirnir eru notaðir til tækjakaupa, rekstrar og til að greiða laun vegna nýrra starfa. Leiðandi einstaklingar og hópar innan skólans eru í sívaxandi mæli gjaldgengir í þessari hörðu alþjóðlegu samkeppni. Meðal verkefna við HÍ sem njóta erlendra styrkja má nefna rannsóknir í eldfjallafræði o.fl. greinum jarðvísinda, rannsóknir á krabbameini og árangursríkari lyfjagjöf, hugbúnaðarþróun fyrir hópslysaáætlanir, rannsóknir á öryggi neysluvatns og á sviðum fjarkönnunar, fiskveiðistjórnunar, fötlunarfræði, nanótækni, stjórnmálafræði og leit að lyfjavirkum efnum í hafi. Rannsóknarstarfsemin skapar þannig sjálf miklar gjaldeyristekjur og verkefnin leiða í kjölfarið til verðmætasköpunar á mörgum sviðum atvinnulífs. Auk þessara fjármuna kemur svipuð fjárhæð í erlendum gjaldeyri inn í landið vegna þátttöku vísindamanna HÍ í verkefnum annarra innlendra stofnana og fyrirtækja. Þannig má ætla að vísindastarfsemi við skólann skapi á fjórða milljarð króna í beinar gjaldeyristekjur. Fjárhæðir rannsóknastyrkja til HÍ úr innlendum samkeppnissjóðum eru mun lægri en úr þeim erlendu. Þannig veitti Rannsóknasjóður Vísinda- og tækniráðs samtals 416 mkr. til íslenska vísindasamfélagsins í heild árið 2012. Hlutdeild vísindamanna HÍ var 315 mkr. Þótt styrkirnir séu verulega lægri en þeir erlendu, skipta þeir sköpum, ekki síst fyrir unga vísindamenn. Verkefnin eru styrkt í harðri samkeppni og leiða til nýrrar þekkingar. Oft eru þeir grundvöllur þess að hægt sé að sækja erlent styrktarfé. Á síðasta ári voru veitt 5 einkaleyfi sem byggjast á rannsóknum vísindamanna HÍ. Þau eru á sviðum lyfjafræði, augnlæknisfræði, eðlisfræði, rafmagns- og tölvuverkfræði og fjarkönnunar. Einkaleyfi sem þessi hafa leitt til stofnunar tveggja sprotafyrirtækja á ári að meðaltali undanfarin 5 ár. Velta sprotafyrirtækja sem stofnuð hafa verið á grunni rannsókna starfsfólks og stúdenta við HÍ er á annan milljarð króna og þau veita 150 manns vinnu.Útsæði í harðindum Lykillinn að því að geta sótt sértekjur í harðri og vaxandi samkeppni er að geta styrkt innviði – aðbúnað, mannafla, rekstrarfé. Í fjárlagafrumvarpi 2014 er gert ráð fyrir niðurskurði fjárveitinga til HÍ sjötta árið í röð. Á sama tíma hefur nemendum fjölgað verulega og samkvæmt frumvarpinu vantar fjárframlag vegna 350 nemenda sem stunda fullt nám, eða um 200 mkr. Skrásetningargjöld sem stúdentar greiða verða hækkuð, en einungis hluti hækkunarinnar skilar sér til skólans, eða 39 mkr. af 180 mkr. Þessu verður að breyta. Ennfremur mun skerðing framlaga til samkeppnissjóða Vísinda- og tækniráðs hafa veruleg áhrif á starf skólans af ástæðum sem raktar eru hér að ofan. Þegar kartöfluuppskera brást á Írlandi á 19. öld neyddust Írar til að borða útsæði næsta árs. Fyrir vikið leiddi uppskerubresturinn til langvarandi hungursneyðar og fólksflótta. Þegar harðnar á dalnum er mikilvægt að horfast í augu við kaldan veruleikann eins og hann blasir við. En það er jafn mikilvægt að hugsa fyrir morgundeginum og skynja þau tækifæri sem eru til að vinna sig út úr þröngri stöðu. Við megum ekki ganga svo nærri háskólastarfinu að við borðum útsæðið sem á að skapa okkur framtíðarviðurværi.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun