„Ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir“ Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 7. maí 2019 11:48 Sævar Helgi Bragason segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða og lofstalagskvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. Vísir/Baldur Alhliða hugarfarsbreytingar er þörf til að ná þeim markmiðum sem við höfum sett okkur í loftslagsmálum þrátt fyrir þær tæknilausnir sem eru fyrir hendi og þær sem kunna að verða til. Tæknilausnir á sviði umhverfis -og loftslagsmála koma ekki til með að hjálpa ef mannkynið heldur áfram að sóa eins og ekkert hafi í skorist. Þetta segir Sævar Helgi Bragason, sem stundum er kallaður „Stjörnu-Sævar“ sem var gestur í Morgunútvarpinu á Rás 2 í morgun. Sævari var mikið niðri fyrir í viðtalinu. „Ég kemst stundum við þegar ég er að tala um þetta vegna þess að ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir,“ segir Sævar um hinn svokallaða loftslagskvíða sem margir finna fyrir. „Þetta er bara að gerast svo gígantískt hratt og við höfum ekkert marga áratugi til að bregðast við og ég ætla rétt að vona að við veljum lífið og veljum fegurðina og bregðumst við og gætum þess að þessi stórkostlega sinfónía, sem lífið á jörðinni er, fái að hljóma áfram.“ Hann segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. „En við þekkjum alveg sambærilegan kvíða úr fortíðinni eins og til dæmis kjarnorkukvíðinn og ósonkvíðinn - ég þjáðist af ósonkvíðanum - en við leystum það bara með því að setja reglur og eins og staðan er í dag þá neyðumst við til þess að setja boð og bönn af því að við höfum ekki leyst neinn umhverfisvanda án þess að setja boð og bönn.“ Brjálæðislegar hamfarir Til þess að útskýra umfang vandans segist Sævar reyna að upplýsingarnar í annað samhengi til þess að fá fólk til þess að skilja. „Ég sé enn þá allt of marga sem eru enn að spyrna við fótum og vilja helst ekki breyta neinu. Mér finnst bara svo ákaflega sorglegt hvernig við erum að stúta þessari ótrúlegu fegurð sem við búum við í kringum okkur. Ég tek alltaf sem dæmi að ef það eru stjörnufræðingar á fjarlægum hnetti að fylgjast með jörðinni okkar úr fjarska þá gætu þeir mælt efnin í lofthjúpnum okkar, þau gætu mælt súrefnið, nitrið og koltvíoxíðið og þau gætu líka mælt hvernig koltvíoxíðið er að magnast upp í lofthjúpnum. Eina ályktunin sem við myndum draga ef við myndum finna slíkan hnött væri að þarna á þessum hnetti væru einhverjar brjálæðislegar hamfarir að eiga sér stað.“ Verðum að breyta lifnaðarháttum Sævar segir að það sé brýnt að breyta lifnaðarháttum og forgangsröðun. Samfélagskerfið sem við búum við í dag sé hvorki sjálfbært né umhverfisvænt og ljóst að gangi ekki til lengdar. „Það er rosalegur asi í þjóðfélaginu. Ég hef varla tíma til þess að sinna barninu mínu af því að ég er alltaf að vinna fyrir einhverjum óþarfa oft. Stundum fyrir nauðsynjum, vissulega líka, og við höfum það mjög misgott en við sem erum langríkust í heiminum notum langmest af auðlindum og skiljum eftir okkur lang lang langstærstu sporin,“ segir Sævar um kolefnisfótsporin. „Hagkerfið hefur fjórfaldast frá 1970 og um leið hefur lofthjúpurinn hlýnað hressilega og sjórinn súrnað hressilega og við því miður getum ekki haldið áfram á sömu braut þannig að við ættum kannski að einfalda lífið okkar og finna hamingjuna á annan hátt en að kaupa okkur hana.“ Mannkynið þurfi að finna hamingjuna annars staðar. „Ef við kaupum minna þá þurfum við að sjálfsögðu að vinna minna af því að við þurfum ekki að eiga peningana til að kaupa allt þetta drasl sem við erum að kaupa þannig að kannski öðlumst við bara meiri frítíma og getum varið honum meira með börnunum okkar, fjölskyldu og vinum sem sýnir sig að veitir okkur miklu meiri hamingju en drasl sem við setjum inn á heimilið okkar og við hreyfum okkur meira. Við þurfum það svo sárlega í þessu samfélagi að labba oftar út í búð eða hjóla og allt þetta sem fylgir því, eins og við erum þróuð. Við erum þróuð til þess að hreyfa okkur og hafa svolítið fyrir hlutunum en þægindasamfélagið, eigum við ekki bara að kalla það það, sem er að ganga af okkur dauðum og við að drepa það í leiðinni.“ Ruslafjöll hvert sem litið er Sævar segir að nú til dags sé varla hægt að finna þann blett á jörðinni sem ekki gætir áhrifa frá manninum. „Við skiljum eftir okkur ruslafjall hvert sem litið er. […] Við finnum plastagnir upp á hæstu tindum og á ísbreiðum norður- og suðurskautsins í mestu regindjúpum.“ Það sé sorglegt að rölta um og sjá drasl á víðavangi um allar trissur. Það sé til marks um „einnota samfélag“. „Því miður þá stækkar hagkerfið þegar við ryðjum skóga en náttúran minnkar í staðinn og það gengur náttúrulega ekki upp til lengdar þannig að við þurfum að finna aðra mælikvarða á það hvernig samfélagið er að ganga. “ Loftslagsmál Umhverfismál Mest lesið Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Innlent Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Innlent Hafi mögulega reynt að lenda á ísilögðu vatninu Innlent Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Innlent Nefndin aldrei heyrt aðrar eins frásagnir en lítið að gerast Innlent Glórulausar framkvæmdir raski velferð íbúa hjúkrunarheimilis Innlent Hindraði mann sem ætlaði að komast úr bíl við Bónusbúð Innlent Segir viðmælendur sitja undir hótunum netaktívista Innlent Reiðir yfir ummælum Macrons og halda æfingar með kjarnorkuvopn Erlent Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Erlent Fleiri fréttir Örlætisgjörningur ríkislögreglustjóra til tals á þinginu Brynjar hefur ekki orðið var við neina skrímsladeild í Valhöll Framkvæmdir muni ekki hafa marktæk áhrif á daglega starfsemi Segja varkárni ávallt hafa verið Haraldi efst í huga Bjóða farþegum að breyta ferðum vegna mögulegs verkfalls Grunaður um að valda konunni áverkum sem leiddu hana til dauða Byrja að sekta vegna nagladekkja þrettánda maí Ósáttur með tal eftirlitsmannsins í kaupfélaginu en sektin stendur Nefndin aldrei heyrt aðrar eins frásagnir en lítið að gerast Á vesturleiðinni en ekki á hundrað og tíu Hægagangur í viðræðum við flugvallarstarfsmenn og styttist í aðgerðir Sanngirnisbætur, kjaraviðræður og andlát á Litla-Hrauni Hafi mögulega reynt að lenda á ísilögðu vatninu Sækjast eftir frekara gæsluvarðhaldi vegna andlátsins við Kjarnagötu Tjá sig ekkert um gang Hamraborgarrannsóknarinnar Hindraði mann sem ætlaði að komast úr bíl við Bónusbúð Segir viðmælendur sitja undir hótunum netaktívista Glórulausar framkvæmdir raski velferð íbúa hjúkrunarheimilis Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Viðræður „á viðkvæmu stigi“ og fundi frestað til morguns Stærsti skjálftinn 3,5 að stærð Áslaug Arna mjólkar vel í fjósinu á Hvanneyri Líklega fundað fram eftir kvöldi Til vandræða á hóteli og réðst svo á mann við Hlemm Lífshættuleg meðhöndlun barna á vöggustofum og þrír eftir í bakgarðshlaupi Karlar líklegri að ljúga á kostnað annarra Hafi orðið fyrir þrýstingi úr ólíkum áttum „Ódýrt“ að gera samningana tortryggilega Sjá meira
Alhliða hugarfarsbreytingar er þörf til að ná þeim markmiðum sem við höfum sett okkur í loftslagsmálum þrátt fyrir þær tæknilausnir sem eru fyrir hendi og þær sem kunna að verða til. Tæknilausnir á sviði umhverfis -og loftslagsmála koma ekki til með að hjálpa ef mannkynið heldur áfram að sóa eins og ekkert hafi í skorist. Þetta segir Sævar Helgi Bragason, sem stundum er kallaður „Stjörnu-Sævar“ sem var gestur í Morgunútvarpinu á Rás 2 í morgun. Sævari var mikið niðri fyrir í viðtalinu. „Ég kemst stundum við þegar ég er að tala um þetta vegna þess að ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir,“ segir Sævar um hinn svokallaða loftslagskvíða sem margir finna fyrir. „Þetta er bara að gerast svo gígantískt hratt og við höfum ekkert marga áratugi til að bregðast við og ég ætla rétt að vona að við veljum lífið og veljum fegurðina og bregðumst við og gætum þess að þessi stórkostlega sinfónía, sem lífið á jörðinni er, fái að hljóma áfram.“ Hann segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. „En við þekkjum alveg sambærilegan kvíða úr fortíðinni eins og til dæmis kjarnorkukvíðinn og ósonkvíðinn - ég þjáðist af ósonkvíðanum - en við leystum það bara með því að setja reglur og eins og staðan er í dag þá neyðumst við til þess að setja boð og bönn af því að við höfum ekki leyst neinn umhverfisvanda án þess að setja boð og bönn.“ Brjálæðislegar hamfarir Til þess að útskýra umfang vandans segist Sævar reyna að upplýsingarnar í annað samhengi til þess að fá fólk til þess að skilja. „Ég sé enn þá allt of marga sem eru enn að spyrna við fótum og vilja helst ekki breyta neinu. Mér finnst bara svo ákaflega sorglegt hvernig við erum að stúta þessari ótrúlegu fegurð sem við búum við í kringum okkur. Ég tek alltaf sem dæmi að ef það eru stjörnufræðingar á fjarlægum hnetti að fylgjast með jörðinni okkar úr fjarska þá gætu þeir mælt efnin í lofthjúpnum okkar, þau gætu mælt súrefnið, nitrið og koltvíoxíðið og þau gætu líka mælt hvernig koltvíoxíðið er að magnast upp í lofthjúpnum. Eina ályktunin sem við myndum draga ef við myndum finna slíkan hnött væri að þarna á þessum hnetti væru einhverjar brjálæðislegar hamfarir að eiga sér stað.“ Verðum að breyta lifnaðarháttum Sævar segir að það sé brýnt að breyta lifnaðarháttum og forgangsröðun. Samfélagskerfið sem við búum við í dag sé hvorki sjálfbært né umhverfisvænt og ljóst að gangi ekki til lengdar. „Það er rosalegur asi í þjóðfélaginu. Ég hef varla tíma til þess að sinna barninu mínu af því að ég er alltaf að vinna fyrir einhverjum óþarfa oft. Stundum fyrir nauðsynjum, vissulega líka, og við höfum það mjög misgott en við sem erum langríkust í heiminum notum langmest af auðlindum og skiljum eftir okkur lang lang langstærstu sporin,“ segir Sævar um kolefnisfótsporin. „Hagkerfið hefur fjórfaldast frá 1970 og um leið hefur lofthjúpurinn hlýnað hressilega og sjórinn súrnað hressilega og við því miður getum ekki haldið áfram á sömu braut þannig að við ættum kannski að einfalda lífið okkar og finna hamingjuna á annan hátt en að kaupa okkur hana.“ Mannkynið þurfi að finna hamingjuna annars staðar. „Ef við kaupum minna þá þurfum við að sjálfsögðu að vinna minna af því að við þurfum ekki að eiga peningana til að kaupa allt þetta drasl sem við erum að kaupa þannig að kannski öðlumst við bara meiri frítíma og getum varið honum meira með börnunum okkar, fjölskyldu og vinum sem sýnir sig að veitir okkur miklu meiri hamingju en drasl sem við setjum inn á heimilið okkar og við hreyfum okkur meira. Við þurfum það svo sárlega í þessu samfélagi að labba oftar út í búð eða hjóla og allt þetta sem fylgir því, eins og við erum þróuð. Við erum þróuð til þess að hreyfa okkur og hafa svolítið fyrir hlutunum en þægindasamfélagið, eigum við ekki bara að kalla það það, sem er að ganga af okkur dauðum og við að drepa það í leiðinni.“ Ruslafjöll hvert sem litið er Sævar segir að nú til dags sé varla hægt að finna þann blett á jörðinni sem ekki gætir áhrifa frá manninum. „Við skiljum eftir okkur ruslafjall hvert sem litið er. […] Við finnum plastagnir upp á hæstu tindum og á ísbreiðum norður- og suðurskautsins í mestu regindjúpum.“ Það sé sorglegt að rölta um og sjá drasl á víðavangi um allar trissur. Það sé til marks um „einnota samfélag“. „Því miður þá stækkar hagkerfið þegar við ryðjum skóga en náttúran minnkar í staðinn og það gengur náttúrulega ekki upp til lengdar þannig að við þurfum að finna aðra mælikvarða á það hvernig samfélagið er að ganga. “
Loftslagsmál Umhverfismál Mest lesið Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Innlent Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Innlent Hafi mögulega reynt að lenda á ísilögðu vatninu Innlent Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Innlent Nefndin aldrei heyrt aðrar eins frásagnir en lítið að gerast Innlent Glórulausar framkvæmdir raski velferð íbúa hjúkrunarheimilis Innlent Hindraði mann sem ætlaði að komast úr bíl við Bónusbúð Innlent Segir viðmælendur sitja undir hótunum netaktívista Innlent Reiðir yfir ummælum Macrons og halda æfingar með kjarnorkuvopn Erlent Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Erlent Fleiri fréttir Örlætisgjörningur ríkislögreglustjóra til tals á þinginu Brynjar hefur ekki orðið var við neina skrímsladeild í Valhöll Framkvæmdir muni ekki hafa marktæk áhrif á daglega starfsemi Segja varkárni ávallt hafa verið Haraldi efst í huga Bjóða farþegum að breyta ferðum vegna mögulegs verkfalls Grunaður um að valda konunni áverkum sem leiddu hana til dauða Byrja að sekta vegna nagladekkja þrettánda maí Ósáttur með tal eftirlitsmannsins í kaupfélaginu en sektin stendur Nefndin aldrei heyrt aðrar eins frásagnir en lítið að gerast Á vesturleiðinni en ekki á hundrað og tíu Hægagangur í viðræðum við flugvallarstarfsmenn og styttist í aðgerðir Sanngirnisbætur, kjaraviðræður og andlát á Litla-Hrauni Hafi mögulega reynt að lenda á ísilögðu vatninu Sækjast eftir frekara gæsluvarðhaldi vegna andlátsins við Kjarnagötu Tjá sig ekkert um gang Hamraborgarrannsóknarinnar Hindraði mann sem ætlaði að komast úr bíl við Bónusbúð Segir viðmælendur sitja undir hótunum netaktívista Glórulausar framkvæmdir raski velferð íbúa hjúkrunarheimilis Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Viðræður „á viðkvæmu stigi“ og fundi frestað til morguns Stærsti skjálftinn 3,5 að stærð Áslaug Arna mjólkar vel í fjósinu á Hvanneyri Líklega fundað fram eftir kvöldi Til vandræða á hóteli og réðst svo á mann við Hlemm Lífshættuleg meðhöndlun barna á vöggustofum og þrír eftir í bakgarðshlaupi Karlar líklegri að ljúga á kostnað annarra Hafi orðið fyrir þrýstingi úr ólíkum áttum „Ódýrt“ að gera samningana tortryggilega Sjá meira