Tíu staðreyndir um íslenskt samfélag Snorri Másson skrifar 17. júní 2025 10:02 Á þjóðhátíðardaginn er viðeigandi að við sameinumst um þá ágætu hugmynd okkar að vera Íslendingar. Til þess að svo megi verða, er ábyrgð okkar stjórnmálamanna mikil. Á þessum degi er rétt að við bregðum út af vananum, sleppum því að vera leiðinlegir og sneiðum alfarið hjá því að segja eitthvað sem misbýður samlöndum okkar svo mjög að þeir hætti að vilja deila með okkur þjóðerni. Ég geri því hlé á iðju minni og býð í staðinn upp á tíu nokkuð jákvæðar staðreyndir um íslenskt samfélag í tilefni dagsins. Dæmi nú hver fyrir sig hvort við getum ekki bara verið sammála um þær flestar: Við erum sjálfstæð þjóð með full forráð yfir eigin auðlindum. Okkur hefur tekist með hugviti og eljusemi að hagnýta þær auðlindir í okkar eigin þágu. Sannarlega má deila um skiptingu gæðanna en það virðist að minnsta kosti ekki útbreidd skoðun að auðlindir þjóðarinnar séu í höndum óvinveitts andstæðings okkar. Það eru mikil lífsgæði að búa í okkar örugga samfélagi, þar sem traust nær slíkum hæðum að þeir rugluðustu skilja jafnvel útidyrahurðina eftir opna. Þar að auki er, í samanburði við mörg önnur samfélög, lítið um ofbeldi á Íslandi. Það er afar ríkt í okkar menningu að greiða heldur úr ágreiningi með öðrum hætti. Íslendingum hefur auðnast að komast í gegnum styrjaldarátök sögunnar án teljandi stóráfalla fyrir land og þjóð. Við erum sannarlega fjarri heimsins vígaslóð og höfum gert vel í að gefa það ætíð sterklega til kynna, að við erum ekki að reyna að trufla neinn. Sama hvað hver segir, ríkir töluvert meiri félagslegur hreyfanleiki á Íslandi en gengur og gerist. Ef þú getur eitthvað, er hreinlega það lítið af fólki hérna að þú hlýtur að fá glufu til að sanna það fyrr eða síðar. Auðvitað skiptir máli hvaðan þú kemur en það skiptir flesta meira máli hvert þú ert að fara. Í stofnanavæddu samfélagi þar sem flest verkefni samfélagsins eru komin í farveg þaulskipulagðra kerfa með fínpússuðum launatöxtum, eimir eftir af veröld sem var. Stór hópur fólks, sjálfboðaliða, gefur vinnu í stórum stíl án þess að biðja um neitt í staðinn. Allt frá björgunarsveitum og hjálparsamtökum hvers konar og til listamanna sem eiga aldrei krónu eða atkvæðamanna í íþróttahreyfingu sem vinna út frá hugsjón einni saman. Ég veit ekki alveg hvar við værum án þessa fólks. Hér er raunverulega til eitthvað sem heitir samheldið samfélag með djúpar sameiginlegar rætur. Maður gleymir þessu auðvitað oft en man þetta svo snarlega þegar áföll dynja yfir. Þá gætir samtakamáttar sem máir hæglega út þær átakalínur sem kunna að vera á milli manna frá degi til dags. Þótt maður finni þetta einna skýrast í miðri gæsahúðinni yfir náungakærleiknum vegna einstakra atvika, eru áhrifin aðeins svona sterk af því að þetta er djúplega satt. Þótt vissulega hafi margir þverrandi trú á vissum einingum „kerfisins“ hér á landi, líður mér ekki eins og raunverulegar efasemdir séu uppi á meðal fólks um grunnstoðir hins lýðræðislega kerfis. Öllu heldur er sagt frá ríflegri kosningaþátttöku ungs fólks. Ég finn á þessum hópi að hann vill laga Ísland, búa á Íslandi og svo finn ég að eldra fólk hefur hér ekki allsendis misst þá trú, eins og víða annars staðar, að líf afkomenda þeirra geti orðið betra en þeirra. Íslendingar eru í grunninn stoltir af því að vera Íslendingar, að minnsta kosti ef við spólum til baka um svona fimmtán ár og leggjum til hliðar pólitískar þrætur okkar daga um þjóðerni. Virðing fyrir tungumálinu sameinar okkur þvert á þjóðfélagshópa, enda varðveitir tungumálið innsta kjarna menningar okkar. Sérstaða okkar í menningarsögu heims eru miðaldabókmenntir okkar, varðveittar á skinnbókum, sögur sem Íslendingar nútímans eru færir um að njóta til fulls án sérmenntunar. Frá landnámi hefur því verið hér einstæð menningarleg samfella á veraldarvísu. Loks er lykillinn að öllu hollur matur. Lambakjöt, nautakjöt, fiskur úr sjó, grænmeti og frábærar mjólkurvörur. Prótín er orð dagsins og við erum fyrirmynd heimsins í skyrinu. Bara drykkurinn Hleðsla er afburðavöruþróun. Nýlega sá ég síðan mikla byltingu sem er hreinn íslenskur kefír frá Mjólku með viðbættu íslensku mysuprótíni, sem annars fer til spillis. Á tímum „upplýsingaóreiðu“ um næringarfræði, erum við í góðri stöðu að geta bara gengið út frá greiðu aðgengi að hreinni og góðri íslenskri fæðu. Gleðilega þjóðhátíð! Höfundur er þingmaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Snorri Másson Miðflokkurinn 17. júní Alþingi Mest lesið Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun Aukið við sóun með einhverjum ráðum Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Slítum stjórnmálasambandi við Ísrael! Ólafur Ingólfsson Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson Skoðun Skoðun Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Slítum stjórnmálasambandi við Ísrael! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Aukið við sóun með einhverjum ráðum Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kæru valkyrjur, hatrið sigraði líklega í þetta skiptið Arnar Laxdal skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð - alltaf! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnin stóð af sér áhlaup sérhagsmuna Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmál sem virka og lýðræði sem kemst ekki fyrir í umslagi Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þversögn Íslands í Palestínumálinu: Um fullveldi, samsekt og réttarríkið Gína Júlía Waltersdóttir skrifar Skoðun Tvöföld bið eftir geislameðferð er of löng Katrín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Fröken þjóðarmorð: Þér er ekki boðið! Linda Ósk Árnadóttir,Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Linsa Lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Að skrifa söguna“ Var of mikið undir hjá kvennalandsliðinu? Viðar Halldórsson skrifar Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Netöryggi til framtíðar Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Aftur á byrjunarreit Hörður Arnarson skrifar Skoðun Norðurlandamet í fúski! Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Ursula Von der Leyen styður stríðsglæpamenn - Ísland á ekki að þegja Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Ursula von der Leyen styður þjóðarmorð! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvert er markmið fulltrúalýðræðis? Hlynur Orri Stefánsson,Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Ég vona að þú gleymir mér ekki Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvaða einkunn fékkst þú á bílprófinu? Grétar Birgisson skrifar Skoðun Að koma út í lífið með verri forgjöf, hvernig tilfinning er það? Davíð Bergmann skrifar Sjá meira
Á þjóðhátíðardaginn er viðeigandi að við sameinumst um þá ágætu hugmynd okkar að vera Íslendingar. Til þess að svo megi verða, er ábyrgð okkar stjórnmálamanna mikil. Á þessum degi er rétt að við bregðum út af vananum, sleppum því að vera leiðinlegir og sneiðum alfarið hjá því að segja eitthvað sem misbýður samlöndum okkar svo mjög að þeir hætti að vilja deila með okkur þjóðerni. Ég geri því hlé á iðju minni og býð í staðinn upp á tíu nokkuð jákvæðar staðreyndir um íslenskt samfélag í tilefni dagsins. Dæmi nú hver fyrir sig hvort við getum ekki bara verið sammála um þær flestar: Við erum sjálfstæð þjóð með full forráð yfir eigin auðlindum. Okkur hefur tekist með hugviti og eljusemi að hagnýta þær auðlindir í okkar eigin þágu. Sannarlega má deila um skiptingu gæðanna en það virðist að minnsta kosti ekki útbreidd skoðun að auðlindir þjóðarinnar séu í höndum óvinveitts andstæðings okkar. Það eru mikil lífsgæði að búa í okkar örugga samfélagi, þar sem traust nær slíkum hæðum að þeir rugluðustu skilja jafnvel útidyrahurðina eftir opna. Þar að auki er, í samanburði við mörg önnur samfélög, lítið um ofbeldi á Íslandi. Það er afar ríkt í okkar menningu að greiða heldur úr ágreiningi með öðrum hætti. Íslendingum hefur auðnast að komast í gegnum styrjaldarátök sögunnar án teljandi stóráfalla fyrir land og þjóð. Við erum sannarlega fjarri heimsins vígaslóð og höfum gert vel í að gefa það ætíð sterklega til kynna, að við erum ekki að reyna að trufla neinn. Sama hvað hver segir, ríkir töluvert meiri félagslegur hreyfanleiki á Íslandi en gengur og gerist. Ef þú getur eitthvað, er hreinlega það lítið af fólki hérna að þú hlýtur að fá glufu til að sanna það fyrr eða síðar. Auðvitað skiptir máli hvaðan þú kemur en það skiptir flesta meira máli hvert þú ert að fara. Í stofnanavæddu samfélagi þar sem flest verkefni samfélagsins eru komin í farveg þaulskipulagðra kerfa með fínpússuðum launatöxtum, eimir eftir af veröld sem var. Stór hópur fólks, sjálfboðaliða, gefur vinnu í stórum stíl án þess að biðja um neitt í staðinn. Allt frá björgunarsveitum og hjálparsamtökum hvers konar og til listamanna sem eiga aldrei krónu eða atkvæðamanna í íþróttahreyfingu sem vinna út frá hugsjón einni saman. Ég veit ekki alveg hvar við værum án þessa fólks. Hér er raunverulega til eitthvað sem heitir samheldið samfélag með djúpar sameiginlegar rætur. Maður gleymir þessu auðvitað oft en man þetta svo snarlega þegar áföll dynja yfir. Þá gætir samtakamáttar sem máir hæglega út þær átakalínur sem kunna að vera á milli manna frá degi til dags. Þótt maður finni þetta einna skýrast í miðri gæsahúðinni yfir náungakærleiknum vegna einstakra atvika, eru áhrifin aðeins svona sterk af því að þetta er djúplega satt. Þótt vissulega hafi margir þverrandi trú á vissum einingum „kerfisins“ hér á landi, líður mér ekki eins og raunverulegar efasemdir séu uppi á meðal fólks um grunnstoðir hins lýðræðislega kerfis. Öllu heldur er sagt frá ríflegri kosningaþátttöku ungs fólks. Ég finn á þessum hópi að hann vill laga Ísland, búa á Íslandi og svo finn ég að eldra fólk hefur hér ekki allsendis misst þá trú, eins og víða annars staðar, að líf afkomenda þeirra geti orðið betra en þeirra. Íslendingar eru í grunninn stoltir af því að vera Íslendingar, að minnsta kosti ef við spólum til baka um svona fimmtán ár og leggjum til hliðar pólitískar þrætur okkar daga um þjóðerni. Virðing fyrir tungumálinu sameinar okkur þvert á þjóðfélagshópa, enda varðveitir tungumálið innsta kjarna menningar okkar. Sérstaða okkar í menningarsögu heims eru miðaldabókmenntir okkar, varðveittar á skinnbókum, sögur sem Íslendingar nútímans eru færir um að njóta til fulls án sérmenntunar. Frá landnámi hefur því verið hér einstæð menningarleg samfella á veraldarvísu. Loks er lykillinn að öllu hollur matur. Lambakjöt, nautakjöt, fiskur úr sjó, grænmeti og frábærar mjólkurvörur. Prótín er orð dagsins og við erum fyrirmynd heimsins í skyrinu. Bara drykkurinn Hleðsla er afburðavöruþróun. Nýlega sá ég síðan mikla byltingu sem er hreinn íslenskur kefír frá Mjólku með viðbættu íslensku mysuprótíni, sem annars fer til spillis. Á tímum „upplýsingaóreiðu“ um næringarfræði, erum við í góðri stöðu að geta bara gengið út frá greiðu aðgengi að hreinni og góðri íslenskri fæðu. Gleðilega þjóðhátíð! Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar
Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar
Skoðun Stjórnmál sem virka og lýðræði sem kemst ekki fyrir í umslagi Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Þversögn Íslands í Palestínumálinu: Um fullveldi, samsekt og réttarríkið Gína Júlía Waltersdóttir skrifar
Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson skrifar
Skoðun Ursula Von der Leyen styður stríðsglæpamenn - Ísland á ekki að þegja Helen Ólafsdóttir skrifar
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun