Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar 14. júlí 2025 13:02 Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson Skoðun Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar