Laugavegur 74 16. febrúar 2007 05:00 Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Skoðun Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst skrifar Skoðun Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite skrifar Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga.
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun