Upplifun í sveitasælunni Gunnþóra Gunnarsson skrifar 2. nóvember 2014 10:00 Þau hjón hafa byggt garðinn upp sem ætigarð, hafa fellt þar 12 stór tré og skipt þeim út fyrir matjurtabeð og lítið gróðurhús, ávaxtatré og berjarunna. vísir/GVA Þau Gísli Egill og Inga Elsa eru úti í garði. Þótt nóvember sé að bresta á eiga þau þar enn margar tegundir kryddjurta ásamt rótargrænmeti. „Við náum í krydd hingað fram eftir vetri, meira að segja í jólamatinn,“ segir Inga Elsa. „Já, það er full ástæða til að nýta garðana lengur en yfir hásumarið,“ tekur Gísli Egill undir. Inga Elsa segir þau byrja að skipuleggja matjurtabeðin fljótlega eftir áramót. „Sumt sem við ræktum eru fastir liðir en hluti af beðinu er lagður undir eitthvað nýtt, stundum heppnast það og stundum ekki. Þannig lærir maður á hlutina.“ Í eldhúsinu liggur glæný bók þeirra hjóna á borði, Sveitasæla. Gullfalleg frá upphafi til öftustu síðu. Hún er sjálfstætt framhald af Góður matur gott líf – í takt við árstíðirnar, sem kom út 2011 og fékk tilnefningu til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Eins og titillinn ber með sér er nýja bókin tengd því sem sveitin hefur upp á að bjóða í mat og upplifun. Þau hjón eru nefnilega landsbyggðartúttur líka, eiga hús á fjörukambi við ósa Blöndu, þar rækta þau annan ætigarð og hafa aðgang að villtri náttúru og afurðum bænda. Gísli Egill tekur fram að þau borði allt og haustið sé líka sláturtíð. Hann mælir með að fólk velji aðra bita en þá algengustu og telur ærkjöt vanmetið, einnig merg, kinnar og ferska tungu úr nautgripum. „Við erum með ákveðna hugmyndafræði sem gengur út á að nýta vel hráefnin í kringum okkur á hverjum tíma,“ segir Inga Elsa. „Það skiptir máli að börnin alist upp við það og taki þátt í þeim lífsstíl. Okkar land er einstakt, við viljum draga fram gæði hverrar árstíðar og njóta þess í matargerð og úti í náttúrunni.“ Þau hjón búa meira að segja til sitt eigið salt úr sjónum og mylja jurtir saman við það, bæði villtar og heimaræktaðar. Þannig fá þau salt með mismunandi bragði. „Auðvitað svarar svona föndur ekki kostnaði,“ segir Inga Elsa. „En það auðgar lífið og gerir það skemmtilegra.“Gulróta- og rauðrófusúpaHanda 4 til 6 Holl og góð grænmetissúpa tilvalin á haustdögum. Ef eitthvað verður eftir af henni, er upplagt að taka restina með sér í vinnuna daginn eftir og borða í hádeginu því súpan fer yfirleitt dagbatnandi. 4 msk. ólívuolía 1 msk. kóríanderfræ 2 laukar, fínsaxaðir 1 rautt chili-aldin, fínsaxað 2 timjangreinar 1 lárviðarlauf 750 g gulrætur, afhýddar og rifnar niður 450 g rauðrófur, afhýddar og rifnar niður 11/2 lítri kraftmikið kjúklingasoð 1 msk. rauðvínsedik Salt og svartur pipar Sýrður rjómi Hitið olíuna í potti og léttristið kóríanderfræin. Bætið lauknum út í og látið krauma í 10 mínútur. Setjið síðan chili, timjangreinar, lárviðarlauf, gulrætur, rauðrófubita, kjúklingasoð og edik saman við. Látið malla við vægan hita í 25 mínútur. Takið timjangreinar og lárviðarlauf upp úr súpunni og maukið hana með sprota. Saltið og piprið og setjið smáslettu af sýrðum rjóma út í.Epla- og rauðrófukrapi Í bókinni okkar Sveitasælu erum við með nokkrar uppskriftir af krapís sem er búinn til úr ferskum villijurtum. Ísinn er einungis hægt að búa til að sumri. En hér er uppskrift að epla- og rauðrófukrapa sem má búa til allan ársins hring. Í kringum jólin bjóðum við upp á grenikrapa sem er búinn til með frystum grenitoppum. Þá tínum við snemma sumars og frystum til notkunar síðar. Krapa er best að borða innan nokkurra daga frá lögun. 200 ml vatn 90 g sykur 3 græn epli, afhýdd og fínt rifin 1 sítróna, safinn 125 g rauðrófa, fínt rifin Leysið sykurinn upp í volgu vatni. Kælið sykurvatnið. Rífið niður eplin og vætið maukið með sítrónusafa. Bætið rifinni rauðrófu saman við. Maukið með sprota. Þrýstið maukinu í gegnum gróft sigti. Ef þið viljið fá mýkri áferð er betra að nota fínt sigti. Setjið í skál og frystið. Hrærið upp í krapanum þrisvar, fjórum sinnum á hálftíma fresti. Mest lesið Villi á Benzanum slapp með skrekkinn Lífið Ævintýralega flóknar útskýringar á framtaksleysi og leti Lífið Dularfull glæpasaga fær bókafólk til að klóra sér í kolli Menning Vinsælasta TikTok-stjarna heims handtekin og yfirgefur Bandaríkin Lífið Brian Wilson látinn Tónlist Átta ára meðgöngu loksins að ljúka Lífið Eltir draumana og þarf að færa fórnir Tónlist Herra Hnetusmjör og Sara keyptu draumahúsið Lífið Skvísaðu þig upp fyrir íslenska sumarið Lífið Ungfrú Ísland og Hringir Orfeusar og annað slúður með flest verðlaun á Grímunni Menning Fleiri fréttir Fær ýmist þumalinn eða löngutöng vegna einkanúmersins Gríman og glens í Borgarleikhúsinu Vinsælasta TikTok-stjarna heims handtekin og yfirgefur Bandaríkin Ævintýralega flóknar útskýringar á framtaksleysi og leti Pharoahe Monch með De La Soul á Lóu Skvísaðu þig upp fyrir íslenska sumarið Villi á Benzanum slapp með skrekkinn Átta ára meðgöngu loksins að ljúka Forsetabörnin loksins komin heim Herra Hnetusmjör og Sara keyptu draumahúsið Stjörnulífið: Sjóðheit og löng helgi Sly Stone er látinn Enn fjölgar í Hraðfréttafjölskyldunni Máli Baldoni vísað frá Ísland í neðsta og næstneðsta sæti hjá Ísraelum Nefndirnar sem smíða orðin: Lýðnetið víkur fyrir internetinu og þjarki fyrir bóta Að eiturefnum sé dreift úr flugvélum yfir fólk „Strákar verða að sýna tilfinningar“ Menningarveisla í allt sumar á Sólheimum „Grínast oft með að ég gaf honum um ellefu ár til að hætta við“ Af hverju er hvítasunnan haldin hátíðleg? „Ertu kannski Íslendingur?“ Brúnkukrems- og karókíkvöld á dagskrá kvenfanga Krakkatían: Aldur, tími og Greta Thunberg Söfnuðu milljón krónum fyrir ungt fólk með krabbamein Fékk sér Stöð 2 húðflúr í beinni útsendingu Vann gullverðlaun fyrir sykurblómaskreytingu Vala Kristín og Hilmir Snær búin að eiga Laufey Lín og Barbra Streisand leiða saman hesta sína Stuð og stemning á „árshátíð íslenskra þungarokkara“ í Stykkishólmi Sjá meira
Þau Gísli Egill og Inga Elsa eru úti í garði. Þótt nóvember sé að bresta á eiga þau þar enn margar tegundir kryddjurta ásamt rótargrænmeti. „Við náum í krydd hingað fram eftir vetri, meira að segja í jólamatinn,“ segir Inga Elsa. „Já, það er full ástæða til að nýta garðana lengur en yfir hásumarið,“ tekur Gísli Egill undir. Inga Elsa segir þau byrja að skipuleggja matjurtabeðin fljótlega eftir áramót. „Sumt sem við ræktum eru fastir liðir en hluti af beðinu er lagður undir eitthvað nýtt, stundum heppnast það og stundum ekki. Þannig lærir maður á hlutina.“ Í eldhúsinu liggur glæný bók þeirra hjóna á borði, Sveitasæla. Gullfalleg frá upphafi til öftustu síðu. Hún er sjálfstætt framhald af Góður matur gott líf – í takt við árstíðirnar, sem kom út 2011 og fékk tilnefningu til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Eins og titillinn ber með sér er nýja bókin tengd því sem sveitin hefur upp á að bjóða í mat og upplifun. Þau hjón eru nefnilega landsbyggðartúttur líka, eiga hús á fjörukambi við ósa Blöndu, þar rækta þau annan ætigarð og hafa aðgang að villtri náttúru og afurðum bænda. Gísli Egill tekur fram að þau borði allt og haustið sé líka sláturtíð. Hann mælir með að fólk velji aðra bita en þá algengustu og telur ærkjöt vanmetið, einnig merg, kinnar og ferska tungu úr nautgripum. „Við erum með ákveðna hugmyndafræði sem gengur út á að nýta vel hráefnin í kringum okkur á hverjum tíma,“ segir Inga Elsa. „Það skiptir máli að börnin alist upp við það og taki þátt í þeim lífsstíl. Okkar land er einstakt, við viljum draga fram gæði hverrar árstíðar og njóta þess í matargerð og úti í náttúrunni.“ Þau hjón búa meira að segja til sitt eigið salt úr sjónum og mylja jurtir saman við það, bæði villtar og heimaræktaðar. Þannig fá þau salt með mismunandi bragði. „Auðvitað svarar svona föndur ekki kostnaði,“ segir Inga Elsa. „En það auðgar lífið og gerir það skemmtilegra.“Gulróta- og rauðrófusúpaHanda 4 til 6 Holl og góð grænmetissúpa tilvalin á haustdögum. Ef eitthvað verður eftir af henni, er upplagt að taka restina með sér í vinnuna daginn eftir og borða í hádeginu því súpan fer yfirleitt dagbatnandi. 4 msk. ólívuolía 1 msk. kóríanderfræ 2 laukar, fínsaxaðir 1 rautt chili-aldin, fínsaxað 2 timjangreinar 1 lárviðarlauf 750 g gulrætur, afhýddar og rifnar niður 450 g rauðrófur, afhýddar og rifnar niður 11/2 lítri kraftmikið kjúklingasoð 1 msk. rauðvínsedik Salt og svartur pipar Sýrður rjómi Hitið olíuna í potti og léttristið kóríanderfræin. Bætið lauknum út í og látið krauma í 10 mínútur. Setjið síðan chili, timjangreinar, lárviðarlauf, gulrætur, rauðrófubita, kjúklingasoð og edik saman við. Látið malla við vægan hita í 25 mínútur. Takið timjangreinar og lárviðarlauf upp úr súpunni og maukið hana með sprota. Saltið og piprið og setjið smáslettu af sýrðum rjóma út í.Epla- og rauðrófukrapi Í bókinni okkar Sveitasælu erum við með nokkrar uppskriftir af krapís sem er búinn til úr ferskum villijurtum. Ísinn er einungis hægt að búa til að sumri. En hér er uppskrift að epla- og rauðrófukrapa sem má búa til allan ársins hring. Í kringum jólin bjóðum við upp á grenikrapa sem er búinn til með frystum grenitoppum. Þá tínum við snemma sumars og frystum til notkunar síðar. Krapa er best að borða innan nokkurra daga frá lögun. 200 ml vatn 90 g sykur 3 græn epli, afhýdd og fínt rifin 1 sítróna, safinn 125 g rauðrófa, fínt rifin Leysið sykurinn upp í volgu vatni. Kælið sykurvatnið. Rífið niður eplin og vætið maukið með sítrónusafa. Bætið rifinni rauðrófu saman við. Maukið með sprota. Þrýstið maukinu í gegnum gróft sigti. Ef þið viljið fá mýkri áferð er betra að nota fínt sigti. Setjið í skál og frystið. Hrærið upp í krapanum þrisvar, fjórum sinnum á hálftíma fresti.
Mest lesið Villi á Benzanum slapp með skrekkinn Lífið Ævintýralega flóknar útskýringar á framtaksleysi og leti Lífið Dularfull glæpasaga fær bókafólk til að klóra sér í kolli Menning Vinsælasta TikTok-stjarna heims handtekin og yfirgefur Bandaríkin Lífið Brian Wilson látinn Tónlist Átta ára meðgöngu loksins að ljúka Lífið Eltir draumana og þarf að færa fórnir Tónlist Herra Hnetusmjör og Sara keyptu draumahúsið Lífið Skvísaðu þig upp fyrir íslenska sumarið Lífið Ungfrú Ísland og Hringir Orfeusar og annað slúður með flest verðlaun á Grímunni Menning Fleiri fréttir Fær ýmist þumalinn eða löngutöng vegna einkanúmersins Gríman og glens í Borgarleikhúsinu Vinsælasta TikTok-stjarna heims handtekin og yfirgefur Bandaríkin Ævintýralega flóknar útskýringar á framtaksleysi og leti Pharoahe Monch með De La Soul á Lóu Skvísaðu þig upp fyrir íslenska sumarið Villi á Benzanum slapp með skrekkinn Átta ára meðgöngu loksins að ljúka Forsetabörnin loksins komin heim Herra Hnetusmjör og Sara keyptu draumahúsið Stjörnulífið: Sjóðheit og löng helgi Sly Stone er látinn Enn fjölgar í Hraðfréttafjölskyldunni Máli Baldoni vísað frá Ísland í neðsta og næstneðsta sæti hjá Ísraelum Nefndirnar sem smíða orðin: Lýðnetið víkur fyrir internetinu og þjarki fyrir bóta Að eiturefnum sé dreift úr flugvélum yfir fólk „Strákar verða að sýna tilfinningar“ Menningarveisla í allt sumar á Sólheimum „Grínast oft með að ég gaf honum um ellefu ár til að hætta við“ Af hverju er hvítasunnan haldin hátíðleg? „Ertu kannski Íslendingur?“ Brúnkukrems- og karókíkvöld á dagskrá kvenfanga Krakkatían: Aldur, tími og Greta Thunberg Söfnuðu milljón krónum fyrir ungt fólk með krabbamein Fékk sér Stöð 2 húðflúr í beinni útsendingu Vann gullverðlaun fyrir sykurblómaskreytingu Vala Kristín og Hilmir Snær búin að eiga Laufey Lín og Barbra Streisand leiða saman hesta sína Stuð og stemning á „árshátíð íslenskra þungarokkara“ í Stykkishólmi Sjá meira