Sterkari með ADHD María Hjálmarsdóttir skrifar 7. október 2020 10:01 Októbermánuður er uppáhalds mánuðurinn minn. Fallegir haustlitir, birtan er að breytast og lognið oft ríkjandi. Október er líka í uppáhaldi því mánuðurinn er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD. Höfuðeinkenni ADHD eru þrenns konar: Athyglisbrestur, ofvirkni og hvatvísi. Þau tvö síðarnefndu fylgjast oftast að og eru mjög áberandi einkenni hjá mörgum með ADHD, en hafa þarf hugfast að athyglisbrestur getur verið til staðar án þess að honum fylgi ofvirkni eða hvatvísi. Grunnskólanám var krefjandi fyrir mig, frímínútur þóttu mér skemmtilegastar. Ég man nú lítið annað en að sitja á fremsta bekk og sessunautur minn var ávallt nemandi sem talaði lítið eða ekkert. Það hentaði öllum best, nema kannski mér. Ég varð fyrir stríðni en var fljót að læra að gera grín að sjálfri mér og varð því trúðurinn í bekknum. Ég man þó hversu oft ég hugsaði að ég gæti ekki gert nógu vel eða ekki eins vel og óskað var eftir. Ég gat ekki fylgst með, gat ekki þagað og ég litaði alltaf út fyrir. Á hverjum dagi fékk ég að heyra að ég ætti að vera öðruvísi en ég var og það hafði áhrif á sjálfstraust mitt og sjálfsálit. Á þeim tíma sá ég ekki kostina í því að vera með ADHD enda vissi ég ekki þá að ég væri með ADHD. Það var ekki fyrr en á fullorðinsárum, og þá orðin tveggja barna móðir að ég fór í greiningu og það fór ekkert á milli mála. ADHD var það, ríkjandi hvatvísi og ofvirkni. Greining á fullorðinsárum Allt í einu var ég byrjuð að taka ábyrgð á öðrum en bara mér, straumur og stingur upp í höfuð – ARHHH gleymdi, ÆJ NEI ER BÚNINGADAGUR, ÚFF það er starfsdagur, ÚPS fyrirgefðu ég gleymdi... VAR ég örugglega búin að slökkva á straujárninu... þetta gekk augljóslega ekki upp. Ég ræddi þetta við góða vinkonu sem benti mér góðfúslega á að líklegast væri ég með ADHD og hún mælti með að ég færi í greiningu. Foreldrar mínir og kærasti voru hjartanlega sammála því að ég færi í greiningu. Það að hafa farið í greiningu er í raun eitt af því besta sem ég hef gert. Það útskýrði svo margt og hjálpaði mér að hætta að afsaka mig endalaust byrja í staðinn að útskýra að svona væri ég bara og að stundum myndi ég gleyma (alveg eins og stundum segir fólk leiðinlegar langar sögur því það er bara þannig) og það er í lagi. Það besta við það að gera sér grein fyrir því að ég er snillingur með ADHD er það að ég gat spottað einkenni hjá dóttur minni sem betur fer greindist snemma með ADHD. Mikilvægi snemmtækrar íhlutunar fyrir börn með ADHD Börn með ADHD upplifa allt of oft neikvæð viðbrögð frá umhverfinu vegna veikleika sinna. Þó hafa ADHD samtökin staðið fyrir virkilega góðri vitundarvakningu og birt mikið af fræðsluefni og hefur það hjálpað til. Það breytir því þó ekki að einbeitingarerfiðleikar, gleymska og hvatvísi valda því oft að ADHD börn og fullorðnir koma sér í vandræði. Það allra mikilvægasta við að fá hjálp og skilning snemma er það að það er ekki stanslaust verið að brjóta þig niður og segja endalaust „ohh þú ert alltaf að hella niður, alltaf að gleyma, alltaf að grípa frammí…..“ Það að greinast snemma skiptir miklu máli fyrir þig sem ert með ADHD upp á að þú lærir að snúa veikleikum þínum yfir í styrkleika og að þér sé tekið eins og þú ert. Það er ekkert að okkur Það mikilvægasta er þó að það er ekkert AÐ okkur. Ég veit ekki hversu oft ég hef heyrt, „hvað er að þér/henni?“ og nýlega „hvað er að þessu barni?“ sem sagt var um dóttur mína. Við erum ekki óþolandi ofvirk – við erum vel virk og hörkudugleg. Vandamálið er samfélagið, þar eiga allir að vera eins, eða það væri hentugast. Skólaumhverfið er því miður ekki alltaf sniðið að einstaklingum með ADHD. Margir kostir okkar eru sköpunargáfa, orka og forvitni. Því miður þá henta þessir eiginleikar oft illa inni í skólastofu. Þó verð ég að segja, kennarar í dag eru virkilega að gera sitt besta í að aðlaga námsumhverfi eftir þörfum barna. Vandamálið er oftar ofar í kerfinu sem er þungt og illa búið undir breytingar. Að lokum, 5-10% af þjóðinni er með ADHD. Ert þú kannski með ADHD ? Á vefsíðu ADHD samtakanna er urmull af upplýsingum og fræðsluefni sem ég vona að þú kynnir þér. Einnig hefur verið stofnað útibú frá ADHD samtökunum - ADHD Austurland sem er með facebook síðu þar er einnig að finna spjallhóp fyrir alla sem láta sig málefni fólks með ADHD varða. Munum svo að samfélagið væri hrikalega leiðinlegt ef allir væru eins. Höfundur er verkefnastjóri hjá Austurbrú. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Sjá meira
Októbermánuður er uppáhalds mánuðurinn minn. Fallegir haustlitir, birtan er að breytast og lognið oft ríkjandi. Október er líka í uppáhaldi því mánuðurinn er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD. Höfuðeinkenni ADHD eru þrenns konar: Athyglisbrestur, ofvirkni og hvatvísi. Þau tvö síðarnefndu fylgjast oftast að og eru mjög áberandi einkenni hjá mörgum með ADHD, en hafa þarf hugfast að athyglisbrestur getur verið til staðar án þess að honum fylgi ofvirkni eða hvatvísi. Grunnskólanám var krefjandi fyrir mig, frímínútur þóttu mér skemmtilegastar. Ég man nú lítið annað en að sitja á fremsta bekk og sessunautur minn var ávallt nemandi sem talaði lítið eða ekkert. Það hentaði öllum best, nema kannski mér. Ég varð fyrir stríðni en var fljót að læra að gera grín að sjálfri mér og varð því trúðurinn í bekknum. Ég man þó hversu oft ég hugsaði að ég gæti ekki gert nógu vel eða ekki eins vel og óskað var eftir. Ég gat ekki fylgst með, gat ekki þagað og ég litaði alltaf út fyrir. Á hverjum dagi fékk ég að heyra að ég ætti að vera öðruvísi en ég var og það hafði áhrif á sjálfstraust mitt og sjálfsálit. Á þeim tíma sá ég ekki kostina í því að vera með ADHD enda vissi ég ekki þá að ég væri með ADHD. Það var ekki fyrr en á fullorðinsárum, og þá orðin tveggja barna móðir að ég fór í greiningu og það fór ekkert á milli mála. ADHD var það, ríkjandi hvatvísi og ofvirkni. Greining á fullorðinsárum Allt í einu var ég byrjuð að taka ábyrgð á öðrum en bara mér, straumur og stingur upp í höfuð – ARHHH gleymdi, ÆJ NEI ER BÚNINGADAGUR, ÚFF það er starfsdagur, ÚPS fyrirgefðu ég gleymdi... VAR ég örugglega búin að slökkva á straujárninu... þetta gekk augljóslega ekki upp. Ég ræddi þetta við góða vinkonu sem benti mér góðfúslega á að líklegast væri ég með ADHD og hún mælti með að ég færi í greiningu. Foreldrar mínir og kærasti voru hjartanlega sammála því að ég færi í greiningu. Það að hafa farið í greiningu er í raun eitt af því besta sem ég hef gert. Það útskýrði svo margt og hjálpaði mér að hætta að afsaka mig endalaust byrja í staðinn að útskýra að svona væri ég bara og að stundum myndi ég gleyma (alveg eins og stundum segir fólk leiðinlegar langar sögur því það er bara þannig) og það er í lagi. Það besta við það að gera sér grein fyrir því að ég er snillingur með ADHD er það að ég gat spottað einkenni hjá dóttur minni sem betur fer greindist snemma með ADHD. Mikilvægi snemmtækrar íhlutunar fyrir börn með ADHD Börn með ADHD upplifa allt of oft neikvæð viðbrögð frá umhverfinu vegna veikleika sinna. Þó hafa ADHD samtökin staðið fyrir virkilega góðri vitundarvakningu og birt mikið af fræðsluefni og hefur það hjálpað til. Það breytir því þó ekki að einbeitingarerfiðleikar, gleymska og hvatvísi valda því oft að ADHD börn og fullorðnir koma sér í vandræði. Það allra mikilvægasta við að fá hjálp og skilning snemma er það að það er ekki stanslaust verið að brjóta þig niður og segja endalaust „ohh þú ert alltaf að hella niður, alltaf að gleyma, alltaf að grípa frammí…..“ Það að greinast snemma skiptir miklu máli fyrir þig sem ert með ADHD upp á að þú lærir að snúa veikleikum þínum yfir í styrkleika og að þér sé tekið eins og þú ert. Það er ekkert að okkur Það mikilvægasta er þó að það er ekkert AÐ okkur. Ég veit ekki hversu oft ég hef heyrt, „hvað er að þér/henni?“ og nýlega „hvað er að þessu barni?“ sem sagt var um dóttur mína. Við erum ekki óþolandi ofvirk – við erum vel virk og hörkudugleg. Vandamálið er samfélagið, þar eiga allir að vera eins, eða það væri hentugast. Skólaumhverfið er því miður ekki alltaf sniðið að einstaklingum með ADHD. Margir kostir okkar eru sköpunargáfa, orka og forvitni. Því miður þá henta þessir eiginleikar oft illa inni í skólastofu. Þó verð ég að segja, kennarar í dag eru virkilega að gera sitt besta í að aðlaga námsumhverfi eftir þörfum barna. Vandamálið er oftar ofar í kerfinu sem er þungt og illa búið undir breytingar. Að lokum, 5-10% af þjóðinni er með ADHD. Ert þú kannski með ADHD ? Á vefsíðu ADHD samtakanna er urmull af upplýsingum og fræðsluefni sem ég vona að þú kynnir þér. Einnig hefur verið stofnað útibú frá ADHD samtökunum - ADHD Austurland sem er með facebook síðu þar er einnig að finna spjallhóp fyrir alla sem láta sig málefni fólks með ADHD varða. Munum svo að samfélagið væri hrikalega leiðinlegt ef allir væru eins. Höfundur er verkefnastjóri hjá Austurbrú.
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar