Skyldur Fríkirkjunnar og köllun Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 1. desember 2016 07:00 Ein af skyldum Fríkirkjunnar er að tryggja þjónustu um land allt. Fríkirkjan er óháð landfræðilegum mörkum og fólk um allt land tilheyrir henni. Fríkirkjan leitast við að sinna þjónustu um land allt m.a. með góðum samskiptum sem er nokkuð auðvelt að gera með fjölbreyttri nútímasamskiptatækni sem og með góðum samgöngum. Skyldur evangelísk lúterskra kirkna helgast eingöngu af köllun Jesú Krists og sú köllun er og á að vera óháð landfræðilegum mörkum og landamærum veraldlegra þjóðríkja. Nú ritaði biskupsritari þjóðkirkjunnar, Þorvaldur Víðisson, hér í blaðið þann 21.11. sl. „Þjóðkirkjan ber þær skyldur umfram aðra kristna söfnuði á Íslandi að tryggja þjónustu um land allt.“ Hér gætir einhvers misskilnings. Hér virðist það gefið í skyn að köllun Krists til þjóðkirkjunnar sé mikilvægari, helgari eða a.m.k. umfram aðrar lúterskar kirkjur. Fríkirkjan er ekki einn af söfnuðum þjóðkirkjustofnunarinnar. Fríkirkjan í Reykjavík er sjálfstætt evangelískt lúterskt trúfélag og hún á sína eigin sögu sem nær langt aftur til þess tíma er við fengum trúfrelsi. Í 62 gr. Stjórnarskrár Íslands segir: „Hin evangelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda?…“. Því er hin lúterska Fríkirkja samkvæmt stjórnarskrá sjálfstæður hluti af „þjóðarkirkjunni“ í víðri merkingu þess orðs en lýtur ekki stjórn Biskupsstofu eða kirkjuþings þjóðkirkjustofnunarinnar.Æðri köllun þjóðkirkjunnar? Starfseiningar þjóðkirkjustofnunarinnar eru aftur á móti afmarkaðar með landfræðilegum sóknarmörkum. Það er m.a. frá þeim tíma þegar sóknarmörk ríkiskirkjunnar voru hluti af stjórnsýslumörkum og stjórntækjum danska ríkisins þegar við vorum þeirra nýlenda. Reyndar nær hugmyndin um landfræðileg sóknarmörk allt aftur til miðalda og þess tíma kristindóms þegar trúarstríð geisuðu í Evrópu og kirkjustofnanir börðust um landfræðileg yfirráðasvæði til að drottna yfir. Sá kristindómur olli það miklu böli að hann hefur með tímanum að mestu afkristnað Evrópu og svipt hefðbundnar ríkiskirkjur trúverðugleika. Hér á öldum áður höfðu embættismenn ríkiskirkjunnar hlutverki að gegna víða um land gagnvart hinu veraldlega yfirvaldi. Það var á sviði, uppfræðslu og mennta, skráningar upplýsinga um heilsufar, á sviði manntals og sálgæslu. Öll þau hlutverk eru nú komin á hendur annarra fagstétta og stofnana. Aðeins hið trúarlega svið er nú eftir og í nútíma samfélagi telst það til einkamála. Það að ríkislaunaður embættismaður þjóðkirkjunnar hafi búsetu á tilteknu svæði gerir hvorki jörðina sem hann stendur á, ákveðin landsvæði né samfélagið sem þar býr „meira kristið“. Forræðishyggja í anda miðaldakirkjunnar á þessu sviði á ekki lengur við í dag og veldur skaða. Samkvæmt Lúter eru allir kristnir menn prestar og köllun eins er ekki annarri köllun æðri. Tilraunir þjóðkirkjustofnunarinnar til að skapa henni hlutverk umfram önnur kristin trúfélög sem dæmigerðri ríkisstofnun eins og t.d. RÚV eru ótrúverðugar og ganga alls ekki upp. Vísað er í óljósar borgaralegar og þjóðernislegar skyldur sem talsmenn þjóðkirkjunnar telja hana gegna umfram önnur trúfélög en þær eru einfaldlega ekki lengur til staðar. Eða að það eru almennar skyldur sem allir þegnar landsins bera en hafa ósköp lítið með kirkju eða kristni að gera. Það sem að baki liggur er þörfin fyrir að réttlæta árlegar milljarðagreiðslur til þjóðkirkjunnar umfram önnur evangelísk lútersk trúfélög sem ættu að njóta jafnræðis.Fagrar hugsjónir Markmið Fríkirkjunnar er ekki að hún vaxi sem mest og verði sjálfri sér til dýrðar. Hún tekur ekki miðaldakirkjuna eða ríkiskirkjur til fyrirmyndar. Markmið hennar er m.a. að stuðla að lýðræðislegu jafnræðisfyrirkomulagi lífsskoðana og trúmála hér á landi. Hennar tilgangur er m.a. að vera vettvangur fyrir einlæga trúarleit og tjáningu, þar sem fólk sameinast um bjarta lífssýn, fagrar vonir í anda Krists. Þegar þeim markmiðum er náð má Fríkirkjan vel leysast upp í frumeiningar sínar. En nú þurfum við öll í sameiningu að skapa þjóðinni trúverðuga og lýðræðislega umgjörð lífsskoðana og trúmála. Þörfin hefur sjaldan verið brýnni en einmitt nú. Þegar margir óttast vaxandi erlend áhrif framandi trúarbragða hér á landi þá eru það áherslur á mannréttindi sem vernda okkur best, ekki afturhvarf til kirkju miðalda. Með því að leggja áherslu á mannréttindi og að manngildið er æðra allri bókstafshyggju, æðra allri þröngsýnni stofnunarhyggju, þá erum við að starfa í anda Jesú frá Nasaret og hins þýska Lúters sem við kennum okkar kirkjudeild við. Það er í anda okkar æðri máttar, þess frumglæðis ljóssins sem við förum brátt að syngja um á aðventu og ljósanna hátíð.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Sjá meira
Ein af skyldum Fríkirkjunnar er að tryggja þjónustu um land allt. Fríkirkjan er óháð landfræðilegum mörkum og fólk um allt land tilheyrir henni. Fríkirkjan leitast við að sinna þjónustu um land allt m.a. með góðum samskiptum sem er nokkuð auðvelt að gera með fjölbreyttri nútímasamskiptatækni sem og með góðum samgöngum. Skyldur evangelísk lúterskra kirkna helgast eingöngu af köllun Jesú Krists og sú köllun er og á að vera óháð landfræðilegum mörkum og landamærum veraldlegra þjóðríkja. Nú ritaði biskupsritari þjóðkirkjunnar, Þorvaldur Víðisson, hér í blaðið þann 21.11. sl. „Þjóðkirkjan ber þær skyldur umfram aðra kristna söfnuði á Íslandi að tryggja þjónustu um land allt.“ Hér gætir einhvers misskilnings. Hér virðist það gefið í skyn að köllun Krists til þjóðkirkjunnar sé mikilvægari, helgari eða a.m.k. umfram aðrar lúterskar kirkjur. Fríkirkjan er ekki einn af söfnuðum þjóðkirkjustofnunarinnar. Fríkirkjan í Reykjavík er sjálfstætt evangelískt lúterskt trúfélag og hún á sína eigin sögu sem nær langt aftur til þess tíma er við fengum trúfrelsi. Í 62 gr. Stjórnarskrár Íslands segir: „Hin evangelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda?…“. Því er hin lúterska Fríkirkja samkvæmt stjórnarskrá sjálfstæður hluti af „þjóðarkirkjunni“ í víðri merkingu þess orðs en lýtur ekki stjórn Biskupsstofu eða kirkjuþings þjóðkirkjustofnunarinnar.Æðri köllun þjóðkirkjunnar? Starfseiningar þjóðkirkjustofnunarinnar eru aftur á móti afmarkaðar með landfræðilegum sóknarmörkum. Það er m.a. frá þeim tíma þegar sóknarmörk ríkiskirkjunnar voru hluti af stjórnsýslumörkum og stjórntækjum danska ríkisins þegar við vorum þeirra nýlenda. Reyndar nær hugmyndin um landfræðileg sóknarmörk allt aftur til miðalda og þess tíma kristindóms þegar trúarstríð geisuðu í Evrópu og kirkjustofnanir börðust um landfræðileg yfirráðasvæði til að drottna yfir. Sá kristindómur olli það miklu böli að hann hefur með tímanum að mestu afkristnað Evrópu og svipt hefðbundnar ríkiskirkjur trúverðugleika. Hér á öldum áður höfðu embættismenn ríkiskirkjunnar hlutverki að gegna víða um land gagnvart hinu veraldlega yfirvaldi. Það var á sviði, uppfræðslu og mennta, skráningar upplýsinga um heilsufar, á sviði manntals og sálgæslu. Öll þau hlutverk eru nú komin á hendur annarra fagstétta og stofnana. Aðeins hið trúarlega svið er nú eftir og í nútíma samfélagi telst það til einkamála. Það að ríkislaunaður embættismaður þjóðkirkjunnar hafi búsetu á tilteknu svæði gerir hvorki jörðina sem hann stendur á, ákveðin landsvæði né samfélagið sem þar býr „meira kristið“. Forræðishyggja í anda miðaldakirkjunnar á þessu sviði á ekki lengur við í dag og veldur skaða. Samkvæmt Lúter eru allir kristnir menn prestar og köllun eins er ekki annarri köllun æðri. Tilraunir þjóðkirkjustofnunarinnar til að skapa henni hlutverk umfram önnur kristin trúfélög sem dæmigerðri ríkisstofnun eins og t.d. RÚV eru ótrúverðugar og ganga alls ekki upp. Vísað er í óljósar borgaralegar og þjóðernislegar skyldur sem talsmenn þjóðkirkjunnar telja hana gegna umfram önnur trúfélög en þær eru einfaldlega ekki lengur til staðar. Eða að það eru almennar skyldur sem allir þegnar landsins bera en hafa ósköp lítið með kirkju eða kristni að gera. Það sem að baki liggur er þörfin fyrir að réttlæta árlegar milljarðagreiðslur til þjóðkirkjunnar umfram önnur evangelísk lútersk trúfélög sem ættu að njóta jafnræðis.Fagrar hugsjónir Markmið Fríkirkjunnar er ekki að hún vaxi sem mest og verði sjálfri sér til dýrðar. Hún tekur ekki miðaldakirkjuna eða ríkiskirkjur til fyrirmyndar. Markmið hennar er m.a. að stuðla að lýðræðislegu jafnræðisfyrirkomulagi lífsskoðana og trúmála hér á landi. Hennar tilgangur er m.a. að vera vettvangur fyrir einlæga trúarleit og tjáningu, þar sem fólk sameinast um bjarta lífssýn, fagrar vonir í anda Krists. Þegar þeim markmiðum er náð má Fríkirkjan vel leysast upp í frumeiningar sínar. En nú þurfum við öll í sameiningu að skapa þjóðinni trúverðuga og lýðræðislega umgjörð lífsskoðana og trúmála. Þörfin hefur sjaldan verið brýnni en einmitt nú. Þegar margir óttast vaxandi erlend áhrif framandi trúarbragða hér á landi þá eru það áherslur á mannréttindi sem vernda okkur best, ekki afturhvarf til kirkju miðalda. Með því að leggja áherslu á mannréttindi og að manngildið er æðra allri bókstafshyggju, æðra allri þröngsýnni stofnunarhyggju, þá erum við að starfa í anda Jesú frá Nasaret og hins þýska Lúters sem við kennum okkar kirkjudeild við. Það er í anda okkar æðri máttar, þess frumglæðis ljóssins sem við förum brátt að syngja um á aðventu og ljósanna hátíð.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar