Sá eini fagmenntaði missti vinnuna Auður Ösp Guðmundsdóttir skrifar 5. apríl 2025 08:02 Upplifun Ragnars er sú að sveinspróf í framreiðslu sé hálfpartinn orðið verðlaust á íslenskum vinnumarkaði eins og staðan er í dag. Samsett „Þetta er alls ekki góð þróun. Það er eins og veitingahúsaeigendum sé orðið alveg sama um fegurðina, og upplifunina sem fólk sækist eftir þegar það fer út að borða. Það er bara verið að hugsa um söluna og gróðann,“ segir Ragnar Þór Antonsson. Ragnar Þór lauk sveinsprófi í framreiðslu árið 2023. Honum var nýlega sagt upp á störfum á hóteli í Reykjavík þar sem hann var eini faglærði þjónninn – á meðan hinir þjónarnir, allir erlendir og ófaglærðir, héldu vinnunni. Undanfarnar vikur hefur Ragnar að eigin sögn sótt um óteljandi störf sem framreiðslumaður en árangurs. Upplifun hans er sú að veitingastaðir taki erlent og ófaglært starfsfólk fram yfir fagmenntaða. Honum sé í raun „refsað“ fyrir að hafa sótt sér í menntun í faginu. Eini íslenski þjóninn á fjögurra stjörnu hóteli Ragnar átti að eigin sögn alltaf erfitt með bóknám og vissi þess vegna að iðnám hentaði honum mun betur. Hann hefur alltaf haft áhuga á mat og drykk og fundist gaman að vera í kringum fólk. Honum fannst því eins og hann væri loksins komin á rétta hillu þegar hann byrjaði í framreiðslunámi í MK. „Það sem upphaflega dró mig í þetta var að mig langaði að verða barþjónn. Áður en ég vissi af þá var ég kominn „all in“ í þjónastarfið og á meðan ég var í náminu starfaði ég á Jamie Oliver veitingastaðnum og á Nauthól.“ Ragnar var í hópi átta nemenda sem útskrifuðust úr MK um vorið 2022 og hann lauk síðan sveinsprófinu í janúar árið 2023. Á þeim tíma reyndist ekki erfitt fyrir lærðan framreiðslumann að fá vinnu. Hann færði sig um set og hóf störf á veitingastað á fjögurra stjörnu hóteli í Reykjavík þar sem hann kunni vel við sig. Faglærður í hærri launaflokki „Ég var eini menntaði framreiðslumaðurinn, og ég var líka eini íslenski starfsmaðurinn, fyrir utan hótelstjórann. Allir hinir þjónarnir voru erlendir og ófaglærðir og töluðu enga íslensku. Þau stóðu sig vissulega vel og voru að gera sitt besta, en ég lenti oft í því að það var kallað í mig út af hinu og þessu sem kom upp vegna tungumálaörðugleika.“ Þar sem að Ragnar var eini faglærði þjóninn var hann af augljósum ástæðum í hærri launaflokki en hinir. Í lok desember síðastliðinn, eftir tæp tvö ár í starfi, fékk hann uppsagnarbréf frá vinnustaðnum. Var honum eigin sögn tjáð að skipulagsbreytingar væru fram undan og fækka þyrfti starfsfólki. „Það var eina útskýringin sem ég fékk. Mér skildist að veitingastjóranum hefði líka verið sagt upp. Ég tók þessu þannig að það ætti segja upp fleirum en nokkrum dögum seinna komst ég því að ég var eini þjónninn sem var sagt upp.“ Sveinspróf nánast orðið ónýtur pappír Þriggja mánaða uppsagnarfresti Ragnars lýkur um næstu mánaðamót. Undanfarnar vikur hefur hann leitað að nýju starfi, og þá aðallega í gegnum Alfreð. Í langflestum af þeim atvinnuauglýsingum sem birtar eru á Alfreð og auglýst eftir þjónum eru ekki gerðar kröfur um fagmenntun. „Ég er búinn að sækja um svo mörg störf að ég er búinn að missa töluna á því. En langoftast, ég myndi segja í svona 75 prósent tilfella, þá fæ ég ekki einu sinni svar. Ég er núna að bíða eftir svari frá einum stað, en eina ástæðan fyrir því að ég er hugsanlega komin með vinnu þar er út af samböndum, semsagt klíku.“ Upplifun Ragnars er sú að sveinspróf í framreiðslu sé hálfpartinn orðið verðlaust á íslenskum vinnumarkaði eins og staðan er í dag. „Ónýtur pappír“ eins og hann orðar það. Það sé þungur biti að kyngja, enda hafi hann lagt það á sig að fara í nám á sínum tíma. Sorgleg þróun „Þessi þróun er í raun búin að vera í gangi í dágóðan tíma; sérstaklega eftir þessa rosalega uppsveiflu í ferðamannaiðnaðinum. Fyrir einhverjum árum síðan vorum við ekki að ná að anna markaðnum í útskrift á fagmenntuðu fólki. Nú blasir við að veitingastöðunum sem þarf að manna hefur fjölgað gífurlega,“ segir Óskar Hafnfjörð Gunnarsson, formaður Matvís í samtali við Vísi. Líkt og Óskar bendir á þá er starfsheitið framreiðslumaður lögverndað – en ekki starfið sjálft.Aðsend „Undanfarin ár höfum við reynt að vinna að því að fjölga fagmenntuðum í matvælagreinum, og þá einmitt sérstaklega í framreiðslu og kjötiðn af því að þar hefur samningum fækkað verulega. Það er þess vegna hrikalegt að heyra af því að fagmenntuðum aðilum sé sagt upp störfum og verið að keyra um á ófaglærðu fólki í hagræðingarskyni. En að sama skapi er erfitt að sjá hvernig hægt er að sporna við þessu.“ Líkt og Óskar bendir á þá er starfsheitið framreiðslumaður lögverndað – en ekki starfið sjálft. „Þess vegna er hægt að vera með ófaglært fólk í svo mörgum stöðum. Þetta er það sem margar iðngreinar eru að berjast við. Við erum alltaf að reyna að efla námið hjá okkur og hvetja ungt fólk til að sækja sér menntun í þessum greinum og höfum verið í samvinnu með SAM um að hvetja fyrirtækin til að fjölga fagmenntuðum hjá sér,“ segir Óskar. En þetta er svo sannarlega ekki þróunin sem við viljum sjá í þessum geira, þegar fyrirtækin sjá ekki hag sinn í að vera með fagmenntað fólk. Óskar bætir við að þessi þróun sé síst til þess fallin til að hvetja fólk í framreiðslunám. „Enda segir sig sjálft að staðir sem ætla að taka inn nema þurfa að vera með fagmenntað fólk á sínum snærum.“ Veitingastaðir Vinnumarkaður Mest lesið Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Innlent Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Erlent Senda farandfólk frá Asíu til Suður-Súdan Erlent Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Innlent „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Innlent Óbreytt ástand kemur ekki til greina Innlent Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Innlent Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Innlent Áfram hlýtt og bjart en lægð nálgast Veður Fimm keyptu gám sem er ekki til Innlent Fleiri fréttir Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi SÍS tekur undir kröfu Borgarbyggðar um kostnað vegna flóttamanna Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Neyðarástand hjá Villiköttum sem senda frá sér ákall Vita upp á hár hvernig lýðræði virkar eftir krakkakosningar Óbreytt ástand kemur ekki til greina „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Smáskjálftahrina á Reykjanesskaga Viðbúnaður í Djúpinu, böndum komið á áfengissölu og stútfull herbergi af köttum 32 sóttu um stöðu mannauðsstjóra hjá Matvælastofnun Fimm keyptu gám sem er ekki til Brá sér í túristalíki og segir leigubílstjóra hafa okrað á sér Framtíðarnefnd lifir og formaðurinn fær tvær milljónir á ári Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Kjarasamningur lyfjafræðinga „illa felldur“ og átján ára bið lengist Tvær konur sluppu úr brennandi bíl „Þetta fór eins vel og kostur var“ Ekki eigi að stunda atvinnu sem valdi dýrum þjáningu Meirihlutinn á Ísafirði fallinn Líkur á eldgosi aukast með haustinu Mikill viðbúnaður vegna sjóslyss við Ísafjarðardjúp „Af einhverjum ástæðum er það ávallt Degi B. Eggertssyni að kenna“ „Í fullkomnum heimi væri best að allir töluðu góða íslensku“ Alma vill efla íslenskukunnáttu erlendra hjúkrunarfræðinga Agnes Johansen er látin Foreldrar hafi ekki haft önnur úrræði en að tilkynna sig til barnaverndar Vilja fá að hafa áhrif á nærumhverfið og segja „ekki fleiri kassa“ Manni bjargað eftir að fiskibátur hans strandaði við grjótgarð Sjá meira
Ragnar Þór lauk sveinsprófi í framreiðslu árið 2023. Honum var nýlega sagt upp á störfum á hóteli í Reykjavík þar sem hann var eini faglærði þjónninn – á meðan hinir þjónarnir, allir erlendir og ófaglærðir, héldu vinnunni. Undanfarnar vikur hefur Ragnar að eigin sögn sótt um óteljandi störf sem framreiðslumaður en árangurs. Upplifun hans er sú að veitingastaðir taki erlent og ófaglært starfsfólk fram yfir fagmenntaða. Honum sé í raun „refsað“ fyrir að hafa sótt sér í menntun í faginu. Eini íslenski þjóninn á fjögurra stjörnu hóteli Ragnar átti að eigin sögn alltaf erfitt með bóknám og vissi þess vegna að iðnám hentaði honum mun betur. Hann hefur alltaf haft áhuga á mat og drykk og fundist gaman að vera í kringum fólk. Honum fannst því eins og hann væri loksins komin á rétta hillu þegar hann byrjaði í framreiðslunámi í MK. „Það sem upphaflega dró mig í þetta var að mig langaði að verða barþjónn. Áður en ég vissi af þá var ég kominn „all in“ í þjónastarfið og á meðan ég var í náminu starfaði ég á Jamie Oliver veitingastaðnum og á Nauthól.“ Ragnar var í hópi átta nemenda sem útskrifuðust úr MK um vorið 2022 og hann lauk síðan sveinsprófinu í janúar árið 2023. Á þeim tíma reyndist ekki erfitt fyrir lærðan framreiðslumann að fá vinnu. Hann færði sig um set og hóf störf á veitingastað á fjögurra stjörnu hóteli í Reykjavík þar sem hann kunni vel við sig. Faglærður í hærri launaflokki „Ég var eini menntaði framreiðslumaðurinn, og ég var líka eini íslenski starfsmaðurinn, fyrir utan hótelstjórann. Allir hinir þjónarnir voru erlendir og ófaglærðir og töluðu enga íslensku. Þau stóðu sig vissulega vel og voru að gera sitt besta, en ég lenti oft í því að það var kallað í mig út af hinu og þessu sem kom upp vegna tungumálaörðugleika.“ Þar sem að Ragnar var eini faglærði þjóninn var hann af augljósum ástæðum í hærri launaflokki en hinir. Í lok desember síðastliðinn, eftir tæp tvö ár í starfi, fékk hann uppsagnarbréf frá vinnustaðnum. Var honum eigin sögn tjáð að skipulagsbreytingar væru fram undan og fækka þyrfti starfsfólki. „Það var eina útskýringin sem ég fékk. Mér skildist að veitingastjóranum hefði líka verið sagt upp. Ég tók þessu þannig að það ætti segja upp fleirum en nokkrum dögum seinna komst ég því að ég var eini þjónninn sem var sagt upp.“ Sveinspróf nánast orðið ónýtur pappír Þriggja mánaða uppsagnarfresti Ragnars lýkur um næstu mánaðamót. Undanfarnar vikur hefur hann leitað að nýju starfi, og þá aðallega í gegnum Alfreð. Í langflestum af þeim atvinnuauglýsingum sem birtar eru á Alfreð og auglýst eftir þjónum eru ekki gerðar kröfur um fagmenntun. „Ég er búinn að sækja um svo mörg störf að ég er búinn að missa töluna á því. En langoftast, ég myndi segja í svona 75 prósent tilfella, þá fæ ég ekki einu sinni svar. Ég er núna að bíða eftir svari frá einum stað, en eina ástæðan fyrir því að ég er hugsanlega komin með vinnu þar er út af samböndum, semsagt klíku.“ Upplifun Ragnars er sú að sveinspróf í framreiðslu sé hálfpartinn orðið verðlaust á íslenskum vinnumarkaði eins og staðan er í dag. „Ónýtur pappír“ eins og hann orðar það. Það sé þungur biti að kyngja, enda hafi hann lagt það á sig að fara í nám á sínum tíma. Sorgleg þróun „Þessi þróun er í raun búin að vera í gangi í dágóðan tíma; sérstaklega eftir þessa rosalega uppsveiflu í ferðamannaiðnaðinum. Fyrir einhverjum árum síðan vorum við ekki að ná að anna markaðnum í útskrift á fagmenntuðu fólki. Nú blasir við að veitingastöðunum sem þarf að manna hefur fjölgað gífurlega,“ segir Óskar Hafnfjörð Gunnarsson, formaður Matvís í samtali við Vísi. Líkt og Óskar bendir á þá er starfsheitið framreiðslumaður lögverndað – en ekki starfið sjálft.Aðsend „Undanfarin ár höfum við reynt að vinna að því að fjölga fagmenntuðum í matvælagreinum, og þá einmitt sérstaklega í framreiðslu og kjötiðn af því að þar hefur samningum fækkað verulega. Það er þess vegna hrikalegt að heyra af því að fagmenntuðum aðilum sé sagt upp störfum og verið að keyra um á ófaglærðu fólki í hagræðingarskyni. En að sama skapi er erfitt að sjá hvernig hægt er að sporna við þessu.“ Líkt og Óskar bendir á þá er starfsheitið framreiðslumaður lögverndað – en ekki starfið sjálft. „Þess vegna er hægt að vera með ófaglært fólk í svo mörgum stöðum. Þetta er það sem margar iðngreinar eru að berjast við. Við erum alltaf að reyna að efla námið hjá okkur og hvetja ungt fólk til að sækja sér menntun í þessum greinum og höfum verið í samvinnu með SAM um að hvetja fyrirtækin til að fjölga fagmenntuðum hjá sér,“ segir Óskar. En þetta er svo sannarlega ekki þróunin sem við viljum sjá í þessum geira, þegar fyrirtækin sjá ekki hag sinn í að vera með fagmenntað fólk. Óskar bætir við að þessi þróun sé síst til þess fallin til að hvetja fólk í framreiðslunám. „Enda segir sig sjálft að staðir sem ætla að taka inn nema þurfa að vera með fagmenntað fólk á sínum snærum.“
Veitingastaðir Vinnumarkaður Mest lesið Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Innlent Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Erlent Senda farandfólk frá Asíu til Suður-Súdan Erlent Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Innlent „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Innlent Óbreytt ástand kemur ekki til greina Innlent Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Innlent Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Innlent Áfram hlýtt og bjart en lægð nálgast Veður Fimm keyptu gám sem er ekki til Innlent Fleiri fréttir Strandveiðibátur strandaði á hólma á Reykjanesi SÍS tekur undir kröfu Borgarbyggðar um kostnað vegna flóttamanna Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Langjökull eigi ekki ýkja mörg ár eftir Fæstir bera nægilega mikið af sólarvörn á sig Neyðarástand hjá Villiköttum sem senda frá sér ákall Vita upp á hár hvernig lýðræði virkar eftir krakkakosningar Óbreytt ástand kemur ekki til greina „Það er bara dýrt að vera fátækur“ Smáskjálftahrina á Reykjanesskaga Viðbúnaður í Djúpinu, böndum komið á áfengissölu og stútfull herbergi af köttum 32 sóttu um stöðu mannauðsstjóra hjá Matvælastofnun Fimm keyptu gám sem er ekki til Brá sér í túristalíki og segir leigubílstjóra hafa okrað á sér Framtíðarnefnd lifir og formaðurinn fær tvær milljónir á ári Burðardýr í flugvél Play „fríkaði út“ Kjarasamningur lyfjafræðinga „illa felldur“ og átján ára bið lengist Tvær konur sluppu úr brennandi bíl „Þetta fór eins vel og kostur var“ Ekki eigi að stunda atvinnu sem valdi dýrum þjáningu Meirihlutinn á Ísafirði fallinn Líkur á eldgosi aukast með haustinu Mikill viðbúnaður vegna sjóslyss við Ísafjarðardjúp „Af einhverjum ástæðum er það ávallt Degi B. Eggertssyni að kenna“ „Í fullkomnum heimi væri best að allir töluðu góða íslensku“ Alma vill efla íslenskukunnáttu erlendra hjúkrunarfræðinga Agnes Johansen er látin Foreldrar hafi ekki haft önnur úrræði en að tilkynna sig til barnaverndar Vilja fá að hafa áhrif á nærumhverfið og segja „ekki fleiri kassa“ Manni bjargað eftir að fiskibátur hans strandaði við grjótgarð Sjá meira
Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Innlent
Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals
Ráðuneytisstjóri bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ í kjölfar viðtals Innlent