Skoðun

Virðingarleysi og vonbrigði

Aðalsteinn Júlíusson skrifar

Komið þið sæl lesendur góðir nær og fjær.

Þegar ég réð mig til að vera lögreglumann á Patreksfirði síðla árs árið 1991 eftir áeggjan frænda míns sem er lögreglumaður, fannst mér það spennandi. Fljótlega fór ég að velta fyrir mér þeim möguleika á að gera það að ævistarfi. Það varð síðan að veruleika haustið 1996, þegar ég hóf nám í Lögregluskóla ríkisins, þá fluttur norður með fjölskyldunni og var sendur af embætti Lögreglustjórans á Húsavík í skólann. Útskrifaðist síðan árið 1998, harla ánægður ásamt ævilöngum vinum og samstarfsfélögum. Síðan eru liðin mörg ár og starfsaldur minn í lögreglu orðinn langur, góður og þroskandi á margan hátt en oft og tíðum erfiður og þá bæði líkamlega og andlega. Oft grátið eftir vaktir. Hér á árum áður voru menn tilbúnir að fórna ýmsu til að láta starfið ganga upp. Sinnt var útköllum á bakvakt, sinnt útköllum beint úr rúmi sofandi með síma á náttborði og farið út í alls kyns aðstæður, vaktfélagar studdir 24/7 ef eitthvað kom upp og auðvitað yfirleitt óvænt. Ómæld aukavinna vegna manneklu lögð af mörkum. Þá var fjölskyldan sett til ,,hliðar“ og farið í vinnuna og öllu fórnað fyrir vinnuveitandann. Alltaf fékk maður klapp á bakið frá næsta yfirmanni sem mat framlagið til samfélagsins og klapp á bakið fyrir vel unnin störf frá samborgurunum og var það hvetjandi og er hvetjandi enn en fjölskyldan leið því miður fyrir. Hins vegar man ég ekki eftir því að hafa verið þakkað af fulltrúum fjárveitingavaldsins sem ákvarðað hafa starfskjör okkar og greiðslur fyrir unna vinnustund. Það hefur einhvern veginn aldrei verið rétt gefið, hvorki til launa né fjárveitinga til löggæslu. Títtnefndur ,,niðurskurðarhnífur“ hefur alltaf hangið yfir höfði okkar sem sinnt hafa löggæslunni og legið eins og mara á okkur öll þessi ár sem ég hef starfað við þetta. Það þreytir mann. Eins hafði verkfallsrétturinn, sá eini möguleiki okkar til að ná fram kjarabótum verið þvingaður af okkur fyrir margt löngu þó rétt sé að lögreglumenn sömdu hann frá sér. Það var ekki fyrr en heyrst hafði frá ríkisvaldinu að hann yrði tekinn sama hvað menn segðu og gerðu. Ég hef stundum sagt að við fengum fjögur pör af svörtum sokkum fyrir þetta, svona í gríni. Þeir eru löngu orðnir ónýtir í dag. Tryggja átti okkur með þessari þvingun að við héldum ætíð launakjörum okkar í samræmi við ákveðnar stéttir, m.a hjúkrunarfræðinga og fleiri viðmiðunarstéttir. Þetta þótti ríkinu síðan gefa okkur of mikið og var tekið burt eins og svo margt. Enda bara um 5-600 manns að ræða og ómerkilega stétt lögreglumanna sem skiptu ekki máli. Olnbogabörn ríkisins. Við þá auðvitað orðin verkfallsréttarlaus og ekki með neitt í höndunum. Við erum í dag svo víðsfjarri frá launakjörum hjúkrunarfræðinga sem þið vitið að eru mjög óánægð með sín launakjör. Þið getið rétt hugsað ykkur hvernig staðan er hjá okkur í lögreglunni.

Í dag hefur starfið breyst allmikið en mér hefur alltaf fundist sem grunnurinn verði að vera þessi jákvæða þjónusta við hinn almenna borgara sem er báðum aðilum til hagsbóta. Lögreglan er því miður að fjarlægjast þennan þátt aðeins og er það mjög miður. Starfið er að verða að mínu mati stundum svolítið Excelskjalsmiðað ef svo mætti að orði komast en það er bara mín skoðun og endurspeglar kannski ekki rödd fjöldans. Ennfremur tel ég rétt að við mættum láta meira i okkur heyra um okkar málefni og það sem við sýslum við, en það er bara mitt álit. Við erum bara hreinlega ekki til finnst mér og oftar í málefnum sem varða löggæsluna er frekar talað við slökkvilið og björgunarsveitir.

Ég nefndi hér fyrr að við eldra starfsfólk lögreglunnar hefðum oft verið tilbúin að fórna heimilislífinu fyrir vinnuna. Þetta er breytt í dag og það er hið besta mál. Lögreglumenn sem útskrifast núna hafa ekki endilega þetta hugarfar að vera tilbúin að ,,fórna“ öllu sínu fyrir starfið. Í dag vill starfsfólk lögreglu eiga kærkomið frí þegar það er ekki á skilgreindri vakt eða bakvakt og er alls ekki tilbúið að fórna „öllu sínu“ fyrir ríkið eins og við gömlu hundarnir gerðum löngum stundum. Aukavinna fer þverrandi sem var undirstaða þess að maður náði endum saman, þá auðvitað allt vegna bágra launakjara og afar lágs grunnkaups. Mér finnst það í sjálfu sér fínt að aukavinnan sé á undanhaldi en þá verða grunnlaunin að vera næg, til að lögreglumenn geti leyft sér að vinna einungis vinnuskylduna sína og fjöldi okkar réttur til að anna þörfinni fyrir þjónustu okkar. Mér finnst vera að færast aftur í aukana eins og var hér áður að lögreglumenn vinni aukastarf/störf meðfram löggæslunni frekar en að taka þær fáu aukavaktir sem í boði eru. Það er betur borgað að dæla bensíni á bíla svo dæmi sé tekið, með fullri virðingu fyrir því ágæta starfi.

Svo það sé á hreinu þá er lögreglumanni ekki heimilt að stunda aukastarf nema með sérstöku leyfi sinna yfirmanna, sem er nú yfirleitt leyft með takmörkunum. Aukastarfið má auðvitað ekki koma niður á löggæslustarfinu. Þegar málum er þannig háttað og mönnum settar slíkar skorður þá mætti nú ætla að ríkið geri lögreglumönnum kleift að lifa af launum sínum sem þeir fá fyrir löggæsluna. Nei og nei, það er nú öðru nær og lögreglumönnum oft nauðugur einn kostur að stunda jafnvel nokkur aukastörf til að eiga í sig og á.

Í árdaga míns starfs sem lögreglumaður var ég stoltur af því að vinna fyrir íslenska ríkið. Ég get ekki sagt að ég fyllist stolti af því að vinna fyrir ríkið í dag og er afar vonsvikinn með vinnuveitandann minn og hans framkomu gagnvart starfsfólki sínu. Nýjasta dæmið er lokun fangelsisins á Akureyri. Dæmalaus framkoma Fangelsismálastofnunar gagnvart starfsmönnum sínum svo til skammar er. Ég vildi óska að ríkisvaldið tæki ákvörðun um að gera löggæslu og refsivörslukerfinu hærra undir höfði og færa hana framar í forgangsröðina hvað fjárveitingar varðar. Ennfremur þyrfti ríkisvaldið að taka ákvörðun um hvort það ætlar að standa að þessari grunnþjónustu af myndarskap eða ætti ríkið kannski bara að hætta með löggæslu alfarið? Hvað finnst ykkur?

Lögreglan á Íslandi er ekkert annað en sá mannauður sem er fólginn í því fólki sem starfar við löggæsluna í dag en þessi mannauður er orðinn þreyttur og vonsvikinn með kjörin sín og starfsaðstæður. Það er ekkert skrítið að slysatíðni lögreglumanna er með því hæsta sem gerist og álagið mikið. Með því að leiðrétta grunnlaun lögreglumanna, færa starfið úr láglaunastarfi gamla tímans og til nútímans, þ.e laun fyrir háskólamenntaða starfsmenn okkar og okkur gömlu reynsluboltana líka, getum við komið í veg fyrir að við missum mannauðinn okkar frá borði til annarra starfa. Það er að gerast. Það er löngu ljóst að það þarf að fjölga í lögreglunni, leiðrétta launakjörin og gera okkur kleift að lifa af grunnlaununum. Það virðist bara vera vonlaust eins og staðan er í dag og enginn skilningur á okkar stöðu, því miður og ég er afar hryggur yfir ástandinu. Ég segi við ykkur sem eruð að hugsa um að starfa við löggæslu og hefja nám. Hugsið ykkur um, þið eruð að fara í láglaunastarf.

Ég hef verið þeirrar gæfu aðnjótandi að vinna með mörgum góðum lögreglumönnum/konum sem hafa öll átt það sammerkt að ,,brenna“ fyrir starfið og hafa mikinn áhuga á að láta gott af sér leiða. Við höfum öll sinnt þessu ,,hugsjónastarfi“ af drengilegri/ kvenlegri festu og einurð eins og gamall félagi okkar orðaði svo skemmtilega fyrir margt löngu. Hugsjónastarfi segi ég, já þetta starf var og er unnið af hugsjón. Ég er að minnsta kosti þar. Ég er að segja ykkur, verandi með starfsaldur í löggæslunni frá því ,,formlega“ árið 1998 (22 ár siðan)þegar ég útskrifaðist, eru grunnlaun mín í dag þar sem staða mín er að vera staðgengill aðalvarðstjóra með titilinn óbreyttur lögreglumaður kr. 441.564.- Nýútskrifaður lögreglumaður með tveggja ára háskólanám á bakinu er með 359 þúsund krónur rúmar. Nú spyr ég, finnast ykkur laun okkar vera í lagi?? Finnst ykkur í lagi að þau sem sinna öryggi ykkar og þjónustu við ykkur og löggæslu landsins og eru fyrst til að hlaupa inn í aðstæður þar sem aðrir hlaupa út, séu á þessum lúsarlaunum við störf sín?

Ég segi nei og þið vonandi líka! Lögreglumenn og konur eru seinþreytt til reiði og þolinmæði höfum við haft nóga. Í dag er sú þolinmæði þrotin, farin. Því miður er vinnuveitanda okkar ,drullusama“ og kærir sig kollóttan. Við höfum átt sex fundi með samninganefnd ríkisins [SNR] og okkur er alltaf boðin sama tuggan, ,,Lífskjarasamningurinn“ svonefndi sem ASÍ samdi um fyrir lögreglu og jafnframt öllum okkar kröfum hafnað að fullu. Við höfum farið fram á leiðréttingu launatöflunnar sem okkur hafði verið lofað af SNR fyrir síðustu samninga en svikin eru algjör og menn viðurkenna ekki nein loforð. Ég segi við ykkur vinnuveitanda minn, ríkið; ,,Viljið þið skammast til að reka grunnþjónustu ykkar af myndarbrag og borga starfsmönnum ykkar sómasamleg laun“. Mér er til efs að það sé rekin einhvers konar mannauðsstefna hjá ríkinu. Hún kemur að minnsta kosti ekki fram að neinu marki.

Það er ljóst í okkar huga varðandi ..lífskjarasamninginn“ að ASÍ hafði ekki samningsumboð fyrir lögreglumenn og því höfum við hafnað þessum boðum ríkisins sem hefur í för með sér kaupmáttarrýrnun fyrir lögreglumenn. Enginn samningsvilji er af hálfu ríkisins til að koma til móts við hógværar kröfur lögreglumanna og leiðréttingu launa okkar. Ríkisvaldinu er sem sagt eins og ég sagði áður ,,drullusama“ um okkar stétt.

Ég er fyrst og fremst vonsvikinn og sár. Ég hef ætíð lagt mig fram um að sinna starfi mínu af heiðarleika og trúfestu og hver sem hefur þegið mína þjónustu getur vitnað til um. En nú er farið að síga í kallinn heldur betur.

Staðan er sú að næsti samningafundur með aðilum er þann 19.ágúst næstkomandi. Okkur var sagt að ríkissáttasemjari og samninganefnd ríkisins væru farin í sumarfrí. Auðvitað hætti ,,Sátti“ strax í sumarfríinu sínu til að hlaupa til vegna deilu FFÍ (Flugfreyjufélags Íslands) sem er auðvitað miklu mikilvægara starf en einhverjar löggur sem hafa ekki einu sinni verkfallsrétt. Við stöndum auðvitað með FFÍ í sinni baráttu en við erum líka svekktir með að við virðumst ekki skipta þetta lið neinu máli.

Formaður stéttarfélags okkar, Snorri Magnússon birti grein fyrir nokkrum misserum sem bar yfirskriftina ,,Tyllidagar“.

Okkur er nefnilega bara flaggað á tyllidögum en annars erum við bara hreinlega ekki til. Hvet ykkur lesendur góðir til að ,,gúggla“ þetta orð og finna greinina hans Snorra Magnússonar fomanns LL sem lýsir þessu ágætlega. Hún er líka birt á heimasíðu Landssambands lögreglumanna, logreglumenn.is.

Aðeins að málefnum fangelsisins á Akureyri, glórulausa og óskiljanlega ákvörðun Fangelsismálastofnunar að loka, vil ég hvetja dómsmálaráðherra okkar til að standa í fæturna og snúa þessari ákvörðun við þegar í stað. Það verður dýrara fyrir ríkið, þegar upp er staðið að loka, heldur en að nýta fangelsið.Það ætti frekar að stækka það og efla heldur en að loka. Það hafa komið fram hugmyndir hjá fangaverði hér um að færa í þessa einingu hér á Akureyri fanga sem einungis afplána vegna kynferðisbrota, enda rekast þeir illa með öðrum föngum og eiga erfitt í stærri fangelsum og hafa orðið fyrir aðkasti og ofbeldi. Hér er væri hægt að veita fyrsta flokks meðferð í þeirra málum og myndu þeir rekast ágætlega hver með öðrum. Þetta er hér með lagt fram. Að öðru leyti á ég ekki orð yfir þessari ákvörðun sem er alröng.

Ég gæti haldið lengi áfram og haldið langan fyrirlestur um óhroðann, gorið og skítinn sem lögreglumenn fá yfir sig og þurfa að takast á við og þola í starfi sínu en ég læt hér staðar numið. Kæru landsmenn, þakka ykkur fyrir klapp á bak, handtak þétt og ykkar þakkir fyrir störf okkar í lögreglunni í gegn um árin og brosið þegar vel tekst til við aðstoðina. Takk.

Þið sem stjórnið fjárveitingavaldinu og ákvarðið kjör okkar og starfsaðstæður, s.s. ríkisvaldið. Við ykkur segi ég, ,,gyrðið ykkur í brók“.

Guð blessi okkar fallega Ísland.

Höfundur er lögreglumaður á Akureyri og stjórnarmaður í Landssambandi lögreglumanna.



Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Skoðun

Skoðun

Sigur­bogi

Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar

Sjá meira


×