Óvíst hvort afsögn May breyti nokkru Þórgnýr Einar Albertsson skrifar 8. júní 2019 10:00 Theresa May mun stíga til hliðar sem forsætisráðherra Bretlands í næsta mánuði og nýr leiðtogi tekur við eftir þriggja ára starf May. Nordicphotos/AFP Theresa May steig til hliðar sem leiðtogi breska Íhaldsflokksins í gær er hún afhenti svokallaðri 1922-nefnd flokksins, er sér meðal annars um leiðtogakjör, afsagnarbréf sitt. May heldur þó enn forsætisráðuneytinu þar til Íhaldsmenn hafa valið sér nýjan leiðtoga. Ekki er um nein óvænt tíðindi að ræða. May tilkynnti um þessa ákvörðun sína fyrir um tveimur vikum. Það hafði raunar lengi litið út fyrir að dagar hennar í embætti væru taldir vegna vandræðagangs við útgöngu Breta úr Evrópusambandinu. Þótt May hafi staðið af sér vantrauststillögur á þingi og innan flokksins, þurft að kljást við margklofinn Íhaldsflokk og erfið mál á borð við bruna Grenfell-turns náði hún að halda sæti sínu í um þrjú ár. Það var vitaskuld útgöngumálið, Brexit, sem kostaði May sæti sitt og mun kosta hana forsætisráðuneytið í náinni framtíð. Stefna hennar um svokallaða mjúka útgöngu, það er að segja nokkuð náin tengsl við ESB eftir útgöngu, vakti reiði ýmissra samflokksmanna og sagði utanríkisráðherrann Boris Johnson til að mynda af sér eftir samþykkt þeirrar stefnu í ríkisstjórn. Samningurinn sem ríkisstjórn May náði við ESB um framtíðarsamband eftir útgöngu vakti heldur enga stormandi lukku á Bretlandi. Meirihluti þjóðar er andvígur samþykkt samningsins samkvæmt könnunum og þá hefur þingið fellt plaggið í þrígang. Fyrst með sögulegum mun. Andstaðan byggist að miklu leyti á óvinsælu bráðabirgðaákvæði um hvernig koma skuli í veg fyrir landamæragæslu á milli Írlands og Norður-Írlands með því að Norður-Írar skuli halda stærri hluta regluverks ESB en aðrir Bretar. Nú þarf Íhaldsflokkurinn að velja sér nýjan leiðtoga og þar með forsætisráðherra. Ellefu gefa kost á sér. Það eru Michael Gove, Sam Gyimah, Matt Hancock, Mark Harper, Jeremy Hunt, Sajid Javid, Boris Johnson, Andrea Leadsom, Esther McVey, Dominic Raab og Rory Stewart. Hluti þeirra hefur aflað sér stuðnings átta þingmanna, sem er skilyrði svo framboð viðkomandi teljist gilt. Þann 10. júní verður tilkynnt um hvaða framboð teljast gild og þremur dögum síðar hefst fyrsta umferð atkvæðagreiðslu. Þar þurfa frambjóðendur að fá atkvæði sautján þingmanna flokksins, ellegar detta út. Í annarri umferð, 18. til 20. júní, þarf svo atkvæði 33 þingmanna og er sá þröskuldur hækkaður þangað til einungis tveir standa eftir. Allsherjaratkvæðagreiðsla flokksmanna hefst svo 22. júní þar sem næsti leiðtogi verður valinn. Niðurstöður munu liggja fyrir mánuði síðar. Einkar líklegt verður að teljast að Johnson verði fyrir valinu. Hann hefur nú þegar tryggt sér stuðning að minnsta kosti 42 þingmanna, meira en nokkur annar, og hefur mælst vinsælastur í skoðanakönnunum til þessa, sama hvort þátttakendur eru spurðir um alla frambjóðendur eða Johnson sé stillt upp sérstaklega gegn öðrum frambjóðanda. Eini frambjóðandinn sem virðast hafa roð við Johnson, samkvæmt tölum breska ríkisútvarpsins um stuðning þingmanna við frambjóðendur, er umhverfismálaráðherrann Michael Gove með 29 þingmenn á bak við sig. Johnson er með stuðning 33,5 prósenta samkvæmt ConservativeHome, Gove 12,4 prósent. Pattstaðan í Brexit-málinu er hins vegar svo erfið að það er ekki hægt að slá því föstu að það eitt að skipta um mann í brúnni leiði til þess að hægt sé að leysa málið. Brexit hefur nú þegar verið frestað í tvígang vegna þess að þingið nær ekki samkomulagi um neitt nema að það vilji ekki samningslausa útgöngu. Jafnvel þótt Johnson, Gove eða einhver annar Íhaldsmaður næði að sameina Íhaldsflokkinn, sem gæti reynst erfitt verkefni sökum þess hve langt er á milli stórra hluta flokksins í útgöngumálinu, myndi það líklegast ekki duga til. Íhaldsflokkurinn er nefnilega í minnihlutastjórn og þarfnast stuðnings norðurírska DUP-flokksins sem getur ómögulega hugsað sér að styðja útgöngusamning nema Norður-Írlandsákvæðinu verði breytt. Í því samhengi er vert að nefna að toppar Evrópusambandsins og aðildarríkja hafa ítrekað sagt það ekki í boði að semja upp á nýtt. Bretland Brexit Evrópusambandið Mest lesið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Innlent Grunaður árásarmaður í Úlfarsárdal handtekinn Innlent Haraldur Jóhannsson er látinn Innlent Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Innlent Leigubílstjóri fór í svaðilför á Teslunni upp í Þórsmörk og sneri heill heim Innlent Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Innlent Ber fyrir sig minnisleysi á verknaðarstundu Innlent Sat fyrir forseta Suður-Afríku með ásökunum um þjóðarmorð á hvítum Erlent Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Innlent Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Innlent Fleiri fréttir Sat fyrir forseta Suður-Afríku með ásökunum um þjóðarmorð á hvítum Handtóku unga öfgahægrimenn sem hugðu á hryðjuverk Úkraínskur fyrrverandi embættismaður skotinn til bana í Madrid Norðmenn þurfa að taka tillit til loftslagsáhrifa olíuvinnslunar Dreifing hjálpargagna enn ekki hafin Senda farandfólk frá Asíu til Suður-Súdan Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Ætlar að eyða mun minna í pólitíkina Hætta viðræðum við Ísrael og boða aðgerðir Evrópuríki leggja refsiaðgerðir á „skuggaflota“ Rússa Fjarlægja höfundarmerkingu einnar frægustu fréttaljósmyndar sögunnar Leiðtogar Bretlands, Frakklands og Kanada hóta aðgerðum gegn Ísrael Sagði „Diddy“ hafa hótað að láta hana hverfa Suðureyjargöng náðu ekki í gegnum Lögþingið Borga fyrir skotfæri til Úkraínu með frystum eigum Rússa „Frábært“ símtal en án niðurstöðu Forsætisráðherra Spánar vill Ísrael í bann frá Eurovision Banna „óæskilega“ starfsemi Amnesty International í Rússlandi Stefnir í baráttu á milli frjálslyndis og íhalds í Póllandi Árangur í viðræðum Bretlands við Evrópusambandið Ísraelsk stjórnvöld segjast ætla að hleypa hjálpargögnum á Gasa Spænska ríkissjónvarpið vill að símakosningin verði yfirfarin Nicusor Dan nýr forseti Rúmeníu Trump sorgmæddur yfir greiningu Biden Joe Biden með krabbamein Íslenskur farþegi í bílslysi þar sem barn lést Rúmenar ganga aftur að kjörborðinu Leó orðinn páfi Tveir létust þegar skip á leið til Íslands sigldi á Brooklyn-brúna Ætlar að tala við Pútín um að „binda enda á blóðbaðið“ Sjá meira
Theresa May steig til hliðar sem leiðtogi breska Íhaldsflokksins í gær er hún afhenti svokallaðri 1922-nefnd flokksins, er sér meðal annars um leiðtogakjör, afsagnarbréf sitt. May heldur þó enn forsætisráðuneytinu þar til Íhaldsmenn hafa valið sér nýjan leiðtoga. Ekki er um nein óvænt tíðindi að ræða. May tilkynnti um þessa ákvörðun sína fyrir um tveimur vikum. Það hafði raunar lengi litið út fyrir að dagar hennar í embætti væru taldir vegna vandræðagangs við útgöngu Breta úr Evrópusambandinu. Þótt May hafi staðið af sér vantrauststillögur á þingi og innan flokksins, þurft að kljást við margklofinn Íhaldsflokk og erfið mál á borð við bruna Grenfell-turns náði hún að halda sæti sínu í um þrjú ár. Það var vitaskuld útgöngumálið, Brexit, sem kostaði May sæti sitt og mun kosta hana forsætisráðuneytið í náinni framtíð. Stefna hennar um svokallaða mjúka útgöngu, það er að segja nokkuð náin tengsl við ESB eftir útgöngu, vakti reiði ýmissra samflokksmanna og sagði utanríkisráðherrann Boris Johnson til að mynda af sér eftir samþykkt þeirrar stefnu í ríkisstjórn. Samningurinn sem ríkisstjórn May náði við ESB um framtíðarsamband eftir útgöngu vakti heldur enga stormandi lukku á Bretlandi. Meirihluti þjóðar er andvígur samþykkt samningsins samkvæmt könnunum og þá hefur þingið fellt plaggið í þrígang. Fyrst með sögulegum mun. Andstaðan byggist að miklu leyti á óvinsælu bráðabirgðaákvæði um hvernig koma skuli í veg fyrir landamæragæslu á milli Írlands og Norður-Írlands með því að Norður-Írar skuli halda stærri hluta regluverks ESB en aðrir Bretar. Nú þarf Íhaldsflokkurinn að velja sér nýjan leiðtoga og þar með forsætisráðherra. Ellefu gefa kost á sér. Það eru Michael Gove, Sam Gyimah, Matt Hancock, Mark Harper, Jeremy Hunt, Sajid Javid, Boris Johnson, Andrea Leadsom, Esther McVey, Dominic Raab og Rory Stewart. Hluti þeirra hefur aflað sér stuðnings átta þingmanna, sem er skilyrði svo framboð viðkomandi teljist gilt. Þann 10. júní verður tilkynnt um hvaða framboð teljast gild og þremur dögum síðar hefst fyrsta umferð atkvæðagreiðslu. Þar þurfa frambjóðendur að fá atkvæði sautján þingmanna flokksins, ellegar detta út. Í annarri umferð, 18. til 20. júní, þarf svo atkvæði 33 þingmanna og er sá þröskuldur hækkaður þangað til einungis tveir standa eftir. Allsherjaratkvæðagreiðsla flokksmanna hefst svo 22. júní þar sem næsti leiðtogi verður valinn. Niðurstöður munu liggja fyrir mánuði síðar. Einkar líklegt verður að teljast að Johnson verði fyrir valinu. Hann hefur nú þegar tryggt sér stuðning að minnsta kosti 42 þingmanna, meira en nokkur annar, og hefur mælst vinsælastur í skoðanakönnunum til þessa, sama hvort þátttakendur eru spurðir um alla frambjóðendur eða Johnson sé stillt upp sérstaklega gegn öðrum frambjóðanda. Eini frambjóðandinn sem virðast hafa roð við Johnson, samkvæmt tölum breska ríkisútvarpsins um stuðning þingmanna við frambjóðendur, er umhverfismálaráðherrann Michael Gove með 29 þingmenn á bak við sig. Johnson er með stuðning 33,5 prósenta samkvæmt ConservativeHome, Gove 12,4 prósent. Pattstaðan í Brexit-málinu er hins vegar svo erfið að það er ekki hægt að slá því föstu að það eitt að skipta um mann í brúnni leiði til þess að hægt sé að leysa málið. Brexit hefur nú þegar verið frestað í tvígang vegna þess að þingið nær ekki samkomulagi um neitt nema að það vilji ekki samningslausa útgöngu. Jafnvel þótt Johnson, Gove eða einhver annar Íhaldsmaður næði að sameina Íhaldsflokkinn, sem gæti reynst erfitt verkefni sökum þess hve langt er á milli stórra hluta flokksins í útgöngumálinu, myndi það líklegast ekki duga til. Íhaldsflokkurinn er nefnilega í minnihlutastjórn og þarfnast stuðnings norðurírska DUP-flokksins sem getur ómögulega hugsað sér að styðja útgöngusamning nema Norður-Írlandsákvæðinu verði breytt. Í því samhengi er vert að nefna að toppar Evrópusambandsins og aðildarríkja hafa ítrekað sagt það ekki í boði að semja upp á nýtt.
Bretland Brexit Evrópusambandið Mest lesið Hjalti Snær sá sem fannst látinn Innlent Grunaður árásarmaður í Úlfarsárdal handtekinn Innlent Haraldur Jóhannsson er látinn Innlent Bað lögreglustjóra að „veita framvegis réttar upplýsingar“ Innlent Leigubílstjóri fór í svaðilför á Teslunni upp í Þórsmörk og sneri heill heim Innlent Þrettán skemmtiferðaskip og Ísland uppselt Innlent Ber fyrir sig minnisleysi á verknaðarstundu Innlent Sat fyrir forseta Suður-Afríku með ásökunum um þjóðarmorð á hvítum Erlent Hæstiréttur gefur grænt ljós á búvörulögin Innlent Dvöl á Hrauninu fram undan eftir kókaínsmygl Innlent Fleiri fréttir Sat fyrir forseta Suður-Afríku með ásökunum um þjóðarmorð á hvítum Handtóku unga öfgahægrimenn sem hugðu á hryðjuverk Úkraínskur fyrrverandi embættismaður skotinn til bana í Madrid Norðmenn þurfa að taka tillit til loftslagsáhrifa olíuvinnslunar Dreifing hjálpargagna enn ekki hafin Senda farandfólk frá Asíu til Suður-Súdan Synir El Chapo sagðir hafa myndað afdrífaríkt bandalag Ætlar að eyða mun minna í pólitíkina Hætta viðræðum við Ísrael og boða aðgerðir Evrópuríki leggja refsiaðgerðir á „skuggaflota“ Rússa Fjarlægja höfundarmerkingu einnar frægustu fréttaljósmyndar sögunnar Leiðtogar Bretlands, Frakklands og Kanada hóta aðgerðum gegn Ísrael Sagði „Diddy“ hafa hótað að láta hana hverfa Suðureyjargöng náðu ekki í gegnum Lögþingið Borga fyrir skotfæri til Úkraínu með frystum eigum Rússa „Frábært“ símtal en án niðurstöðu Forsætisráðherra Spánar vill Ísrael í bann frá Eurovision Banna „óæskilega“ starfsemi Amnesty International í Rússlandi Stefnir í baráttu á milli frjálslyndis og íhalds í Póllandi Árangur í viðræðum Bretlands við Evrópusambandið Ísraelsk stjórnvöld segjast ætla að hleypa hjálpargögnum á Gasa Spænska ríkissjónvarpið vill að símakosningin verði yfirfarin Nicusor Dan nýr forseti Rúmeníu Trump sorgmæddur yfir greiningu Biden Joe Biden með krabbamein Íslenskur farþegi í bílslysi þar sem barn lést Rúmenar ganga aftur að kjörborðinu Leó orðinn páfi Tveir létust þegar skip á leið til Íslands sigldi á Brooklyn-brúna Ætlar að tala við Pútín um að „binda enda á blóðbaðið“ Sjá meira