Niðurstaða dómstólsins varð til þess að Orka náttúrunnar gat aftur opnað 156 svokallaðar „Hverfahleðslur“ fyrir rafbíla.
Slökkt var á hleðslustöðvunum þegar kærunefnd útboðsmála komst að þeirri niðurstöðu í júní síðastliðnum að Reykjavíkurborg hefði átt að bjóða út samning um rekstur hleðslustöðvanna á Evrópska efnahagssvæðinu.
Samningurinn var úrskurðaður óvirkur og borginni gert að bjóða rekstur stöðvanni út á ný.
Í kjölfarið sendi Reykjavíkurborg Orku náttúrunnar erindi þar sem borgaryfirvöld teldu nauðsynlegt að rjúfa straum til hleðslustöðvanna „vegna athugasemda Ísorku“. Komu þar til álita dagsektir sem mögulega yrðu lagðar á borgina.
Borgin fór þess á leit við kærunefndina að réttaráhrifum úrskurðarins yrði frestað en því var hafnað.
Ekki lagastoð fyrir frumkvæðiskönnun
Það var Ísorka sem skaut niðurstöðum útboðs á hleðslustöðvunum til kærunefndar útboðsmála 8. október 2020, sex dögum eftir að Reykjavíkurborg tilkynnti að ákveðið hefði verið að ganga til samninga við ON.
Ísorka gerði tvær athugasemdir; að lausn ON uppfyllti ekki útboðsskilmála og að ON væri undir rannsókn hjá Samkeppniseftirlitinu og því hefði borið að vísa fyrirtækinu frá þátttöku í útboðinu. Ísorka gerði jafnframt þrjár kröfur; að ákvörðun borgarinnar um að taka tilboði ON yrði felld úr gildi, að nefndin gæfi álit á mögulegri skaðabótaskyldu borgarinnar gagnvart Ísorku og að nefndin stöðvaði samningsgerð borgarinnar og ON.
Kærunefndin byggði úrskurð sinn hins vegar á því að Reykjavíkurborg hefði átt að bjóða samninginn út á Evrópska efnahagssvæðinu, þar sem um sérleyfissamning væri að ræða. Borgin hafði mótmælt því að samningurinn félli undir þá skilgreiningu og fært fyrir því rök að virði hans væri undir viðmiðunarmörkum.
Undir þetta tekur héraðsdómur og segir raunar að sú ákvörðun kærunefndarinnar að hefja könnun á umræddu atriði ætti sér ekki lagastoð þar sem hún var gerð „án tilefnis frá kæranda eða í tengslum við kröfugerð hans“.
Í dómnum er ítarlega fjallað um lögbundið hlutverk og vald kærunefndarinnar og margsinnis ítrekað að umgjörð þeirra mála sem nefndin hefði til úrlausnar gæti aðeins varðað kæru og kröfugerð stefnanda.
Kærunefndin er einnig gagnrýnt fyrir seinagang og rök færð fyrir því að tilgangur hennar sé að úrskurða skjótt um deiluefni, innan þriggja mánaða, en í þessu tilviki hefði hún tekið sér átta mánuði til að skila niðurstöðu.
Ályktun nefndarinnar sögð orka tvímælis
Héraðsdómur kemst að þeirri niðurstöðu að kærunefndin hefði átt að vísa málinu frá, þar sem málið, eins og Ísorka lagði það fyrir, hefði ekki átt undir hana. Það hefði nefndin hins vegar ekki gert, heldur hafið eigin könnun á því hvort um sérleyfissamning var að ræða.
„Ekki verður séð að lagagrundvöllur hafi verið fyrir þeirri könnun nefndarinnar,“ segir í niðurstöðum dómsins. „Í þessum efnum gildir hið fornkveðna, að stjórnsýslan er lögbundin og ákvarðanir aðila sem fara með stjórnsýsluvald verða að styðjast við lög.“
Þá kemst dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að Ísorku hafi ekki verið stætt á því að auka við kröfugerð sína líkt og fyrirtækið gerði með erindi sem var dagsett 8. febrúar síðastliðinn, þar sem það vissi af könnun kærunefndarinnar í nóvember 2020. Frestur til að bregðast við hefði þannig verið löngu útrunninn.
Kærunefnd hefði borið að vísa viðbótarkröfunum frá en Ísorka krafðist þess meðal annars að samningurinn milli borgarinnar og ON yrði lýstur óvirkur.
Þrátt fyrir að hafa úrskurðað að könnun kærunefndarinnar á því hvort Reykjavíkurborg hefði átt að bjóða samninginn út á Evrópska efnahagssvæðinu hefði verið ólögmæt tekur dómurinn samt afstöðu til efnisatriða málsins.
Kemst hann að þeirri niðurstöðu að sú ályktun kærunefndarinnar að um hafi verið að ræða sérleyfissamning orki tvímælins þar sem það sé ekki meðal verkefna borgarinnar að reka hleðslustöðvar. Þá hafi kærunefndin ekki haft neinar forsendur til að ákveða hvaða útreikninga ætti að leggja til grundvallar ákvörðun um hvort samningurinn færi yfir viðmiðunarfjárhæðir og að horft hafi verið framhjá skýringum ráðgjafa Reykjavíkurborgar í málinu.
„Að framan hefur verið komist að þeirri niðurstöðu að málsmeðferð kærunefndar útboðsmála hafi verið verulegum annmörkum háð. Þar á meðal liggur fyrir að kröfur stefnda Ísorku ehf. sem settar voru fram 8. febrúar 2021 komu of seint fram og að samningsfjárhæð samningsins sem boðinn var út nær ekki lágmarksviðmiði 8. gr. reglugerðar nr. 950/2017. Kærunefnd útboðsmála bar að vísa málinu frá nefndinni en hvor þessara ástæða fyrir sig leiðir sjálfstætt til þeirrar niðurstöðu óháð öðrum annmörkum,“ segir í niðurstöðu dómsins.
