Katrín ég trúi þessu ekki!
Ýmsar vendingar hafa orðið að undanförnu í íslenskum sjávarútvegi. Sumar með algjörum ólíkindum. Þó að einhverju leiti þannig að fólk sem þekkir til hefði ekki átt að láta þær koma sér á óvart vegna einstaklinganna sem ráða för.
Auðlindarákvæði er ekki komið í stjórnarskrá og ólíklegt að núverandi ríkistjórn ætli að koma því þangað af einhverri alvöru, þrátt fyrir yfirlýsingar um hið gagnstæða. Þetta má !
Frumvarp um tengda aðila er komið fram sem hefur það að markmiði að minnka líkur á markaðsbresti í formi fákeppni. Það er svo veikt að það virðist heldur styrkja þróun í átt að fákeppni heldur en veikja. Í greinargerð með því er talað um “að aflaheimildir sem aðilar ráði yfir njóti verndar eignaréttarákvæðis 72. Gr. Stjórnarskrárinnar sem atvinnuréttindi.” Þetta má!
Strandveiðar hafa verið við lýði í 10 ár á Íslandi. Veiðarnar eru undanskildar hefðbundnum veiðiheimildum en takmarkaðar á annan hátt. Þær hafa verið besta leið til nýliðunar í greininni sem lengi hefur sést. Auk þess að viðhalda framboði á ferskum fiski á þeim tíma sem þörf er mikil. Nú á tímum gríðarlegs atvinnuleysis vegna alheimsfaraldurs, hefur ásókn í þær aukist. Þá grípur ráðherra málaflokksins til þess ráðs að draga úr veiðunum, heldur en auka. Þó svo þær séu kjörin vettvangur til að slá á atvinnuleysi. Þetta má!
Stærstu handhafar veiðiheimilda í landinu gefa þjóðinni ítrekað langt nef með hrókeringumum sínum. Gefa með því í skyn að þeir séu yfir lög og siðferði hafin. Gefa börnum sínum það sem þeir ekki eiga. Á meðan aðrir heimta gegnsæi en á sama tíma frið frá Samkeppnisyfirvöldum. Þetta má !
Atvinnuleysi í landinu er í sögulegu hámarki, samdráttur áætlaður sá mesti frá árinu 1920. Fyrir liggur að lönd í kringum okkur hafa gripið til ráða til að vernda eigin þegna og þeirra störf. Hvað gerir sjávarútvegsráðherrann okkar ? Hann gefur útgerðum aukna heimild til að flytja heimildir milli ára. Það þýðir í raun lægri tekjur fyrir þjóðina til skamms tíma en hærri tekjur fyrir útgerðina til lengri tíma. Meira atvinnuleysi en meiri tekjur fyrir útgerðina. Í stað þess að auka veiðar, þó svo verð sé lágt, minnka með því atvinnuleysi. Þá eru hagsmunir handhafa veiðiheimildanna enn látnir ráða för. Þetta má !
Á sama tíma og atvinnuleysið er í hámarki og leitað er logandi ljósi að tækifærum til nýsköpunar. Eru stærstu sjávarútvegsfyrirtæki landsins að koma í veg fyrir nýsköpun. Á síðasta ári var fiskur fluttur til vinnslu erlendis á vegum íslenskra fyrirtækja í stórum stíl. Þannig fóru tæp 50 þúsund tonn úr landi. Þetta orsakar minni hag þjóðarinnar en aukin hag útgerðarinnar. Þetta má !
Með því að tryggja aukna verðmætasköpun úr íslenskum fiski, í stað þess að flytja hann út sem verðlítið hráefni, felst eitt stærsta tækifæri til nýsköpunar sem ráðamenn þjóðarinnar geta gripið til. Þetta blasir við en.. Má það ?
Að lokum eru hér örfáir punktar úr stefnu VG í sjávarútvegsmálum, sem er prýðileg lesning sem hlutaðeigandi ættu að lesa.
„Allar auðlindir, hvort sem er til lands eða sjávar, eiga að vera ævarandi og óframseljanlegar eignir íslensku þjóðarinnar. Þjóðinni ber að njóta arðs af allri auðlindanýtingu. Nýtingin skal byggjast á jafnræði til þátttöku, nærast á nýliðun og vera í stöðugu og gagnkvæmu sambandi við byggðaþróun.
VG vill að útfærsla á stjórn fiskveiða stýrist af hagsmunum allra byggða í landinu og hafi að leiðarljósi sátt, byggðafestu og atvinnuöryggi. Skapa þarf forsendur í kerfinu fyrir nýliðun, að þeir sem vilja geti sótt sjóinn og byggt upp fyrirtæki í sjávarútvegi í samkeppni við önnur.
Meginregla í auðlindanýtingu er að þjóðin öll á auðlindir til lands og sjávar og henni ber að greiða afgjald fyrir nýtinguna. Vinstri græn leggja áherslu á afdráttarlaust auðlindaákvæði í stjórnarskrá þar sem eignarhald þjóðarinnar á auðlindunum er skýrt.
Verðmyndun á afla mun því óhjákvæmilega taka mið af veiðigjaldi, en þeir sem hyggjast byggja upp greinina og borga sjómönnum góð laun, munu öðlast samkeppnisforskot á aðra. VG vill að arður og atvinna af sjávarútvegi dreifist sem best um samfélagið en lendi ekki í höndum fárra útgerðarrisa sem hugsa bara um stundargróða og láta sér samfélagslega ábyrgð í léttu rúmi liggja eins og mýmörg dæmi sanna, fyrir utan það að gróðinn lendir oftar en ekki í einhverjum skattaskjólum. Arðurinn af veiðigjöldum skal að hluta renna til viðkomandi sveitarfélaga.”
Höfundur er formaður Samtaka fiskframleiðenda og útflytjenda (SFÚ).
