Uppgangur og þensla halda uppi verðbólgu og vöxtum Heimir Már Pétursson skrifar 20. mars 2024 19:37 Á morgun er hálfur mánuður frá því forystufólk breiðfylkingar stéttarfélaga og Fagfélögin skrifuðu undir kjarasamninga til fjögurra ára. Markmið samninganna er að ná niður verðbólgu og vöxtum. Vísir/Vilhelm Gríðarlegur uppgangur í íslensku atvinnulífi með tilheyrandi miklum innflutningi á vinnuafli er einn aðaldrifkraftur verðbólgunnar. Seðlabankastjóri segir algert grundvallaratriði að hægja á eftirspurninni til ná niður verðbólgu og markmiðum nýgerðra kjarasamninga um lækkun vaxta. Meginvextir Seðlabankans hafa verið fastir í 9,25 prósentum frá því í lok ágúst í fyrra og verðbólga hefur einungis minnkað um eitt prósentustig síðan þá. Nýgerðum kjarasamingum fyrir nær allan almenna vinnumarkaðinn með hófsömum launahækkunum næstu fjögur árin er ætlað að vinna á verðbólgunni og þar með skapa forsendur fyrir lækkun vaxta. Það hefur því sjálfsagt valdið mörgum vonbrigðum að Seðlabankinn skyldi ekki lækka meginvexti sína í dag og ákveðið að halda þeim óbreyttum í 9,25 prósentum. Í yfirlýsingu peningastefnunefndar segir að verðbólga hafi lækkað lítillega í febrúar, hins vegar væri undirliggjandi verðbólga enn yfir markmiði eins og verðbólguvæntingarnar, sem gæti bent til að verðbólga verði enn þrálát. Einnig gætu aðgerðir í ríkisfjármálum aukið eftirspurn og verðbólguþrýsting. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir mikilvægt að fyrirtæki velti ekki launahækkunum út í verðlagið. Allir verði að leggjast á eitt um að ná niður verðbólgunni svo hægt verði að lækka vexti.Stöð 2/Arnar Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir fleira þurfa að koma til en hófsama kjarasamninga á almenna markaðnum. Enn eigi eftir að semja við tugþúsundir opinberra starfsmanna og ríkisstjórnin eigi eftir að birta fjármálaáætlun sína. Þá þurfi fyrirtækin að axla sína ábyrgð. Eru vísbendingar um að atvinnulífið ætli að setja þessar launahækkanir beint út í verðlagið? „Ég veit það ekki en það var alla vega það sem gerðist síðast,” áréttar Ásgeir. Seðlabankinn hafi það verkefni að ná verðbólgunni niður sem væri alger forsenda þess að lækka vexti. Vonandi sjáist merki þess á næstu vikum og mánuðum. „Við álítum að við séum að styðja við þessa samninga með því að ná verðstöðugleika. Tryggja að við getum þá lækkað vexti vel og mynduglega þegar rétti tíminn kemur,“ segir seðlabankastjóri. Á þessari mynd sést þróun vaxta og verðbólgu frá árinu 2020. Í dag eru meginvextir Seðlabankans 9,25 prósent og verðbólgan er 6,6 prósent. Raunvextir eru því 2,65 prósent.Grafík/Sara Gríðarlegur hagvöxtur hefur verið á undanförnum þremur árum. Íslendingar ná engan veginn að anna eftirspurn eftir vinnuafli og hingað koma tugir þúsunda til að vinna. Þetta þrýstir á húsnæðismarkaðinn og raunar alla innviði landsins eins og heilbrigðiskerfi og menntakerfi. „Það er margt jákvætt að gerast í þessu landi. Þrátt fyrir allt erum við frumkvöðlaþjóð. Það eru greinar sem hafa vaxið mjög hratt eins og til dæmis ferðaþjónustan. Við höfum líka verið að taka við mjög miklu erlendu vinnuafli. En það er bara mjög erfitt að ætla að vaxa svona hratt,” segir Ásgeir. Þjóðina standi því frammi fyrir miklum áskorunum. „Við erum á réttri leið. Þetta er að takast hjá okkur. Við erum að ná verðbólgu niður. Mér finnst hugsunin í kjarasamningunum mjög góð. Mér finnst aðilar vinnumarkaðarins vera að hugsa um rétta hluti. Þetta er langtíma samningur. Það skiptir okkur máli að þetta gangi eftir eins og markmiðin eru og ég trúi því að við séum að ná utanum vandann sem þjóð,” segir Ásgeir Jónsson. Kjaraviðræður 2023-24 Seðlabankinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Atvinnurekendur ASÍ Verðlag Efnahagsmál Tengdar fréttir Eflingarfólk samþykkir kjarasamning með miklum meirihluta Um 76 prósent þeirra félagsmanna Eflingar sem greiddi atkvæði um Stöðugleikasamninginn svokalla greiddi atkvæði með samþykkt samningsins. Um 13 prósent greiddi atkvæði gegn samþykkt samningsins og 10 prósent skilaði auðu. Kosningaþátttakan var tíu prósent. 20. mars 2024 12:29 Verðbólga enn of mikil til að lækka vexti að mati Seðlabanka Björninn er ekki unninn í baráttunni við verðbólguna þótt samið hafi verið um hóflegar launahækkanir að mati Seðlabankans. Enn þurfi að draga úr þenslu og tryggja að launahækkunum verði ekki velt út í verðlagið. 20. mars 2024 12:03 Undrast að það séu hreinlega ekki óeirðir á Íslandi Formaður VR segist verulega hugsi yfir því hvað landsmenn séu tilbúnir að láta bjóða sér. Þrátt fyrir nýundirritaða kjarasamninga ákvað peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands að halda stýrivöxtum óbreyttum. Ragnar Þór segir að annaðhvort verði Alþingi að grípa inn í eða fólkið í landinu að rísa upp. 20. mars 2024 10:22 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Vona að áreiðanleiki verði meiri með fjölgun vagna og aukinni tíðni Rússum „drullusama“ um friðarumleitanir Ísland fýsilegur kostur fyrir rafmyntaþvott í augum glæpamanna Sprengjuregn, svikin loforð, og vel heppnuð hárígræðsla Greip í húna en var gripinn mígandi Ísjaki stærri en Hallgrímskirkja blasti við Eldur kviknaði út frá glerkúlu í gluggakistu Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Hljóðfæraleikarar skrifa undir nýjan kjarasamning Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Ragna og Rögnvaldur ráðin aðstoðarrektorar Gefur ekkert upp um breytta forgangsröðun jarðgangna Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til „Augljóst að bæst hefur við íbúa“ Mögulega þúsundir glæpamanna nýtt þjónustuna: „Ísland er misnotað í svona málum“ Alþjóðlegt peningaþvætti á Íslandi, hitakosningar og í beinni frá EM Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Boðar fyrstu samgönguáætlunina í fimm ár á haustþingi Bein útsending: Innviðaþing 2025 - Sterkir innviðir – sterkt samfélag Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Komu göngumanni til bjargar við Lakagíga Þvættuðu milljarða af illa fenginni rafmynt á Íslandi Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innbrot og menn til ama á útivistarsvæði Sé hægt að gera byltingu í íslensku heilbrigðiskerfi Skólamál í Kópavogi: Bókun eftir bókun á fundi bæjarstjórnar Hafna „órökstuddum fullyrðingum“ Sigurðar Inga Sjá meira
Meginvextir Seðlabankans hafa verið fastir í 9,25 prósentum frá því í lok ágúst í fyrra og verðbólga hefur einungis minnkað um eitt prósentustig síðan þá. Nýgerðum kjarasamingum fyrir nær allan almenna vinnumarkaðinn með hófsömum launahækkunum næstu fjögur árin er ætlað að vinna á verðbólgunni og þar með skapa forsendur fyrir lækkun vaxta. Það hefur því sjálfsagt valdið mörgum vonbrigðum að Seðlabankinn skyldi ekki lækka meginvexti sína í dag og ákveðið að halda þeim óbreyttum í 9,25 prósentum. Í yfirlýsingu peningastefnunefndar segir að verðbólga hafi lækkað lítillega í febrúar, hins vegar væri undirliggjandi verðbólga enn yfir markmiði eins og verðbólguvæntingarnar, sem gæti bent til að verðbólga verði enn þrálát. Einnig gætu aðgerðir í ríkisfjármálum aukið eftirspurn og verðbólguþrýsting. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir mikilvægt að fyrirtæki velti ekki launahækkunum út í verðlagið. Allir verði að leggjast á eitt um að ná niður verðbólgunni svo hægt verði að lækka vexti.Stöð 2/Arnar Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir fleira þurfa að koma til en hófsama kjarasamninga á almenna markaðnum. Enn eigi eftir að semja við tugþúsundir opinberra starfsmanna og ríkisstjórnin eigi eftir að birta fjármálaáætlun sína. Þá þurfi fyrirtækin að axla sína ábyrgð. Eru vísbendingar um að atvinnulífið ætli að setja þessar launahækkanir beint út í verðlagið? „Ég veit það ekki en það var alla vega það sem gerðist síðast,” áréttar Ásgeir. Seðlabankinn hafi það verkefni að ná verðbólgunni niður sem væri alger forsenda þess að lækka vexti. Vonandi sjáist merki þess á næstu vikum og mánuðum. „Við álítum að við séum að styðja við þessa samninga með því að ná verðstöðugleika. Tryggja að við getum þá lækkað vexti vel og mynduglega þegar rétti tíminn kemur,“ segir seðlabankastjóri. Á þessari mynd sést þróun vaxta og verðbólgu frá árinu 2020. Í dag eru meginvextir Seðlabankans 9,25 prósent og verðbólgan er 6,6 prósent. Raunvextir eru því 2,65 prósent.Grafík/Sara Gríðarlegur hagvöxtur hefur verið á undanförnum þremur árum. Íslendingar ná engan veginn að anna eftirspurn eftir vinnuafli og hingað koma tugir þúsunda til að vinna. Þetta þrýstir á húsnæðismarkaðinn og raunar alla innviði landsins eins og heilbrigðiskerfi og menntakerfi. „Það er margt jákvætt að gerast í þessu landi. Þrátt fyrir allt erum við frumkvöðlaþjóð. Það eru greinar sem hafa vaxið mjög hratt eins og til dæmis ferðaþjónustan. Við höfum líka verið að taka við mjög miklu erlendu vinnuafli. En það er bara mjög erfitt að ætla að vaxa svona hratt,” segir Ásgeir. Þjóðina standi því frammi fyrir miklum áskorunum. „Við erum á réttri leið. Þetta er að takast hjá okkur. Við erum að ná verðbólgu niður. Mér finnst hugsunin í kjarasamningunum mjög góð. Mér finnst aðilar vinnumarkaðarins vera að hugsa um rétta hluti. Þetta er langtíma samningur. Það skiptir okkur máli að þetta gangi eftir eins og markmiðin eru og ég trúi því að við séum að ná utanum vandann sem þjóð,” segir Ásgeir Jónsson.
Kjaraviðræður 2023-24 Seðlabankinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Atvinnurekendur ASÍ Verðlag Efnahagsmál Tengdar fréttir Eflingarfólk samþykkir kjarasamning með miklum meirihluta Um 76 prósent þeirra félagsmanna Eflingar sem greiddi atkvæði um Stöðugleikasamninginn svokalla greiddi atkvæði með samþykkt samningsins. Um 13 prósent greiddi atkvæði gegn samþykkt samningsins og 10 prósent skilaði auðu. Kosningaþátttakan var tíu prósent. 20. mars 2024 12:29 Verðbólga enn of mikil til að lækka vexti að mati Seðlabanka Björninn er ekki unninn í baráttunni við verðbólguna þótt samið hafi verið um hóflegar launahækkanir að mati Seðlabankans. Enn þurfi að draga úr þenslu og tryggja að launahækkunum verði ekki velt út í verðlagið. 20. mars 2024 12:03 Undrast að það séu hreinlega ekki óeirðir á Íslandi Formaður VR segist verulega hugsi yfir því hvað landsmenn séu tilbúnir að láta bjóða sér. Þrátt fyrir nýundirritaða kjarasamninga ákvað peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands að halda stýrivöxtum óbreyttum. Ragnar Þór segir að annaðhvort verði Alþingi að grípa inn í eða fólkið í landinu að rísa upp. 20. mars 2024 10:22 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Vona að áreiðanleiki verði meiri með fjölgun vagna og aukinni tíðni Rússum „drullusama“ um friðarumleitanir Ísland fýsilegur kostur fyrir rafmyntaþvott í augum glæpamanna Sprengjuregn, svikin loforð, og vel heppnuð hárígræðsla Greip í húna en var gripinn mígandi Ísjaki stærri en Hallgrímskirkja blasti við Eldur kviknaði út frá glerkúlu í gluggakistu Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Hljóðfæraleikarar skrifa undir nýjan kjarasamning Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Ragna og Rögnvaldur ráðin aðstoðarrektorar Gefur ekkert upp um breytta forgangsröðun jarðgangna Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til „Augljóst að bæst hefur við íbúa“ Mögulega þúsundir glæpamanna nýtt þjónustuna: „Ísland er misnotað í svona málum“ Alþjóðlegt peningaþvætti á Íslandi, hitakosningar og í beinni frá EM Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Boðar fyrstu samgönguáætlunina í fimm ár á haustþingi Bein útsending: Innviðaþing 2025 - Sterkir innviðir – sterkt samfélag Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Komu göngumanni til bjargar við Lakagíga Þvættuðu milljarða af illa fenginni rafmynt á Íslandi Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innbrot og menn til ama á útivistarsvæði Sé hægt að gera byltingu í íslensku heilbrigðiskerfi Skólamál í Kópavogi: Bókun eftir bókun á fundi bæjarstjórnar Hafna „órökstuddum fullyrðingum“ Sigurðar Inga Sjá meira
Eflingarfólk samþykkir kjarasamning með miklum meirihluta Um 76 prósent þeirra félagsmanna Eflingar sem greiddi atkvæði um Stöðugleikasamninginn svokalla greiddi atkvæði með samþykkt samningsins. Um 13 prósent greiddi atkvæði gegn samþykkt samningsins og 10 prósent skilaði auðu. Kosningaþátttakan var tíu prósent. 20. mars 2024 12:29
Verðbólga enn of mikil til að lækka vexti að mati Seðlabanka Björninn er ekki unninn í baráttunni við verðbólguna þótt samið hafi verið um hóflegar launahækkanir að mati Seðlabankans. Enn þurfi að draga úr þenslu og tryggja að launahækkunum verði ekki velt út í verðlagið. 20. mars 2024 12:03
Undrast að það séu hreinlega ekki óeirðir á Íslandi Formaður VR segist verulega hugsi yfir því hvað landsmenn séu tilbúnir að láta bjóða sér. Þrátt fyrir nýundirritaða kjarasamninga ákvað peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands að halda stýrivöxtum óbreyttum. Ragnar Þór segir að annaðhvort verði Alþingi að grípa inn í eða fólkið í landinu að rísa upp. 20. mars 2024 10:22