Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar 14. júlí 2025 13:02 Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun