Hvernig borgarfulltrúar verðmeta tímann þinn

Ragnhildur Alda Vilhjálmsdóttir skrifar 15. október 2025 07:15

Allt má kaupa nema tímann segir máltækið en þó kostar hver klukkustund. Fyrir fyrirtæki er tími beinlínis rekstrarkostnaður. Því lengri tíma sem verkefnin taka, því hærra verð á vörunni eða þjónustunni. Fyrir okkur sjálf er tíminn það dýrmætasta sem við eigum. Tíminn með fjölskyldunni, vinum og okkur sjálfum. Líkt og hjá fyrirtækjunum skiptir hver klukkustund máli. Því minni tíma sem við höfum til að sinna fyrirtæki lífsins, því meiri verður kostnaðurinn fyrir vellíðan og heilsu okkar.

Það er hægt og raunar nauðsynlegt að skipuleggja borgina með tíma fólks í forgrunni. Þær ákvarðanir sem teknar eru í skipulags- og samgöngumálum geta annaðhvort stytt eða lengt þann tíma sem við eyðum á milli heimilisins og vinnunnar eða í að veita þjónustu. Út á við tala borgarfulltrúar meirihluta Samfylkingar, Pírata, Vinstri grænna og nú Flokks fólksins gjarnan fyrir því að auðvelda fólki að komast á milli staða og bæta öryggi. Hið sanna er að allar þeirra ákvarðanir hafa kerfisbundið lengt ferðatíma og aukið tafir með tilheyrandi umferðaröngþveiti undir yfirskini öryggis svo íbúar kyngi meðalinu.

Það sést á verkunum hve lítil virðing er borin fyrir tíma fólks

Breytingarnar á gatnamótum Höfðabakka og Bæjarháls eru klassískt dæmi. Í nafni öryggis voru tvær beygjuakreinar fjarlægðar en til að núlla út umferðartafir yrði snjallri umferðarljósastýringu komið á. Þó voru þetta ein öruggustu gatnamót borgarinnar miðað við umferðarþunga. Í áratug hafði eitt slys orðið á óvörðum vegfarenda og þá ekki í beygjuakreinunum. Síðan þóttust borgarfulltrúar meirihlutans koma af fjöllum yfir umferðartöfunum og öngþveitinu sem fylgdi. Þetta væri tímabundið, það þyrfti bara að klára að tengja ljósin rétt. Svo kom í ljós að það lá fyrir skýrsla sem spáði fyrir um mörg hundruð metra langri bílaröð vegna breytinganna. Þúsundir íbúa sem starfa og búa á þessu svæði hafa tapað að minnsta kosti klukkustund úr lífi sínu daglega vegna þessa.

Gatnamót Sæbrautar og Kleppsmýrarvegs eru annað dapurlegt dæmi. Þrátt fyrir að vera meðal umferðarþyngstu gatnamótum borgarinnar hafa almennt færri slys átt sér þar stað en á öðrum gatnamótum sem bera aðra eins umferð. Á 10 ára tímabili frá 2013 til 2023 urðu fjögur slys á óvörðum vegfarenda, tvö slys með litlum meiðslum og tvö alvarlegri samkvæmt slysakorti Samgöngustofu. Í ágúst 2023 var beygjuakrein fjarlægð auk smávægilegra breytinga, t.d. upphækkun á gönguþverunum. Fyrir lá að umtalsverðar umferðartafir yrðu í kjölfarið en það réttlætt með „ótvíræðum ávinningi hvað varðar umferðaröryggi“ eins og það var orðað.

Síðan hafa orðið tvö slys með litlum meiðslum á óvörðum vegfarenda samkvæmt slysakortinu, eitt á meðan framkvæmdum stóð 2023 og annað í árslok 2024. Í september það ár bárust síðan harmfréttir af banaslysi þar sem ekið var á gangandi vegfarenda á gatnamótunum. Framkvæmdin hefur því engan ávinning haft fyrir umferðaröryggi gangandi og hjólandi heldur mögulega gert illt verra, sé fjöldi slysa á óvörðum vegfarendum á gatnamótunum eftir framkvæmdirnar borin saman við fjölda slysa á jafnlöngu tímabili fyrir framkvæmdirnar. Ekki einungis hafa þessar gagnslausu breytingar haft af vegfarendum verðmætan tíma heldur líka skattfé. Það hlýtur að vera lágmarkskrafa að þegar umferðartafir eru skipulagðar í nafni öryggis að ekki leiði til slysa skömmu síðar en ekkert heyrist frá borgarfulltrúum meirihlutans.

Því þarfir fólks skiptu aldrei máli

Þótt þeir skipti um lag þegar hentar hafa borgarfulltrúar meirihlutans margsinnis lýst því yfir á borgarstjórnarfundum að tefja verði bílaumferð til að pína fólk í aðra faramáta. Bætt öryggi var aldrei markmiðið í sjálfu sér þó menn væntu að slíkt myndi fylgja. Aftur á móti er það rauði þráðurinn í öllum rannsóknum að skilvirkt flæði allra vegfarenda um götur og gatnamót sé langveigamesti þátturinn í öryggi en ekki fararmátinn sjálfur. Rannsóknir hafa sýnt að þó bílum sé fækkað og umferð hjólandi aukin fjölgar gjarnan árekstrum sé göturýmið er ekki endurhannað með tilliti til flæðis. Fólk vill komast hratt og greiðlega um sama hvernig það ferðast og það er einungis þegar hönnun og skipulag tekur mið að því markmiði sem öryggis er gætt.

Borgarbúar eru með allskonar þarfir. Öll erum við að reyna að leysa verkefni hversdagsins og reyna að komast leiðar okkar. Veri það vegna vinnunnar, barnanna, að reyna ná í búðina eða ræktina, elda mat eða bara hvílast. Þessi vinnubrögð borgarstjórnarmeirihlutans tala sínu máli, þau er þeirra verðmat á þínum tíma.

Höfundur er borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins.