Ríkislögmaður hefur í vikunni greitt út í kringum fjórar milljónir króna í bætur vegna hlerana yfirvalda. Fanney Rós Þorsteinsdóttir, settur ríkislögmaður, segir að um sé að ræða ellefu einstaklinga sem hver um sig fær 300 til 350 þúsund krónur í bætur. Hún hafði ekki gögn málsins fyrir framan sig þegar Vísir náði í hana nú í morgun.

Ekki er þó um ólöglegar hleranir að ræða þó til bótagreiðslu komi heldur er hér um hlutlæga bótareglu að ræða, að sögn Fanneyjar. Hleranirnar eru samkvæmt úrskurði, þar með lögum samkvæmt en ef um er að ræða rannsóknar- eða þvingunaraðgerðir sem ekki leiða til dómsuppsögu eða sektar eru greiddar út bætur vegna slíks.

Spurð segist Fanney Rós ekki hægt að gefa upp nöfn þeirra sem fá bæturnar. En, annað eins bíði afgreiðslu. Um er að ræða ýmis mál sem tengjast hruninu.

„Hleranirnar eru á grundvelli úrskurða en dómsstólar hafa oft fjallað um sambærileg tilvik og eru fjárhæðir í samræmi við dómaframkvæmd. Ef viðkomandi er sýknaður eða mál fellt niður þá segja lög til um að greiða skuli bætur. Slíkt ákvæði er í lögum um meðferð sakamála.“

Umdeildar hleranir í kastljósinu

Hleranir sérstaks saksóknara á sínum tíma, til dæmis í hinu svokallaða Imon-máli, voru afar umdeildar. Meðal þeirra sem hafa kvartað undan því hvernig staðið hefur verið að málum er Hörður Felix Harð­ar­son hrl., lög­maður Hreið­ars Más Sig­urðs­son­ar, fyrr­ver­andi for­stjóra Kaup­þings. Í umfjöllun Kjarnans frá árinu 2014 er greint frá því að hann hafi fengið að hlusta á hleruð sím­töl sér­staks sak­sókn­ara sem voru tekin upp og geymd og voru þar á meðal sím­töl Harðar við Hreiðar Má. Þetta var það sama og var uppi á ten­ingnum í Imon-­mál­inu og dóm­ari dæmdi ólölegar rann­sókn­ar­að­ferð­ir.

Vísir hefur fjallaði ítarlega um hleranamál en í frétt frá miðjum september 2014 kemur fram að ríkissaksóknari svari því ekki í yfirlýsingu um meðferð rannsóknargagna hjá embætti sérstaks saksóknara hvers vegna embætti ríkissaksóknara hafi ekki fylgt eftir ábendingu um hleranir á símtölum verjenda og sakborninga fyrr á árinu 2012. Jón Óttar Ólafsson fyrrverandi lögreglumaður upplýsti um hleranirnar í greinargerð til embættisins þegar hann var sjálfur til rannsóknar.

Fjölmargar beiðnir um hleranir samþykktar

Í svari dómsmálaráðherra við fyrirspurn Píratans Helga Hrafns Gunnarssonar bárust alls 266 beiðnir um símahlustun frá lögreglu á árunum 2014 til 2018. Á sama tímabili fékkst heimild til símhlustunar í 251 úrskurði í alls 114 málum. Af þessum málum hafði ekki verið ákært í 36 þeirra í lok nóvember 2019. Sýknað hefur verið í einu málanna.

Samkvæmt svarinu er ekki hægt með auðveldum hætti að nálgast upplýsingar um úrskurði eftir tegund brota líkt og Helgi Hrafn kallaði eftir. „Langflestar beiðnirnar bárust Héraðsdómi Reykjaness eða 159 alls á tímabilinu og næstflestum var beint til Héraðsdóms Reykjavíkur eða 80 á tímabilinu. Af þeim beiðnum sem samþykktar voru sneru langflestar að brotum sem hafa í för með sér almannaáhættu eða í 124 málum. Næstflestar beinast að fíkniefnabrotum eða 66,“ segir í frétt Vísis.

Uppfært 13:55

Nánari upplýsingar um fjölda þeirra sem fá nú greiddar bætur bárust frá ríkislögmanni en þar segir að um sé að ræða 11 einstaklinga. Þeir fá 300 til 350 þúsund krónur greiddar (í flestum tilvika) hver sem þýðir að bótagreiðslan í þessu kastinu er hartnær fjórar milljónir. Fréttin hefur verið uppfærð í takti við það.