Efling heilsugæslunnar Áslaug Birna Ólafsdóttir og Helga Sæunn Sveinbjörnsdóttir skrifar 26. maí 2015 07:00 Innan heilsugæslunnar starfa margar heilbrigðisstéttir sem hafa það sameiginlega markmið að veita skjólstæðingunum góða þjónustu. Má þar nefna hjúkrunarfræðinga, lækna, ljósmæður, sjúkraliða, lífeindafræðinga, sálfræðinga, félagsráðgjafa, iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara. Hjúkrunarfræðingar eru í dag fjölmennasta starfsstétt heilsugæslunnar og eru þeir í mikilli nálægð við stóra hópa almennings, t.d. hitta þeir reglubundið öll börn og foreldra þeirra í ungbarnaverndinni og í skólaheilsugæslunni. Þá eru hjúkrunarfræðingar í miklum samskiptum við skjólstæðinga heimahjúkrunar og aðstandendur þeirra. Mikið er rætt um nauðsyn þess að efla heilsugæsluna svo unnt sé að gera heilbrigðisþjónustuna á Íslandi skilvirkari og hagkvæmari. Og að nauðsynlegt sé að heilsugæslan geti veitt meiri og markvissari þjónustu. En hvernig getum við eflt heilsugæsluna? Hvernig getum við bætt aðgengi almennings að heilsugæslunni og veitt þar meiri þjónustu? Embætti landlæknis og Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stóðu nýlega fyrir málþingi þar sem yfirskriftin var Alþjóðlegir straumar og stefnur í heilsugæslu samtímans. Paul Grundy, læknir í Bandaríkjunum, var með fyrirlestur á málþinginu. Hann er talsmaður nútímalegra starfshátta í heilbrigðisþjónustu á alþjóðavettvangi og hefur verið nefndur guðfaðir sjúklingamiðaðrar heilsugæslu. Hann leggur áherslu á teymisvinnu og að allir fagaðilar nýti menntun sína í botn og vinni ekki verk sem aðrir geta unnið (e. work at the top of your license). Paul Grundy starfar á stofnun sem heitir „The Patient Centered Medical Home“ þar sem eru teymi heilbrigðisstarfsmanna. Þar eru hjúkrunarfræðingar eins konar þjónustustjórar í teymunum; sjá um og halda utan um samskiptin við skjólstæðingana. Einnig er það hjúkrunarfræðingur með framhaldsmenntun sem er yfirmaður á vinnustaðnum. Útkoma þessarar starfsemi er betra aðgengi að þjónustunni, betra heilsufar sjúklinganna og meiri ánægja þeirra með þjónustuna.Endurmetum viðhorf og hefðir Tillögur Pauls Grundy að sjúklingamiðaðri heilsugæslu eru í miklum samhljómi við áherslur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (FÍH) frá 2014 um eflingu heilsugæslunnar. Þar kemur fram að það er mat FÍH að til þess að hægt sé að auka hagkvæmni og skilvirkni heilsugæslunnar þurfi hjúkrunarfræðingur að vera sá heilbrigðisstarfsmaður sem skjólstæðingurinn hittir fyrst innan heilsugæslunnar. Skjólstæðingurinn bóki því tíma hjá hjúkrunarfræðingi eða leiti ráða hjá honum í síma áður en önnur og dýrari þjónusta er valin. Er það mat FÍH að efling heilsugæslunnar verði eingöngu gerð með þverfaglegu samstarfi heilbrigðisstétta. Með teymisvinnu heilbrigðisstétta innan heilsugæslunnar má færa til verkefni milli faghópa þannig að þeir sem til heilsugæslunnar leita fái ætíð þjónustu þeirra sem mesta þekkingu hafa á hverju sviði. Í slíkri teymisvinnu felst þá jafnframt að hver og einn fagmaður leiti ráðgjafar og eftir atvikum vísi verkefnum til annarra í teyminu eftir því sem við á. Þannig nýtast fagþekking og fjármunir heilsugæslunnar best. Til þess að auka skilvirknina og hagkvæmni þjónustunnar og til að þekking hjúkrunarfræðinga nýtist sem best telur FÍH nauðsynlegt að heilsugæsluhjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa ákveðnum lyfjum og ráðleggja um þau. Yfir 30 ára reynsla er af lyfjaávísunum hjúkrunarfræðinga í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Ástralíu, Nýja-Sjálandi, Svíþjóð og Írlandi. Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar meta mikils að hjúkrunarfræðingar geti ávísað lyfjum. Þeir telja að með því móti sé þjónustan hraðari og samfelldari, fræðsla og samtal við hjúkrunarfræðinga áhrifaríkt og þeir fái nákvæmar upplýsingar um eigið ástand, meðferðina og lyfin sem þeir fá. Niðurstöður rannsókna hafa einnig sýnt að lyfjaávísun hjúkrunarfræðinga er örugg og meðferðarheldni sjúklinga sé góð. Þá hefur verið bent á aukin þægindi og betra aðgengi sjúklinga að þjónustunni, bæði í þéttbýli og dreifbýli. Góð heilbrigðisþjónusta skiptir okkur öll afar miklu máli. Innan heilsugæslunnar er mikill mannauður af fjölbreyttum hópi starfsmanna. En til þess að heilsugæslan geti verið frábær verðum við stöðugt að endurmeta viðhorf og gamlar hefðir. Við þurfum að vera tilbúin að brjóta upp gamla starfshætti og læra af öðrum það sem vel er gert. Nýtum mannauð heilsugæslunnar til heilla fyrir okkur öll. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Sjá meira
Innan heilsugæslunnar starfa margar heilbrigðisstéttir sem hafa það sameiginlega markmið að veita skjólstæðingunum góða þjónustu. Má þar nefna hjúkrunarfræðinga, lækna, ljósmæður, sjúkraliða, lífeindafræðinga, sálfræðinga, félagsráðgjafa, iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara. Hjúkrunarfræðingar eru í dag fjölmennasta starfsstétt heilsugæslunnar og eru þeir í mikilli nálægð við stóra hópa almennings, t.d. hitta þeir reglubundið öll börn og foreldra þeirra í ungbarnaverndinni og í skólaheilsugæslunni. Þá eru hjúkrunarfræðingar í miklum samskiptum við skjólstæðinga heimahjúkrunar og aðstandendur þeirra. Mikið er rætt um nauðsyn þess að efla heilsugæsluna svo unnt sé að gera heilbrigðisþjónustuna á Íslandi skilvirkari og hagkvæmari. Og að nauðsynlegt sé að heilsugæslan geti veitt meiri og markvissari þjónustu. En hvernig getum við eflt heilsugæsluna? Hvernig getum við bætt aðgengi almennings að heilsugæslunni og veitt þar meiri þjónustu? Embætti landlæknis og Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stóðu nýlega fyrir málþingi þar sem yfirskriftin var Alþjóðlegir straumar og stefnur í heilsugæslu samtímans. Paul Grundy, læknir í Bandaríkjunum, var með fyrirlestur á málþinginu. Hann er talsmaður nútímalegra starfshátta í heilbrigðisþjónustu á alþjóðavettvangi og hefur verið nefndur guðfaðir sjúklingamiðaðrar heilsugæslu. Hann leggur áherslu á teymisvinnu og að allir fagaðilar nýti menntun sína í botn og vinni ekki verk sem aðrir geta unnið (e. work at the top of your license). Paul Grundy starfar á stofnun sem heitir „The Patient Centered Medical Home“ þar sem eru teymi heilbrigðisstarfsmanna. Þar eru hjúkrunarfræðingar eins konar þjónustustjórar í teymunum; sjá um og halda utan um samskiptin við skjólstæðingana. Einnig er það hjúkrunarfræðingur með framhaldsmenntun sem er yfirmaður á vinnustaðnum. Útkoma þessarar starfsemi er betra aðgengi að þjónustunni, betra heilsufar sjúklinganna og meiri ánægja þeirra með þjónustuna.Endurmetum viðhorf og hefðir Tillögur Pauls Grundy að sjúklingamiðaðri heilsugæslu eru í miklum samhljómi við áherslur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (FÍH) frá 2014 um eflingu heilsugæslunnar. Þar kemur fram að það er mat FÍH að til þess að hægt sé að auka hagkvæmni og skilvirkni heilsugæslunnar þurfi hjúkrunarfræðingur að vera sá heilbrigðisstarfsmaður sem skjólstæðingurinn hittir fyrst innan heilsugæslunnar. Skjólstæðingurinn bóki því tíma hjá hjúkrunarfræðingi eða leiti ráða hjá honum í síma áður en önnur og dýrari þjónusta er valin. Er það mat FÍH að efling heilsugæslunnar verði eingöngu gerð með þverfaglegu samstarfi heilbrigðisstétta. Með teymisvinnu heilbrigðisstétta innan heilsugæslunnar má færa til verkefni milli faghópa þannig að þeir sem til heilsugæslunnar leita fái ætíð þjónustu þeirra sem mesta þekkingu hafa á hverju sviði. Í slíkri teymisvinnu felst þá jafnframt að hver og einn fagmaður leiti ráðgjafar og eftir atvikum vísi verkefnum til annarra í teyminu eftir því sem við á. Þannig nýtast fagþekking og fjármunir heilsugæslunnar best. Til þess að auka skilvirknina og hagkvæmni þjónustunnar og til að þekking hjúkrunarfræðinga nýtist sem best telur FÍH nauðsynlegt að heilsugæsluhjúkrunarfræðingar fái leyfi til að ávísa ákveðnum lyfjum og ráðleggja um þau. Yfir 30 ára reynsla er af lyfjaávísunum hjúkrunarfræðinga í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Ástralíu, Nýja-Sjálandi, Svíþjóð og Írlandi. Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar meta mikils að hjúkrunarfræðingar geti ávísað lyfjum. Þeir telja að með því móti sé þjónustan hraðari og samfelldari, fræðsla og samtal við hjúkrunarfræðinga áhrifaríkt og þeir fái nákvæmar upplýsingar um eigið ástand, meðferðina og lyfin sem þeir fá. Niðurstöður rannsókna hafa einnig sýnt að lyfjaávísun hjúkrunarfræðinga er örugg og meðferðarheldni sjúklinga sé góð. Þá hefur verið bent á aukin þægindi og betra aðgengi sjúklinga að þjónustunni, bæði í þéttbýli og dreifbýli. Góð heilbrigðisþjónusta skiptir okkur öll afar miklu máli. Innan heilsugæslunnar er mikill mannauður af fjölbreyttum hópi starfsmanna. En til þess að heilsugæslan geti verið frábær verðum við stöðugt að endurmeta viðhorf og gamlar hefðir. Við þurfum að vera tilbúin að brjóta upp gamla starfshætti og læra af öðrum það sem vel er gert. Nýtum mannauð heilsugæslunnar til heilla fyrir okkur öll.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun