Mugabe, ósagan og stjórnarskráin Pétur Hrafn Árnason skrifar 29. mars 2017 07:00 Hinn 23. mars síðastliðinn birtist í Fréttablaðinu grein eftir Þorvald Gylfason með fyrirsögninni „Ósaga Íslands 1909-2009“. Þar er farið mjög hörðum orðum um undirritaðan og ritgerð hans „Frá herra Cable til doktor Franeks - saga Íslands 1919-2009„ í bindinu Saga Íslands XI. Skrif Þorvaldar eru ekki rituð af þeirri stillingu sem þyrfti að einkenna uppbyggilega umræðu um eins eldfimt efni og samtímasögu þjóðar okkar en fullyrðingar hans eru engu að síður slíkar að ekki verður hjá því komist að svara þeim. Raunar er tónninn í túlkun Þorvaldar sleginn strax í upphafi þar sem segir: „Sumar ritsmíðar birtast undir svo fráleitum fyrirsögnum að yfirskriftin dæmir textann beinlínis úr leik.“ Ummælin hitta hann sjálfan þar sem fyrirsögnin „Ósaga Íslands 1909-2009“ bendir ekki til að hann hafi kynnt sér raunveruleg efnistök ritsmíðarinnar.Eldfimar fyrirsagnir Upplegg Þorvaldar er að hún endurspegli söguskoðun „í þágu ráðandi hagsmuna á stjórnmálavettvangi“ og að reynt sé að kenna útlendingum um allt það sem misfarist hafi í hagstjórn því „þannig tala þjóðernisöfgamenn og hafa ætíð gert til að kynda undir tortryggni í garð útlendinga“. Titill ritgerðarinnar er honum þar mikill eldsmatur því þá sé haldið fram að hagfræðingurinn Franek Rozwadowski - og þar með Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn - hafi verið með óeðlileg afskipti af Íslandi. Þessi nálgun er makalaus þar sem hvergi er haldið öðru fram á síðum bókarinnar en að hann og AGS hafi verið hér í boði stjórnvalda og honum „ætlað að hafa umsjón með lánveitingum sjóðsins til Íslands“. Heitið vísar eingöngu, eins og sjá má af fyrsta kafla og hinum síðasta, til þess að 90 ára tímabilið afmarkast á skondinn hátt af brottför breska konsúlsins Erics Cable 1919 (þegar síðasta bindi Sögu Íslands lauk) og komu Rozwadowskis inn í hringiðu íslenskrar stjórnmálasögu 2009. Ekki er á neinn hátt verið að bera þessa einstaklinga saman.Pólitískir palladómar Nú vill svo til að undirritaður er hjartanlega sammála Þorvaldi um að hvers kyns nálgun á hrunið 2008 í anda „umsáturskenninga“ sé með öllu fráleit og síst til þess fallin að Íslendingar læri af mistökunum. Því er tíunduð sú óráðsía sem einkenndi öndverða 21. öldina og eins hvernig innlendir eftirlitsaðilar og stjórnvöld sváfu á verðinum. Söguritari verður hins vegar að fara varlega í að endurspegla persónulega skoðun sína í texta sem á að veita yfirsýn eins hlutlaust og hægt er að gera kröfu um. Aðrir draga svo sínar ályktanir af staðreyndunum. Þorvaldur myndar sér skoðun af fyrirsögn ritsmíðarinnar og fellur í þá gryfju að stimpla nálgun á alla viðkvæmustu þætti íslenskrar samtímasögu sem þjóðernisöfgar hliðhollar stjórnvöldum. Þá er einkum tiltekið að ekki beri á nógu gagnrýnni umræðu um áhrif erlendrar hersetu (las hann t.d. kaflann um stofnun Íslenskra aðalverktaka?) og kvótakerfið í sjávarútvegi. Víða er þó tíundað ósætti um fiskveiðistjórnunina en fræðirit getur ekki dylgjað, líkt og Þorvaldur, að Hæstiréttur láti undan þrýstingi frá ráðamönnum í dómum í kvótamálum. Pólitískur hiti Þorvaldar er í raun slíkur að hann gagnrýnir undirritaðan fyrir að dirfast að minnast á hinn hægrisinnaða Eimreiðarhóp frá 8. áratugnum án þess að telja upp hve stór hluti hans hafi síðar komist í kast við lögin. Slíkur gassagangur er síður en svo óviðeigandi í pólitískri umræðu í kjallaragreinum dagblaða. Verra er þegar vígfimir bardagamenn á því sviði ásaka fræðimenn um að aðhyllast ekki sambærilega nálgun og séu þá handbendi tiltekinna afla. Verst er þegar þeir hafa svo ekki fyrir því að kynna sér efnið á yfirvegaðan hátt áður en þeir stinga niður penna. Þá er mikilvægt að lesa lengra en fyrirsagnirnar sem þurfa ekki að veita tæmandi lýsingu á efnistökum. Það ætti Þorvaldur Gylfason sjálfur að vita manna best því ólíklegasta yfirskrift sumra pistla hans, allt frá Brexit, Trump, Robert Mugabe og þrælastríðinu 1861-65, er í raun prologus þess - líkt og greinin „Ósaga Íslands 1909-2009“ - að harma afdrif stjórnarskrárfrumvarps á Íslandi. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Hinn 23. mars síðastliðinn birtist í Fréttablaðinu grein eftir Þorvald Gylfason með fyrirsögninni „Ósaga Íslands 1909-2009“. Þar er farið mjög hörðum orðum um undirritaðan og ritgerð hans „Frá herra Cable til doktor Franeks - saga Íslands 1919-2009„ í bindinu Saga Íslands XI. Skrif Þorvaldar eru ekki rituð af þeirri stillingu sem þyrfti að einkenna uppbyggilega umræðu um eins eldfimt efni og samtímasögu þjóðar okkar en fullyrðingar hans eru engu að síður slíkar að ekki verður hjá því komist að svara þeim. Raunar er tónninn í túlkun Þorvaldar sleginn strax í upphafi þar sem segir: „Sumar ritsmíðar birtast undir svo fráleitum fyrirsögnum að yfirskriftin dæmir textann beinlínis úr leik.“ Ummælin hitta hann sjálfan þar sem fyrirsögnin „Ósaga Íslands 1909-2009“ bendir ekki til að hann hafi kynnt sér raunveruleg efnistök ritsmíðarinnar.Eldfimar fyrirsagnir Upplegg Þorvaldar er að hún endurspegli söguskoðun „í þágu ráðandi hagsmuna á stjórnmálavettvangi“ og að reynt sé að kenna útlendingum um allt það sem misfarist hafi í hagstjórn því „þannig tala þjóðernisöfgamenn og hafa ætíð gert til að kynda undir tortryggni í garð útlendinga“. Titill ritgerðarinnar er honum þar mikill eldsmatur því þá sé haldið fram að hagfræðingurinn Franek Rozwadowski - og þar með Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn - hafi verið með óeðlileg afskipti af Íslandi. Þessi nálgun er makalaus þar sem hvergi er haldið öðru fram á síðum bókarinnar en að hann og AGS hafi verið hér í boði stjórnvalda og honum „ætlað að hafa umsjón með lánveitingum sjóðsins til Íslands“. Heitið vísar eingöngu, eins og sjá má af fyrsta kafla og hinum síðasta, til þess að 90 ára tímabilið afmarkast á skondinn hátt af brottför breska konsúlsins Erics Cable 1919 (þegar síðasta bindi Sögu Íslands lauk) og komu Rozwadowskis inn í hringiðu íslenskrar stjórnmálasögu 2009. Ekki er á neinn hátt verið að bera þessa einstaklinga saman.Pólitískir palladómar Nú vill svo til að undirritaður er hjartanlega sammála Þorvaldi um að hvers kyns nálgun á hrunið 2008 í anda „umsáturskenninga“ sé með öllu fráleit og síst til þess fallin að Íslendingar læri af mistökunum. Því er tíunduð sú óráðsía sem einkenndi öndverða 21. öldina og eins hvernig innlendir eftirlitsaðilar og stjórnvöld sváfu á verðinum. Söguritari verður hins vegar að fara varlega í að endurspegla persónulega skoðun sína í texta sem á að veita yfirsýn eins hlutlaust og hægt er að gera kröfu um. Aðrir draga svo sínar ályktanir af staðreyndunum. Þorvaldur myndar sér skoðun af fyrirsögn ritsmíðarinnar og fellur í þá gryfju að stimpla nálgun á alla viðkvæmustu þætti íslenskrar samtímasögu sem þjóðernisöfgar hliðhollar stjórnvöldum. Þá er einkum tiltekið að ekki beri á nógu gagnrýnni umræðu um áhrif erlendrar hersetu (las hann t.d. kaflann um stofnun Íslenskra aðalverktaka?) og kvótakerfið í sjávarútvegi. Víða er þó tíundað ósætti um fiskveiðistjórnunina en fræðirit getur ekki dylgjað, líkt og Þorvaldur, að Hæstiréttur láti undan þrýstingi frá ráðamönnum í dómum í kvótamálum. Pólitískur hiti Þorvaldar er í raun slíkur að hann gagnrýnir undirritaðan fyrir að dirfast að minnast á hinn hægrisinnaða Eimreiðarhóp frá 8. áratugnum án þess að telja upp hve stór hluti hans hafi síðar komist í kast við lögin. Slíkur gassagangur er síður en svo óviðeigandi í pólitískri umræðu í kjallaragreinum dagblaða. Verra er þegar vígfimir bardagamenn á því sviði ásaka fræðimenn um að aðhyllast ekki sambærilega nálgun og séu þá handbendi tiltekinna afla. Verst er þegar þeir hafa svo ekki fyrir því að kynna sér efnið á yfirvegaðan hátt áður en þeir stinga niður penna. Þá er mikilvægt að lesa lengra en fyrirsagnirnar sem þurfa ekki að veita tæmandi lýsingu á efnistökum. Það ætti Þorvaldur Gylfason sjálfur að vita manna best því ólíklegasta yfirskrift sumra pistla hans, allt frá Brexit, Trump, Robert Mugabe og þrælastríðinu 1861-65, er í raun prologus þess - líkt og greinin „Ósaga Íslands 1909-2009“ - að harma afdrif stjórnarskrárfrumvarps á Íslandi. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun