Helsjúkur hæringur 13. desember 2008 06:00 Sýkingin sem komin er upp í íslenska sumargotssíldarstofninum eru alvarleg tíðindi. Þau verstu sem dunið hafa á þjóðinni þegar sjávarútvegur er annars vegar, síðan hin „snjalla" ríkisstjórn Íhalds og Samfylkingar ákvað að fara í þriðjungs skerðingu á þorskveiðum sumarið 2007. Það er dæmigert að ríkisstjórnin bregst við eins og hún er vön þegar vandi steðjar að. Með lamandi aðgerðaleysi og ákvarðanafælni. Skipulega var fylgst með tíðni sníkjudýrsins sem hrjáir síldina nú á árunum 1991 - 2000. Eftir það var því hætt. Sennilega vegna fjárskorts. Hinn ábyrgðarlausi Sjálfstæðisflokkur sem hefur borið ábyrgð á sjávarútvegsráðuneytinu og þar með Hafró, hefur aldrei tímt að setja nægt fé í hafrannsóknir. Sjálfstæðismennirnir sem hafa verið ráðherrar sjávarútvegsmála frá árinu 2000 eru dýralæknirinn Árni Mathiesen og Einar K. Guðfinnsson. Það er athyglivert að það var á vakt sjálfs dýralæknisins að Hafró hætti að fylgjast með tíðni sníkjudýrasmitsins í síldinni. Tíðni sýkingar var lág á þessum árum, eða að meðaltali ein af hverjum þúsund síldum í íslenska sumargotsstofninum. Hún var miklu hærri í norsk-íslensku síldinni, eða allt að 14 prósent árið 1998. Tveimur árum síðar var hætt að fylgjast með þessu þó vitað væri úr fjölda fræðirita að sníkjudýrið er mjög hættulegt verði það að faraldri. Nú er ljóst að faraldur er hafinn. Á helstu veiðisvæðum íslensku sumargotssíldarinnar er sýkingarhlutfallið allt að 30 til 40 prósent síldarinnar. Við Vestmannaeyjar og Reykjanes er hlutfallið allt að 60 til 70 prósent. Til viðbótar þessu þá hefur orðið vart við Ichthyophonus í ýsu í Faxaflóa. Ástandið er skuggalegt. Við getum ekki lengur veitt síldina til manneldis. Hún verður að fara í bræðslu til framleiðslu á fiskimjöli og lýsi, ef við ætlum að vinna úr henni verðmæti. Fyrir það fæst miklu minna fé en ef síldin hefði verið flökuð og fryst. Við þetta bætast svo fréttir af því að sníkjudýrasmit hafi fundist í ýsu í Faxaflóa. Það gerir málið enn verra. Hvaða áhrif getur svona sníkjudýrasmit haft á markaðsmál og sölu á ýsu erlendis? Lítið hefur verið aðhafst nema helst að senda út rannsóknaskip til að skoða málið. Niðurstöður þaðan liggja fyrir í þeim mæli að taka ber afstöðu. Eina rökrétta ákvörðunin er að stórauka síldveiðarnar. Það á að moka síldinni upp NÚNA og setja hana í bræðslu. Ekki síst af þeim svæðum þar sem tíðni smitsins er hæst. Þannig má bjarga verðmætum áður en síldin drepst og hverfur. Þannig yrðu teknir úr umferð fiskar sem gætu borið smit áfram innan síldarinnar. Einnig í aðra fiskistofna svo sem ýsu og flatfiska og þannig valdið ófyrirsjáanlegu tjóni. Hrygningarstofn síldarinnar er talinn vera um 650.000 tonn. Heildarkvótinn er 150.000 tonn. Sjávarútvegsráðherra á strax að auka aflaheimildir um 250.000 tonn hið minnsta. Þannig yrði stofninn grisjaður og líkur auknar á því að faraldurinn fjari út. Hátt verð fæst fyrir fiskimjöl og lýsi nú um stundir. Þjóðarbúið vantar sárlega gjaldeyri. Að hika er að tapa. Höfundur er fiskifræðingur og varaformaður Frjálslynda flokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon Skoðun Skoðun Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Sjá meira
Sýkingin sem komin er upp í íslenska sumargotssíldarstofninum eru alvarleg tíðindi. Þau verstu sem dunið hafa á þjóðinni þegar sjávarútvegur er annars vegar, síðan hin „snjalla" ríkisstjórn Íhalds og Samfylkingar ákvað að fara í þriðjungs skerðingu á þorskveiðum sumarið 2007. Það er dæmigert að ríkisstjórnin bregst við eins og hún er vön þegar vandi steðjar að. Með lamandi aðgerðaleysi og ákvarðanafælni. Skipulega var fylgst með tíðni sníkjudýrsins sem hrjáir síldina nú á árunum 1991 - 2000. Eftir það var því hætt. Sennilega vegna fjárskorts. Hinn ábyrgðarlausi Sjálfstæðisflokkur sem hefur borið ábyrgð á sjávarútvegsráðuneytinu og þar með Hafró, hefur aldrei tímt að setja nægt fé í hafrannsóknir. Sjálfstæðismennirnir sem hafa verið ráðherrar sjávarútvegsmála frá árinu 2000 eru dýralæknirinn Árni Mathiesen og Einar K. Guðfinnsson. Það er athyglivert að það var á vakt sjálfs dýralæknisins að Hafró hætti að fylgjast með tíðni sníkjudýrasmitsins í síldinni. Tíðni sýkingar var lág á þessum árum, eða að meðaltali ein af hverjum þúsund síldum í íslenska sumargotsstofninum. Hún var miklu hærri í norsk-íslensku síldinni, eða allt að 14 prósent árið 1998. Tveimur árum síðar var hætt að fylgjast með þessu þó vitað væri úr fjölda fræðirita að sníkjudýrið er mjög hættulegt verði það að faraldri. Nú er ljóst að faraldur er hafinn. Á helstu veiðisvæðum íslensku sumargotssíldarinnar er sýkingarhlutfallið allt að 30 til 40 prósent síldarinnar. Við Vestmannaeyjar og Reykjanes er hlutfallið allt að 60 til 70 prósent. Til viðbótar þessu þá hefur orðið vart við Ichthyophonus í ýsu í Faxaflóa. Ástandið er skuggalegt. Við getum ekki lengur veitt síldina til manneldis. Hún verður að fara í bræðslu til framleiðslu á fiskimjöli og lýsi, ef við ætlum að vinna úr henni verðmæti. Fyrir það fæst miklu minna fé en ef síldin hefði verið flökuð og fryst. Við þetta bætast svo fréttir af því að sníkjudýrasmit hafi fundist í ýsu í Faxaflóa. Það gerir málið enn verra. Hvaða áhrif getur svona sníkjudýrasmit haft á markaðsmál og sölu á ýsu erlendis? Lítið hefur verið aðhafst nema helst að senda út rannsóknaskip til að skoða málið. Niðurstöður þaðan liggja fyrir í þeim mæli að taka ber afstöðu. Eina rökrétta ákvörðunin er að stórauka síldveiðarnar. Það á að moka síldinni upp NÚNA og setja hana í bræðslu. Ekki síst af þeim svæðum þar sem tíðni smitsins er hæst. Þannig má bjarga verðmætum áður en síldin drepst og hverfur. Þannig yrðu teknir úr umferð fiskar sem gætu borið smit áfram innan síldarinnar. Einnig í aðra fiskistofna svo sem ýsu og flatfiska og þannig valdið ófyrirsjáanlegu tjóni. Hrygningarstofn síldarinnar er talinn vera um 650.000 tonn. Heildarkvótinn er 150.000 tonn. Sjávarútvegsráðherra á strax að auka aflaheimildir um 250.000 tonn hið minnsta. Þannig yrði stofninn grisjaður og líkur auknar á því að faraldurinn fjari út. Hátt verð fæst fyrir fiskimjöl og lýsi nú um stundir. Þjóðarbúið vantar sárlega gjaldeyri. Að hika er að tapa. Höfundur er fiskifræðingur og varaformaður Frjálslynda flokksins.