Bann eða lögleiðing fíkniefna, þriðja leiðin Einar Guðmundsson skrifar 4. maí 2017 07:00 Í umræðunni um fíkniefni eru yfirleitt einungis tveir valkostir ræddir. Í fyrsta lagi bann við fíkniefnum, sem er núverandi ástand í flestum löndum. Í öðru lagi lögleiðing fíkniefna, oftast að minnsta kosti til eigin brúks. Hér er verður bent á þriðju leiðina, en fyrst nokkur orð um birtingu vandans. Fíkniefni eru efni sem með tímanum skemma heilann og þá sérstaklega þá hluta heilans sem eru hvað nýjastir í þróun mannkynsins og hafa með mennskuna að gera. Þannig verður persónuleiki neytenda smátt og smátt frumstæðari og þeir háðir efnunum til að geta haldið sér gangandi. Að lokum verður einstaklingurinn svo sjálfmiðaður að lítill munur verður á honum og siðblindum einstaklingum. Glæpir verða því valkostur margra. Þekking á þessum vanda er eldri en vísindin og því hafa samfélögin fyrir löngu sett lög til að bjarga einstaklingunum frá sjálfum sér og samfélaginu frá einstaklingunum, þegar þeir eru orðnir skemmdir. Annar vandi sem herjar á samfélagið, og fíkniefnaneytendurna sjálfa, eru óbilgjörn glæpafélög, sem byggja í raun tilveru sína á ofbeldi af verstu gerð og hafa náð að skapa ótta og beita ofbeldi langt út fyrir raðir fíkniefnaneytenda. Þessir glæpahópar hafa setið einir árum saman að markaði sem veltir tugum milljarða árlega. Þannig hefur vöxtur þeirra verið gífurlegur og fórnarlömbum fjölgað eftir því. Saklaust fólk, s.s. gangandi vegfarendur, stjórnmálamenn, ættingjar neytenda, heilbrigðisstarfsfólk, lögreglumenn, fjölmiðlamenn, sjúkraflutningamenn og aðrir opinberir starfsmenn, allt eru þetta dæmi um fórnarlömb glæpahópa. Umfang ofbeldisins er slíkt að heilu samfélögin þora sums staðar ekki út úr húsi, nema yfir hábjartan daginn. Kvikmyndir frá Hollywood og víðar sýna okkur viðbjóðinn reglulega, en um leið verða kvikmyndirnar að kennslumyndböndum fyrir ofbeldismenn framtíðarinnar, eins og sjá má jafnvel hér á landi.Lögleiðing við sérstakar aðstæður Áðurnefnd „þriðja leið“ gengur út á að lögleiða fíkniefni, en eingöngu við sérstakar aðstæður. Markmiðið með þessari nálgun er aðallega tvíþætt. Í fyrsta lagi að hjálpa neytendum til að draga úr, eða hætta alveg neyslu. Opnaðar yrðu fíkni-móttökur reknar af hinu opinbera, mannaðar með heilbrigðisstarfsfólki, eða öðrum sem hafa menntun, og/eða innsýn í og reynslu af vanda fíkniefnaneytenda. Efnin yrðu framleidd af hinu opinbera og afhent ódýrt, eða jafnvel ókeypis, gegn vissum skilyrðum, svo sem skráningu, samtali við ráðgjafa, hvar má neyta þeirra, auk þess sem magnið verður takmarkað hverju sinni. Fíkniefnaneytandinn myndar væntanlega smám saman tengsl við starfsfólk móttökunnar og þá hjálp sem þar er að fá. Þegar hann er síðan tilbúinn fyrir frekari hjálp taka önnur meðferðarúrræði við, s.s. Vogur og LSH. Í öðru lagi myndi þessi nálgun draga úr og jafnvel stöðva samskipti fíklanna að mestu eða öllu leyti við fíkniefnasala og glæpahópa. Það mun síðan smám saman eyðileggja hinn gróðavænlega markað fíkniefnanna og þannig fjársvelta glæpasamtökin. Ungir fíklar sem hafa misst tökin á neyslu og eru komnir í fjárskuldir við glæpasamtök, yrðu ekki lengur neyddir til innbrota, vændis, eða annarra glæpa. Glæpasamtök myndu visna að innan vegna skorts á fé. Enginn annar markaður er sambærilegur að kostum fyrir glæpahópana, því þar sameinast í dag fórnarlömbin (fíklarnir) og glæpasamtökin í að auka umfangið stöðugt, og vegna fíknarinnar er eftirspurnin að mestu stöðug á hverju sem gengur. Fórnarlömbin eru háð glæpahópunum og vernda þá síðan gegn afskiptum lögreglunnar með því m.a. að þegja um starfsemina. Þessi þriðja leið er ekki að öllu leyti ný, því svipuð leið hefur þegar verið farin varðandi heróínfíkla, þ.e.a.s. heróínfíklar fá t.d. resept fyrir náskyldu efni, Metadón, sem var talið örlítið minna ávanabindandi og því léttara að losna úr viðjum þess en heróínsins sjálfs. Fíkillinn þarf að sjálfsögðu að eiga í samstarfi við heilbrigðisstarfsfólk til að fá efnið. Einnig má segja að þessi leið hafi að miklu leyti verið valin við afléttingu áfengisbannsins á bannárunum. Áfengi mátti selja og neyta, en aðeins á ákveðnum stöðum, og að fengnu leyfi yfirvalda. Það væri glapræði að lögleiða fíkniefni, en núverandi ástand er óásættanlegt og því er hér stungið upp á þriðju leiðinni, sem kalla má „Metadónaðferðina“ (The Metadone Method). Nákvæmari útfærslu aðferðarinnar er ekki hægt að gera skil í svo stuttri grein og bíður því betri tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Í umræðunni um fíkniefni eru yfirleitt einungis tveir valkostir ræddir. Í fyrsta lagi bann við fíkniefnum, sem er núverandi ástand í flestum löndum. Í öðru lagi lögleiðing fíkniefna, oftast að minnsta kosti til eigin brúks. Hér er verður bent á þriðju leiðina, en fyrst nokkur orð um birtingu vandans. Fíkniefni eru efni sem með tímanum skemma heilann og þá sérstaklega þá hluta heilans sem eru hvað nýjastir í þróun mannkynsins og hafa með mennskuna að gera. Þannig verður persónuleiki neytenda smátt og smátt frumstæðari og þeir háðir efnunum til að geta haldið sér gangandi. Að lokum verður einstaklingurinn svo sjálfmiðaður að lítill munur verður á honum og siðblindum einstaklingum. Glæpir verða því valkostur margra. Þekking á þessum vanda er eldri en vísindin og því hafa samfélögin fyrir löngu sett lög til að bjarga einstaklingunum frá sjálfum sér og samfélaginu frá einstaklingunum, þegar þeir eru orðnir skemmdir. Annar vandi sem herjar á samfélagið, og fíkniefnaneytendurna sjálfa, eru óbilgjörn glæpafélög, sem byggja í raun tilveru sína á ofbeldi af verstu gerð og hafa náð að skapa ótta og beita ofbeldi langt út fyrir raðir fíkniefnaneytenda. Þessir glæpahópar hafa setið einir árum saman að markaði sem veltir tugum milljarða árlega. Þannig hefur vöxtur þeirra verið gífurlegur og fórnarlömbum fjölgað eftir því. Saklaust fólk, s.s. gangandi vegfarendur, stjórnmálamenn, ættingjar neytenda, heilbrigðisstarfsfólk, lögreglumenn, fjölmiðlamenn, sjúkraflutningamenn og aðrir opinberir starfsmenn, allt eru þetta dæmi um fórnarlömb glæpahópa. Umfang ofbeldisins er slíkt að heilu samfélögin þora sums staðar ekki út úr húsi, nema yfir hábjartan daginn. Kvikmyndir frá Hollywood og víðar sýna okkur viðbjóðinn reglulega, en um leið verða kvikmyndirnar að kennslumyndböndum fyrir ofbeldismenn framtíðarinnar, eins og sjá má jafnvel hér á landi.Lögleiðing við sérstakar aðstæður Áðurnefnd „þriðja leið“ gengur út á að lögleiða fíkniefni, en eingöngu við sérstakar aðstæður. Markmiðið með þessari nálgun er aðallega tvíþætt. Í fyrsta lagi að hjálpa neytendum til að draga úr, eða hætta alveg neyslu. Opnaðar yrðu fíkni-móttökur reknar af hinu opinbera, mannaðar með heilbrigðisstarfsfólki, eða öðrum sem hafa menntun, og/eða innsýn í og reynslu af vanda fíkniefnaneytenda. Efnin yrðu framleidd af hinu opinbera og afhent ódýrt, eða jafnvel ókeypis, gegn vissum skilyrðum, svo sem skráningu, samtali við ráðgjafa, hvar má neyta þeirra, auk þess sem magnið verður takmarkað hverju sinni. Fíkniefnaneytandinn myndar væntanlega smám saman tengsl við starfsfólk móttökunnar og þá hjálp sem þar er að fá. Þegar hann er síðan tilbúinn fyrir frekari hjálp taka önnur meðferðarúrræði við, s.s. Vogur og LSH. Í öðru lagi myndi þessi nálgun draga úr og jafnvel stöðva samskipti fíklanna að mestu eða öllu leyti við fíkniefnasala og glæpahópa. Það mun síðan smám saman eyðileggja hinn gróðavænlega markað fíkniefnanna og þannig fjársvelta glæpasamtökin. Ungir fíklar sem hafa misst tökin á neyslu og eru komnir í fjárskuldir við glæpasamtök, yrðu ekki lengur neyddir til innbrota, vændis, eða annarra glæpa. Glæpasamtök myndu visna að innan vegna skorts á fé. Enginn annar markaður er sambærilegur að kostum fyrir glæpahópana, því þar sameinast í dag fórnarlömbin (fíklarnir) og glæpasamtökin í að auka umfangið stöðugt, og vegna fíknarinnar er eftirspurnin að mestu stöðug á hverju sem gengur. Fórnarlömbin eru háð glæpahópunum og vernda þá síðan gegn afskiptum lögreglunnar með því m.a. að þegja um starfsemina. Þessi þriðja leið er ekki að öllu leyti ný, því svipuð leið hefur þegar verið farin varðandi heróínfíkla, þ.e.a.s. heróínfíklar fá t.d. resept fyrir náskyldu efni, Metadón, sem var talið örlítið minna ávanabindandi og því léttara að losna úr viðjum þess en heróínsins sjálfs. Fíkillinn þarf að sjálfsögðu að eiga í samstarfi við heilbrigðisstarfsfólk til að fá efnið. Einnig má segja að þessi leið hafi að miklu leyti verið valin við afléttingu áfengisbannsins á bannárunum. Áfengi mátti selja og neyta, en aðeins á ákveðnum stöðum, og að fengnu leyfi yfirvalda. Það væri glapræði að lögleiða fíkniefni, en núverandi ástand er óásættanlegt og því er hér stungið upp á þriðju leiðinni, sem kalla má „Metadónaðferðina“ (The Metadone Method). Nákvæmari útfærslu aðferðarinnar er ekki hægt að gera skil í svo stuttri grein og bíður því betri tíma.
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun