Formaður Ungra Pírata um staðsetningu nýs Landspítala: „Mér finnst skrítið að alltaf sé verið að kæfa þessa umræðu um hvar eigi að byggja“

Dóra Björt Guðjónsdóttir, formaður Ungra pírata, segir að það verði að endurskoða áform um nýjan Landspítala. Í færslu á Facebook gagnrýnir hún áform um að nýta gamlar og illa farnar byggingar til uppbyggingar Landspítalans; best sé að byggja nýjan Landspítala austar í borginni sem sé í samræmi við stækkun borgarinnar og breytta borgarmynd.

Bútasaumsteppi sem þarf að viðhalda

Hún telur að það muni ekki taka lengri tíma að byggja nýjan spítala á öðrum stað frá grunni.

Þetta verkefni að laga þetta bútasaumsteppi verður svo svakalega umfangsmikið og það mun alltaf dragast eitthvað á langinn og alltaf bætast eitthvað við það,“ segir Dóra í samtali við Vísi.

Dóra gagnrýnir jafnframt að inni í planinu um nýjan spítala eigi ekki að laga Kvennadeildina. Það sé ekki boðlegt fyrir konur sem eiga von á barni og séu viðkvæmar fyrir myglu en mygla hefur verið vandamál í þó nokkrun tíma innan veggja Landspítalans.

Persónuleg reynsla

Færsla Dóru er afar persónuleg. Þar lýsir hún reynslu systur sinnar sem áður hefur glímt við veikindi vegna myglu í heimahúsi. Nú sé fjölskyldan stödd á Landspítalanum þar sem afi þeirra dvelst og nefnir Dóra að systir þeirra hafi varla náð að vera með honum vegna einkenna vegna myglu sem sprettur upp nánast samstundis og hún fer inn í bygginguna.

„Nú liggur afi okkar uppi á Borgarspítala og mun sennilega ekki eiga afturkvæmt þaðan. Við sitjum við rúmgaflinn hans tímana langa, öll hans nánustu, nema systir mín þó hana langi til þess. Vegna þess að fyrsta langsetan kom einkennunum af stað. Þessi spítali er heldur ekki alveg laus við myglu,“ segir í færslu Dóru.

Dóra segir í samtali við Vísi að henni blöskri ástandið á spítalanum. Hún telur að plönin séu götótt og betra sé að byggja nýtt í stað þess að vera alltaf að laga það sem er illa farið. Hún segir þetta vera mikið álag fyrir sjúklinga líka, þar sem framkvæmdir séu truflandi fyrir þá. Það heyrist mikil læti sem séu ekki boðleg veiku fólki sem jafnvel er að kveðja ástvini sína.

„Mér blöskrar svo að fólk sem er í viðkvæmu ástandi í lífinu; fólk sem er að syrgja eða fólk sem situr við rúm einhvers sem er dauðvona þurfi að upplifa þessi óþægilegu einkenni,“ segir Dóra.

Enn tími til stefnu

Dóra segir enn vera tíma til stefnu til að endurskoða planið. Hún hafi sterkar skoðanir á málinu og viljað koma þeim á framfæri.

„Að sama skapi skrifa ég þetta út af því að ég er pólitískt virk og hef fylgst með þessu spítala máli og mér finnst skrítið að alltaf sé verið að kæfa þessa umræðu um hvar eigi að byggja. Það er enn þá smá tími til stefnu til að breyta út frá þessu plani. Ég hef alveg kynnt mér þessi mál vel og veit það að það er enn hægt að breyta. Það eru gríðarlega miklir fjármunir í húfi,“ segir Dóra og vitnar til þess að sérfræðingar í skipulagsmálum sem og læknar á spítalanum hafi gagnrýnt þessar framkvæmdir.

Skammsýni í staðarvali

Gestur Ólafsson, skipulagsfræðingur og fyrrverandi skipulagsstjóri höfuðborgarsvæðisins, er einn þeirra sérfræðinga sem Dóra nefnir. Hann segir í samtali við Vísi að það sé skammsýni að velja spítalanum stað þarna. Hann segir að aldrei hafi farið fram forsvaranleg staðvalsgreining þar sem sérfræðingar og hlutlausir aðilar eru fengnir til að meta afleiðingar af mismunandi staðsetningu. Hann segir að umræðan meðal margra skipulagsfræðinga sé á þann veg að þeir séu ósáttir með hvernig staðið var að þessu.

„Þetta er nú einu sinni stærsta fyrirtæki landsins. Það skiptir feikilega miklu máli upp á framtíðina hvernig er farið með þessa takmörkuðu peninga okkar,“ segir Gestur í samtali við Vísi. Hann segir stjórnvöld ekki hlusta á þeirra málflutning.

Staðvalsgreining nauðsynleg

Hann segir að þessi staðvalsgreining sé nauðsynleg. Ef niðurstaða hennar yrði sú að staðsetning á Hringbraut yrði sú besta þá hefði verið unnið faglega að undirbúningi þessa máls að mati Gests.

„Það er eins og hagsmunaaðilar hafi bitið sig í þennan stað og síðan verði málinu ekki þokað,“ segir Gestur. Hann telur að það sé klárt mál að skammsýni og pólitísk vikt hagsmunaaðila hafi fengið að ráða ferðinni.

Gestur segir enga sérfræðinga á borð við skipulagsfræðinga hafa komið að málinu.

„Það er náttúrulega hægt að fá alla mögulega aðila til að hafa skoðun á þessu en ég held að nútíma þjóðfélag þurfi að nota tiltæka þekkingu. Það sem fer líka fyrir brjóstið á bæði mér og öðrum sem hafa komið á þessu máli og verið að benda á þetta, að vísvitandi er verið að plata Alþingi. Þarna eru 60 þúsund fermetrar af gömlu húsnæði sem verið er að endurnýja og það er verið að segja Alþingi að það kosti ekki nema hundrað þúsund kall að endurnýja þessa 60 þúsund fermetra. Það er bara gjörsamlega galið að bjóða Alþingi Íslendinga að bjóða upp á svona vinnubrögð,“ segir Gestur.

Úttektir hafa verið gerðar með tilliti til gagnrýni

Gunnar Svavarsson er framkvæmdastjóri opinbera hlutafélagsins Nýr Landspítali sem stofnað var með lögum árið 2010. Hann segir það ekki rétt að ekki hafi verið framkvæmd staðvalsgreining. Hún hafi verið gerð í byrjun af verkfræðistofum þess tíma þegar umræður um nýjan Landspítala fóru af stað. Umræður um nýjan Landspítala eiga upptök sín árið 2002.

Gunnar nefnir í samtali við Vísi að það hafi einnig verið gerðar úttektir á málinu þegar Kristján Þór Júlíusson var heilbrigðisráðherra og minnist hann sérstaklega á úttekt KPMG frá árinu 2015 þar sem komist var að ekki væri ástæða til að hverfa frá ákvörðun um staðsetninguna á Hringbraut. Sú greining hefði sérstaklega verið gerð vegna þeirrar gagnrýni sem staðsetning spítalans hafi fengið á sig.

Gunnar segir þetta vera stórkostlegt fyrir sjúklinga, því verkefnið snúist um þá en ekki einungis staðarval eða umferð; þetta verði gríðarleg búbót og framför fyrir þjóðina.

„Ýmsar greiningar og úttektir hafa verið framkvæmdar frá árinu 2002. Í þeim greiningum þar sem gerður hefur verið samanburður á staðsetningum með tilliti til hagkvæmni eða uppbyggingar hefur niðurstaðan ávallt orðið að hagkvæmast sé að byggja nýjan Landspítala við Hringbraut,“ segir meðal annars í skýrslu KPMG.

„Umræðan um staðsetninguna er ekki upp á borðum í dag því verkefnið er komið það langt áfram auk þess að ríkisstjórnin er með þetta inni í stjórnarsáttmálanum og þingið hefur verið á bak við þetta undanfarin ár og áratug,“ segir Gunnar.

 

Ekki einsdæmi

Gunnar segir að það ekki sé einsdæmi að byggt sé upp við gamla spítala sem síðan þurfi viðhald. Það hafi verið gert víða um heim

„Auðvitað snýst þetta um það, að það er verið að nýta þá fjárfestingu sem er fyrir hendi. Þó hún þurfi viðhald og annað þá ætlum við að það sé hægt að viðhalda byggingunni,“ segir Gunnar og nefnir að kostnaðaráætlun hafi verið unnin af norskum aðilum sem komist hafi að því að þetta væri besti kosturinn hvað fjármagn varðar.

Stefnt er að því að elstu byggingarnar fái nýtt hlutverk þegar búið verði að fullbyggja á suðursvæðinu. Byrjað verður að byggja meðferðarkjarna á næsta ári. Það eigi að verða aðaleiningin í þessum nýja spítala. Þá verði sjúkrahótelið afhent á haustmánuðum miðað við nýjustu áætlanir.

Aðspurður um viðhald annarra bygginga á svæðinu, til að mynda kvennadeildar, segir Gunnar það vera í höndum framkvæmdasviðs Landspítalans. Hann leggur áherslu á að hlutafélagið Nýr Landspítali sjái aðeins um nýju byggingarnar og sjái ekki um viðhaldið á eldri byggingum. Þeir sjái því um bílastæðahús, rannsóknarhús, sjúkrahótelið og meðferðarkjarnann.