Þegar við ætluðum að hitta Farage - Á Ísland að ganga í ESB? Sveinn Ólafsson skrifar 13. maí 2025 23:02 Nú eru 2 ár þar til þjóðin gengur til atkvæðagreiðslu, ekki um að ganga í Evrópusambandið heldur um að fara aftur í viðræður við sambandið um aðild. Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar 21. desember sagði að þjóðaratkvæðagreiðsla um framhald viðræðna um aðild Íslands að Evrópusambandinu færi fram eigi síðar en árið 2027. Dagbjört Hákonardóttir alþingiskona hvatti stéttarfélög til að taka afstöðu til aðildar í grein sem birtist á visir.is 1. maí. Miðað við reynslu er allmikil vinna eftir hjá þeim áður en hægt er að svara þessari spurningu, og ekki seinna vænna að undirbúa sig. Ég var í vinnuteymi fimm félaga innan BHM sem hófust handa vorið 2009 að svara spurningunni hvort Ísland ætti að ganga í Evrópusambandið. Niðurstaðan úr þeirri vinnu kenndi okkur að við gátum varla svarað spurningunni fyrir okkur sjálf, hvað þá fyrir fólk úr þessum stéttarfélögum. Til að nýta betur alla þá vinnu sem hafði verið lögð í þetta, lagði ég til að bæta þá við spurningunni, hverju mun aðild að Evrópusambandinu breyta fyrir félaga okkar? Svarið var að það breytti sáralitlu fyrir flesta BHM félaga. Þetta svar kemur kannski illa við fylgismenn Evrópusambandsaðildar, en þá verður það svo að vera. Síðan þetta gerðist, hefur reynslan sannfært mig um kosti aðildar. Sú reynsla kemur kannski illa við andstæðinga Evrópusambandsaðildar. Þá verður það svo að vera. Við verðum að vinna að því sem er hagsælast fyrir flesta landsmenn, ekki bara hluta þeirra. Við sem unnum að þessu verki efuðumst ekki um að Evrópusambandsaðild myndi valda breytingum fyrir alla sem vinna að landbúnaði, landbúnaðarafurðum, sjávarútvegi og sjávarafurðum. Við vorum sammála um að aðeins þjóðin gæti svarað hvort Ísland ætti að taka upp aðild eða ekki. Við byrjuðum að funda með fólki með og á móti aðild vorið 2009, hittum fulltrúa Heimssýnar og síðan fulltrúa Evrópusamtakanna. Við hittum líka Katrínu Jakobsdóttur sem kynnti okkur afstöðu VG og Magnús Orra Schram, sem gerði grein fyrir afstöðu Samfylkingarinnar. Við ræddum við sérfræðinga frá utanríkisráðuneyti og víðar. Á meðan þessum fundum stóð, sendi Ísland inn beiðni um aðildarviðræður við Evrópusambandið. Í september 2009 fórum við til Brussel og funduðum með fulltrúum Evrópusambandsins, samtökum stéttarfélaga og með sérfræðingum í sendiráði Íslands. Við gerðum okkur sérstakt far um að hitta fulltrúa samtaka sem voru á móti Evrópusambandsaðild, Open Europe og Nej til EU, sem voru á svipuðu máli og VG hér heima. Þeim degi átti að ljúka með því að hitta Nigel Farage, sem þá var leiðtogi breska sjálfstæðisflokksins, UK Independence Party (UKIP). Það kom mér ekki á óvart að hann aflýsti á síðustu stundu og hafði farið til Írlands. Við hittum að máli tvo fulltrúa hans í staðinn. Ég held að fáir úr hópnum hafi saknað þess að Farage mætti ekki, og enn í dag tel ég það lítinn skaða að hafa ekki hitt hann. Þó er Farage ásamt fleirum aðalástæðan fyrir því að mér hefur snúist hugur um aðild Íslands. Það er Brexit, það bjálfræði (idiocracy) sem Bretar kölluðu yfir sig 2016, ríkisstjórnir Boris Johnson og síðar Liz Truss, sem með Kwasi Kwarteng voru á góðri leið með að eyðileggja breska markaði þegar Íhaldsflokkurinn ýtti þeim út. Allt sem hefur gerst síðan 2016 í Bretlandi sýnir að Brexit var glapræði og hefur skilið eftir breska þjóð mun verr en þegar farið var af stað. Niðurstaðan hefur þegar valdið Bretlandi miklu tjóni og þrátt fyrir marga viðskiptasamninga er ekki útlit fyrir að tjónið minnki að neinu marki. Stuðningsmenn Brexit úr hópi mikilla auðmanna hafa yfirgefið landið og þessi vegferð vekur spurninguna, hverjir eru það sem viljandi grafa svona undan landinu sínu? Eina fólkið sem hefur notið góðs af Brexit eru Farage og flokkur hans, en almennur Breti hefur það mun verra en áður á allan hátt. Helstu viðbrögð við grein Dagbjartar bárust frá forsvarsmönnum hreyfinga sem eru á móti aðild að Evrópusambandinu. Þeir hafa verið atorkumiklir undanfarin ár. Kannski telja þeir sig eiga svipaða möguleika hér og Farage í Bretlandi. Spurningin um aðild Íslands að Evrópusambandinu er varla jafn mikilvæg og hin spurningin, hvernig sú aðild á að vera. Við sem unnum í þessum hóp vorum öll sannfærð um að eini möguleiki á aðild Íslands að Evrópusambandinu væri með fullum yfirráðum yfir fiskveiðum og sjávarútvegi. Annars myndi íslensk þjóð kolfella það samkomulag og þetta var morgunljóst öllum sem komu að málum í Brussel. Þetta hefur ekki breyst síðan 2009 og niðurstaða mín er að aðild að ESB breytir sáralitlu fyrir félaga í Visku sem almenna launþega frá því sem nú er. Reynsla Breta sýnir að þjóðin tapar á því að halda sig utan Evrópusambandsins og því meiri sem aðskilnaður er við sambandið, því meira er tapið. Höfundur er upplýsingafræðingur og stjórnsýslufræðingur, og situr í stjórn Visku stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Evrópusambandið Kjaramál Mest lesið Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Nýr vegvísir Evrópusambandsins um jafnrétti kynjanna Clara Ganslandt skrifar Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Blaður 35 Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Kaldar kveðjur frá forsætisráðherrra til ferðaþjónustunnar Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Nú hefst samræmt próf í stærðfræði Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sanngirni í Kópavogsmódelinu Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar Skoðun Skapandi framtíð – forvarnir og félagsstarf í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar Skoðun Hvaða orka? Birgir Sverrisson skrifar Skoðun Það skiptir máli hvernig gervigreind er notuð í kennslu Hjörvar Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Friðum Eyjafjörð Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Sóknaráætlanir landshlutanna – lykillinn að sterkara Íslandi Páll Snævar Brynjarsson,Sigríður Ó. Kristjánsdóttir,Sveinbjörg Rut Pétursdóttir,Albertína Friðbjörg Elíasdóttir,Bryndís Fiona Ford,Ingunn Jónsdóttir,Berglind Kristinsdóttir,Páll Björgvin Guðmundsson skrifar Skoðun Eflum samstöðuna á kvennaári – Stöndum vörð um mannréttindi Kristín Ástgeirsdóttir skrifar Sjá meira
Nú eru 2 ár þar til þjóðin gengur til atkvæðagreiðslu, ekki um að ganga í Evrópusambandið heldur um að fara aftur í viðræður við sambandið um aðild. Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar 21. desember sagði að þjóðaratkvæðagreiðsla um framhald viðræðna um aðild Íslands að Evrópusambandinu færi fram eigi síðar en árið 2027. Dagbjört Hákonardóttir alþingiskona hvatti stéttarfélög til að taka afstöðu til aðildar í grein sem birtist á visir.is 1. maí. Miðað við reynslu er allmikil vinna eftir hjá þeim áður en hægt er að svara þessari spurningu, og ekki seinna vænna að undirbúa sig. Ég var í vinnuteymi fimm félaga innan BHM sem hófust handa vorið 2009 að svara spurningunni hvort Ísland ætti að ganga í Evrópusambandið. Niðurstaðan úr þeirri vinnu kenndi okkur að við gátum varla svarað spurningunni fyrir okkur sjálf, hvað þá fyrir fólk úr þessum stéttarfélögum. Til að nýta betur alla þá vinnu sem hafði verið lögð í þetta, lagði ég til að bæta þá við spurningunni, hverju mun aðild að Evrópusambandinu breyta fyrir félaga okkar? Svarið var að það breytti sáralitlu fyrir flesta BHM félaga. Þetta svar kemur kannski illa við fylgismenn Evrópusambandsaðildar, en þá verður það svo að vera. Síðan þetta gerðist, hefur reynslan sannfært mig um kosti aðildar. Sú reynsla kemur kannski illa við andstæðinga Evrópusambandsaðildar. Þá verður það svo að vera. Við verðum að vinna að því sem er hagsælast fyrir flesta landsmenn, ekki bara hluta þeirra. Við sem unnum að þessu verki efuðumst ekki um að Evrópusambandsaðild myndi valda breytingum fyrir alla sem vinna að landbúnaði, landbúnaðarafurðum, sjávarútvegi og sjávarafurðum. Við vorum sammála um að aðeins þjóðin gæti svarað hvort Ísland ætti að taka upp aðild eða ekki. Við byrjuðum að funda með fólki með og á móti aðild vorið 2009, hittum fulltrúa Heimssýnar og síðan fulltrúa Evrópusamtakanna. Við hittum líka Katrínu Jakobsdóttur sem kynnti okkur afstöðu VG og Magnús Orra Schram, sem gerði grein fyrir afstöðu Samfylkingarinnar. Við ræddum við sérfræðinga frá utanríkisráðuneyti og víðar. Á meðan þessum fundum stóð, sendi Ísland inn beiðni um aðildarviðræður við Evrópusambandið. Í september 2009 fórum við til Brussel og funduðum með fulltrúum Evrópusambandsins, samtökum stéttarfélaga og með sérfræðingum í sendiráði Íslands. Við gerðum okkur sérstakt far um að hitta fulltrúa samtaka sem voru á móti Evrópusambandsaðild, Open Europe og Nej til EU, sem voru á svipuðu máli og VG hér heima. Þeim degi átti að ljúka með því að hitta Nigel Farage, sem þá var leiðtogi breska sjálfstæðisflokksins, UK Independence Party (UKIP). Það kom mér ekki á óvart að hann aflýsti á síðustu stundu og hafði farið til Írlands. Við hittum að máli tvo fulltrúa hans í staðinn. Ég held að fáir úr hópnum hafi saknað þess að Farage mætti ekki, og enn í dag tel ég það lítinn skaða að hafa ekki hitt hann. Þó er Farage ásamt fleirum aðalástæðan fyrir því að mér hefur snúist hugur um aðild Íslands. Það er Brexit, það bjálfræði (idiocracy) sem Bretar kölluðu yfir sig 2016, ríkisstjórnir Boris Johnson og síðar Liz Truss, sem með Kwasi Kwarteng voru á góðri leið með að eyðileggja breska markaði þegar Íhaldsflokkurinn ýtti þeim út. Allt sem hefur gerst síðan 2016 í Bretlandi sýnir að Brexit var glapræði og hefur skilið eftir breska þjóð mun verr en þegar farið var af stað. Niðurstaðan hefur þegar valdið Bretlandi miklu tjóni og þrátt fyrir marga viðskiptasamninga er ekki útlit fyrir að tjónið minnki að neinu marki. Stuðningsmenn Brexit úr hópi mikilla auðmanna hafa yfirgefið landið og þessi vegferð vekur spurninguna, hverjir eru það sem viljandi grafa svona undan landinu sínu? Eina fólkið sem hefur notið góðs af Brexit eru Farage og flokkur hans, en almennur Breti hefur það mun verra en áður á allan hátt. Helstu viðbrögð við grein Dagbjartar bárust frá forsvarsmönnum hreyfinga sem eru á móti aðild að Evrópusambandinu. Þeir hafa verið atorkumiklir undanfarin ár. Kannski telja þeir sig eiga svipaða möguleika hér og Farage í Bretlandi. Spurningin um aðild Íslands að Evrópusambandinu er varla jafn mikilvæg og hin spurningin, hvernig sú aðild á að vera. Við sem unnum í þessum hóp vorum öll sannfærð um að eini möguleiki á aðild Íslands að Evrópusambandinu væri með fullum yfirráðum yfir fiskveiðum og sjávarútvegi. Annars myndi íslensk þjóð kolfella það samkomulag og þetta var morgunljóst öllum sem komu að málum í Brussel. Þetta hefur ekki breyst síðan 2009 og niðurstaða mín er að aðild að ESB breytir sáralitlu fyrir félaga í Visku sem almenna launþega frá því sem nú er. Reynsla Breta sýnir að þjóðin tapar á því að halda sig utan Evrópusambandsins og því meiri sem aðskilnaður er við sambandið, því meira er tapið. Höfundur er upplýsingafræðingur og stjórnsýslufræðingur, og situr í stjórn Visku stéttarfélags.
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun
Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar
Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar
Skoðun Sóknaráætlanir landshlutanna – lykillinn að sterkara Íslandi Páll Snævar Brynjarsson,Sigríður Ó. Kristjánsdóttir,Sveinbjörg Rut Pétursdóttir,Albertína Friðbjörg Elíasdóttir,Bryndís Fiona Ford,Ingunn Jónsdóttir,Berglind Kristinsdóttir,Páll Björgvin Guðmundsson skrifar
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun
Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun