„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Marta Wieczorek skrifar 24. febrúar 2025 16:04 „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Skóla- og menntamál Flokkur fólksins Mest lesið Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun