„Sænska ástandið“ orðið að norrænu Samúel Karl Ólason skrifar 12. nóvember 2024 14:13 Fjölnir Sæmundsson, formaður Landssambands lögreglumanna. Vísir/Vilhelm Ekki er lengur hægt að tala um „sænska ástandið“ sem hefur verið notað til að lýsa brotaöldu í Svíþjóð á undanförnum árum. Þess í stað er réttara að tala um „norræna ástandið“, þar sem þróunin sé ógnvekjandi á öllum Norðurlöndum, samkvæmt formönnum lögreglufélaga þessara landa. Þetta kemur fram í sameiginlegri yfirlýsingu frá formönnum lögreglufélaga á Norðurlöndum. Þar segir meðal annars að ástand öryggismála hafi lengi verið alvarlegt í Danmörku og hafi farið versnandi. Glæpagengi fremji morð og árásir ungra brotamanna hafi færst í aukana. Þá sé tengingu að finna við sænska hópa og eru almennir borgarar sagðir sífellt berskjaldaðri gagnvart hótunum og ofbeldisbrotum. Svipaða sögu sé að segja af Noregi, Finnlandi og í Svíþjóð. Þá hafi hér á Íslandi komið upp metfjöldi manndrápsmála, stór mansalsmál, auk þess sem hótanir og átök milli glæpasamtaka hafi sett almenning í hættu. Þá hafi lögreglumenn í vaxandi mæli orðið fyrir hótunum og eignaspjöllum. „Þetta eru bara nokkur dæmi sem norræn lögregla er að fást. Starfsumhverfi lögreglumanna verður sífellt erfiðara og meira krefjandi,“ segir í yfirlýsingunni. Ekki hægt að vinna lengur með sama hætti Þar segir einnig að skipulögð glæpastarfsemi leggi undir nýja markaði í sölu og fíkniefna og vopna, smygli á fólki og vændisstarfsemi, auk annarra brota. „Ekkert Norðurlandanna getur fegrað þetta ástand og brotastarfsemi er orðin slík að umfangi að við getum ekki lengur unnið þessi mál með sama hætti og gert hefur verið fram að þessu.“ Formenn lögreglufélaganna krefjast margþættra aðgerða til að bregðast við og ná niður brotatíðni. Undir yfirlýsinguna skrifa Fjölnir Sæmundsson frá Landssambandi lögreglumanna, Heino Kegel frá Politifobundet í Danmörku, Unn Alma Skatvold frá Politiets Fellesforbund í Noregi, Jonne Rinne frá Suomen Poliisijärjestöjen í Finnlandi og Katharina von Sydow frá Polisförbundet í Svíþjóð. Fjölga lögreglumönnum og auka samstarf Fyrsta skrefið er samkvæmt formönnunum að fjölga lögreglumönnum. Skortur sé á þeim bæði varðandi almenna löggæslu og rannsóknir. Þá þurfi löggæsluyfirvöld að hafa forystu um að greina hvaða hæfni þurfi þegar litið sé til framtíðarinnar. „Þeir sem stunda brotastarfsemi tileinka sér sífellt nýja tækni og vinnubrögð. Lögreglan þarf að vera á undan til að geta viðhaldið getu til að veikja glæpastarfsemi og koma í veg fyrir hana.“ Einnig þarf að auka og bæta samstarf milli ríkja. Þéttari samvinna sé nauðsynleg til að geta komið í veg fyrir brot og til að handtaka og ákæra brotamenn. Þó verið sé að byggja lögreglustöð á landamærum Noregs og Svíþjóðar og lögregluembætti Norðurlanda vinni oft saman, sé það ekki nóg. Meira þurfi til og landssambönd lögreglumanna í hverju landi fyrir sig þurfa, samkvæmt formönnum þeirra, að koma að þessari vinnu. „Norrænu landssamböndin eru vön að starfa þétt saman þvert á landamæri og samböndin þekkja hvað lögregla á öllum sviðum starfseminnar getur og þarf til að skila góðu verki.“ Ekki bara verk lögreglunnar Að endingu segja formennirnir að lögreglan geti gert mikið en ekki allt og ekki ein og sér. Allsstaðar á Norðurlöndum verði að gera meira til að stöðva nýliðun í skipulögðum glæpahópum. Vel fjármagnaðir skólar og félagsleg úrræði skipti máli. Það sama eigi við möguleikann á að fá vinnu, geta unnið og samlagast samfélaginu. „Þetta skiptir sköpum þegar kemur að því að veita börnum og ungmennum tiltrú á framtíðina og til að styrkja einnig þá fullorðnu. Fleiri aðilar þurfa gera meira til að Norðurlöndin geti orðið sterkara samfélag og öruggari staður.“ „Lögregluyfirvöld og stjórnmálafólk verða að taka réttar ákvarðanir svo að lögreglulið okkar á Norðurlöndum geti með sameiginlegum kröftum stöðvað það ástand sem viðgengst hefur í tengslum við skipulagða brotahópa og skipulagða glæpastarfsemi. Á því myndu allir græða nema glæpastarfsemin.“ Lögreglumál Svíþjóð Noregur Danmörk Finnland Mest lesið Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Innlent Handtökuskipun gefin út á hendur þingmönnum Demókrataflokksins Erlent Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Innlent Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Innlent Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Innlent Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Innlent Hyggjast rukka suma ferðamenn um brottfarartryggingu Erlent Neitað um lausn gegn tryggingu Erlent „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Innlent Fleiri fréttir Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Mjög lítil virkni en mallar enn Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Íbúar á gömlum og fallegum dráttarvélum í Hrísey Þrettán kærðir fyrir ölvunarakstur og hundruð stöðvuð vegna hraðaksturs „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Óróinn hríðfellur og goslok líklega í aðsigi Sigurður Björnsson óperusöngvari látinn Viðkvæm gögn í höndum Bandaríkjamanna og eftirlit lögreglu „Fólk er reitt, sárt og finnst það ekki geta treyst sveitarfélaginu“ Öryggi á ferðamannastöðum: Ríkið geti talist brotlegt við mannréttindasáttmála Mikill kraftur í íslensku atvinnulífi Harma að upplýsingar um mengað vatnsból hafi ekki borist strax til íbúa Fagna frestun framkvæmda í Heiðmörk Umdeildum framkvæmdum frestað og mengun í drykkjarvatni Fimm líkamsárásir í Vestmannaeyjum Allir blása í Landeyjahöfn Bónus og Prís virða frídag verslunarmanna en aðrir ekki Fimm vistaðir í fangaklefa eftir hópslagsmál Þórisvatn fullt í fyrsta skipti í sex ár Íslenskar konur gáfu nýjan búning á fjallkonuna í Gimli Þorvaldur gagnrýndur fyrir órökstudda spá um eldgos Einn handtekinn vegna líkamsárasar Gosmóða mældist í Hvalfirði og á Vík í Mýrdal Netþrjótar herja á „mömmur“ landsins Spennandi traktorstorfæra á Flúðum Sjá meira
Þetta kemur fram í sameiginlegri yfirlýsingu frá formönnum lögreglufélaga á Norðurlöndum. Þar segir meðal annars að ástand öryggismála hafi lengi verið alvarlegt í Danmörku og hafi farið versnandi. Glæpagengi fremji morð og árásir ungra brotamanna hafi færst í aukana. Þá sé tengingu að finna við sænska hópa og eru almennir borgarar sagðir sífellt berskjaldaðri gagnvart hótunum og ofbeldisbrotum. Svipaða sögu sé að segja af Noregi, Finnlandi og í Svíþjóð. Þá hafi hér á Íslandi komið upp metfjöldi manndrápsmála, stór mansalsmál, auk þess sem hótanir og átök milli glæpasamtaka hafi sett almenning í hættu. Þá hafi lögreglumenn í vaxandi mæli orðið fyrir hótunum og eignaspjöllum. „Þetta eru bara nokkur dæmi sem norræn lögregla er að fást. Starfsumhverfi lögreglumanna verður sífellt erfiðara og meira krefjandi,“ segir í yfirlýsingunni. Ekki hægt að vinna lengur með sama hætti Þar segir einnig að skipulögð glæpastarfsemi leggi undir nýja markaði í sölu og fíkniefna og vopna, smygli á fólki og vændisstarfsemi, auk annarra brota. „Ekkert Norðurlandanna getur fegrað þetta ástand og brotastarfsemi er orðin slík að umfangi að við getum ekki lengur unnið þessi mál með sama hætti og gert hefur verið fram að þessu.“ Formenn lögreglufélaganna krefjast margþættra aðgerða til að bregðast við og ná niður brotatíðni. Undir yfirlýsinguna skrifa Fjölnir Sæmundsson frá Landssambandi lögreglumanna, Heino Kegel frá Politifobundet í Danmörku, Unn Alma Skatvold frá Politiets Fellesforbund í Noregi, Jonne Rinne frá Suomen Poliisijärjestöjen í Finnlandi og Katharina von Sydow frá Polisförbundet í Svíþjóð. Fjölga lögreglumönnum og auka samstarf Fyrsta skrefið er samkvæmt formönnunum að fjölga lögreglumönnum. Skortur sé á þeim bæði varðandi almenna löggæslu og rannsóknir. Þá þurfi löggæsluyfirvöld að hafa forystu um að greina hvaða hæfni þurfi þegar litið sé til framtíðarinnar. „Þeir sem stunda brotastarfsemi tileinka sér sífellt nýja tækni og vinnubrögð. Lögreglan þarf að vera á undan til að geta viðhaldið getu til að veikja glæpastarfsemi og koma í veg fyrir hana.“ Einnig þarf að auka og bæta samstarf milli ríkja. Þéttari samvinna sé nauðsynleg til að geta komið í veg fyrir brot og til að handtaka og ákæra brotamenn. Þó verið sé að byggja lögreglustöð á landamærum Noregs og Svíþjóðar og lögregluembætti Norðurlanda vinni oft saman, sé það ekki nóg. Meira þurfi til og landssambönd lögreglumanna í hverju landi fyrir sig þurfa, samkvæmt formönnum þeirra, að koma að þessari vinnu. „Norrænu landssamböndin eru vön að starfa þétt saman þvert á landamæri og samböndin þekkja hvað lögregla á öllum sviðum starfseminnar getur og þarf til að skila góðu verki.“ Ekki bara verk lögreglunnar Að endingu segja formennirnir að lögreglan geti gert mikið en ekki allt og ekki ein og sér. Allsstaðar á Norðurlöndum verði að gera meira til að stöðva nýliðun í skipulögðum glæpahópum. Vel fjármagnaðir skólar og félagsleg úrræði skipti máli. Það sama eigi við möguleikann á að fá vinnu, geta unnið og samlagast samfélaginu. „Þetta skiptir sköpum þegar kemur að því að veita börnum og ungmennum tiltrú á framtíðina og til að styrkja einnig þá fullorðnu. Fleiri aðilar þurfa gera meira til að Norðurlöndin geti orðið sterkara samfélag og öruggari staður.“ „Lögregluyfirvöld og stjórnmálafólk verða að taka réttar ákvarðanir svo að lögreglulið okkar á Norðurlöndum geti með sameiginlegum kröftum stöðvað það ástand sem viðgengst hefur í tengslum við skipulagða brotahópa og skipulagða glæpastarfsemi. Á því myndu allir græða nema glæpastarfsemin.“
Lögreglumál Svíþjóð Noregur Danmörk Finnland Mest lesið Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Innlent Handtökuskipun gefin út á hendur þingmönnum Demókrataflokksins Erlent Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Innlent Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Innlent Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Innlent Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Innlent Hyggjast rukka suma ferðamenn um brottfarartryggingu Erlent Neitað um lausn gegn tryggingu Erlent „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Innlent Fleiri fréttir Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Mjög lítil virkni en mallar enn Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Íbúar á gömlum og fallegum dráttarvélum í Hrísey Þrettán kærðir fyrir ölvunarakstur og hundruð stöðvuð vegna hraðaksturs „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Óróinn hríðfellur og goslok líklega í aðsigi Sigurður Björnsson óperusöngvari látinn Viðkvæm gögn í höndum Bandaríkjamanna og eftirlit lögreglu „Fólk er reitt, sárt og finnst það ekki geta treyst sveitarfélaginu“ Öryggi á ferðamannastöðum: Ríkið geti talist brotlegt við mannréttindasáttmála Mikill kraftur í íslensku atvinnulífi Harma að upplýsingar um mengað vatnsból hafi ekki borist strax til íbúa Fagna frestun framkvæmda í Heiðmörk Umdeildum framkvæmdum frestað og mengun í drykkjarvatni Fimm líkamsárásir í Vestmannaeyjum Allir blása í Landeyjahöfn Bónus og Prís virða frídag verslunarmanna en aðrir ekki Fimm vistaðir í fangaklefa eftir hópslagsmál Þórisvatn fullt í fyrsta skipti í sex ár Íslenskar konur gáfu nýjan búning á fjallkonuna í Gimli Þorvaldur gagnrýndur fyrir órökstudda spá um eldgos Einn handtekinn vegna líkamsárasar Gosmóða mældist í Hvalfirði og á Vík í Mýrdal Netþrjótar herja á „mömmur“ landsins Spennandi traktorstorfæra á Flúðum Sjá meira