Saga Kötlu 9. júlí 2011 11:54 Frá Kötlugosi 1918. Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni. Mest lesið Leita leiða til að kveða ranglega útgefnar sektir í kútinn Fréttir „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Innlent „Góðu fréttirnar eru að það sem hann segir skiptir engu máli“ Erlent Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Innlent Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Innlent Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Innlent Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Innlent Epstein-skjölin og Trump: Eitthvað virðist rotið í Danaveldi Erlent ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Innlent Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Innlent Fleiri fréttir „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Keyrt á íslenska stráka á Ólympíuhátíð Ekki þeir sömu og voru handteknir vegna fyrri þjófnaðarins Minni helst á þjóðarmorð Serba á múslimum í Bosníu Hneig niður vegna flogakasts Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Lögreglan leitar tveggja manna Frakkar viðurkenna Palestínu og stjórnarandstaðan á Alþingi mælist illa í nýrri könnun Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Hægt nokkuð á virkninni frá því í gærmorgun Aron Can heill á húfi „Sorglega lítið eftir“ þegar sundkappinn var stöðvaður Ljóst að stjórnarandstaðan græddi ekki á „kjarnorkuákvæðinu“ Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Svona vindmyllur vill ráðherra fá samþykktar ofan Gilsfjarðar Tónleikar stöðvaðir vegna veikinda Arons Can Launaði neitun á gistingu með löðrungi Óvinsældir eftir þinglok og meint leyndarmál frönsku forsetahjónanna Innan við þriðjungur andvígur olíuleit Sjá meira
Katla er eitt hættulegasta eldfjall landsins og hafa hlaup úr Kötlu valdið gríðarlegu tjóni á Suðurlandi. Talið er að Katla hafi gosið um tuttugu sinnum frá landnámi en síðasta stóra gos í Kötlu varð árið 1918. Mesta hættan af Kötlugosunum liggur í jökulhlaupum. Árið 1721 varð eitt mesta gjóskugos Kötlu og fylgdi því gríðarlegt jökulhlaup. Hlaupið kom úr Kötlugjá og rann með svo miklum krafti til sjávar að flóðbylgja myndaðist sem olli meðal annars tjóni í Vestmannaeyjum. Jökulhlaupin úr Kötlu hafa lagt byggðir í auðn, auk þess að mynda mikil sandflæmi umhverfis Kötlu og færa út strandlengju landsins. Katla er ein virkasta eldstöð landsins og eru Kötlugos á sögulegum tíma um tuttugu talsins. Skráð gos, sem skilið hafa eftir sig gjóskulag í nágrenni Mýrdalsjökuls er átján. Katla hefur gosið á 40 til 80 ára fresti, stysta hvíld milli gosa er 13 ár en talið er að allt að 95 ár ghafi liðið milli gosa fyrr á öldum. Síðasta Kötlugos varð árið 1918 og því var Katla komin á tíma, eins og það er orðað, og gosið í dag eitthvað sem menn hafa reiknað með. Aðdragandi Kötlugosa eru snarpir jarðskjálftar. Kötlugos eru yfirleitt öflug þeytigos og nær gosmökkurinn oft náð mikilli hæð. Gjóskufall er oft mikið úr Kötlugosum og dregur hægar úr gjóskufallinu en til dæmis í Heklugosum. Gos í Kötlu hafa varað í allt að fimm mánuði. Önnur hætta sem fylgir Kötlugosum eru miklar skruggur og eldingar. Getur eldingum slegið niður í að minnsta kosti 30 kílómetra fjarlægð frá Kötlu. Tvær manneskjur létust af völdum eldinga í Kötlugosinu 1755. Gos í Kötlu hafa valdið einhverjum mestu umhverfisbreytingum sem orðið hafa á sögulegum tíma hér á landi. Eldgjárgosið breytti landslagi, vatnafari og möguleikum á landnýtingu á öllu suðurlandi. Sandflæmin umhverfis Mýrdalsjökul, til dæmis Skógasandur, Sólheimasandur og Mýrdalssandur, bera afleiðingum Kötlugosa vitni.
Mest lesið Leita leiða til að kveða ranglega útgefnar sektir í kútinn Fréttir „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Innlent „Góðu fréttirnar eru að það sem hann segir skiptir engu máli“ Erlent Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Innlent Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Innlent Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Innlent Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Innlent Epstein-skjölin og Trump: Eitthvað virðist rotið í Danaveldi Erlent ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Innlent Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Innlent Fleiri fréttir „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Keyrt á íslenska stráka á Ólympíuhátíð Ekki þeir sömu og voru handteknir vegna fyrri þjófnaðarins Minni helst á þjóðarmorð Serba á múslimum í Bosníu Hneig niður vegna flogakasts Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Lögreglan leitar tveggja manna Frakkar viðurkenna Palestínu og stjórnarandstaðan á Alþingi mælist illa í nýrri könnun Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Hægt nokkuð á virkninni frá því í gærmorgun Aron Can heill á húfi „Sorglega lítið eftir“ þegar sundkappinn var stöðvaður Ljóst að stjórnarandstaðan græddi ekki á „kjarnorkuákvæðinu“ Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Svona vindmyllur vill ráðherra fá samþykktar ofan Gilsfjarðar Tónleikar stöðvaðir vegna veikinda Arons Can Launaði neitun á gistingu með löðrungi Óvinsældir eftir þinglok og meint leyndarmál frönsku forsetahjónanna Innan við þriðjungur andvígur olíuleit Sjá meira