Verkalýðsfélögin mikilvæg í baráttunni gegn mansali

Framkvæmdastjóri starfsgreinasambandsins segir verkalýðsfélögin vera mikilvægan hlekk í baráttunni gegn mansali á Íslandi. Lögreglan rannsakar nú gistihúsaeiganda á Suðurlandi sem kærður hefur verið fyrir mansal, en undanfarið ár hafa komið upp nokkur vinnumansalsmál hér á landi.

Þó að hugtakið mansal hafi fyrir nokkrum árum varla þekkst í tengslum við annað en vændi er tilgangurinn með mansali yfirleitt að koma fólk ólöglega yfir landamæri til að hafa af því beint eða óbeint efnahagslegan eða annan efnislegan ávinning. Drífa Snædal framkvæmdastjóri Starfsgreinasambands Íslands segir að vinnumansal hafi undanfarin ár orðið sýnilegra hér á landi. Til að mynda vegna aukinnar eftirspurnar eftir ódýru vinnuafli í tengslum við byggingarvinnu og ferðamennsku.

„Þetta er eitthvað sem við verðum að vera meðvituð um, bæði stéttarfélög á Íslandi og vinnumarkaðurinn í heild, að það er vaxandi vinnumansal í heiminum. Og það sem gerist úti í heimi það gerist líka hérna á Íslandi,“ segir Drífa. 

Fulltrúar á vegum verkalýðshreyfingarinnar hafa heimildir til vinnistaðaeftirlits og markvisst hefur verið unnið að því að fræða bæði formenn verkalýðsfélaga og starfsfólk um allt land um einkenni mansals og viðbrögð við því.

„Það eru dæmi um mansalsmál sem hafa verið kærð til lögreglu. Verkalýðsfélögin hafa farið í að innheimta launakröfur og hafa svo kært misneytingarþáttinn til lögreglu. Þetta er skilgreind afleiðing af þessari fræðslu sem við höfum verið í síðustu tvö ár,“ segir Drífa. 

Dæmi um slíkt mál kom upp haustið 2014 þegar tvær pólskar konur komu hingað til lands eftir að þær höfðu verið ráðnar til starfa á gistiheimili á Selfossi. Var þeim lofað góðum launum, sem þó voru undir lágmarkslaunum, auk fæðis og húsnæðis. Við vinnustaðaeftirlit nokkrum mánuðum síðar kom í ljós að konurnar voru á vakt allan sólarhringinn, alla daga vikunnar, höfðu aldrei fengið greidd laun og voru hvergi skráðar.

„Þá var farið í vinnustaðaeftirlit og í ljós kemur að viðkomandi einstaklingar hafa ekki fengið greidd nein laun í tvo mánuði. Þær voru háðar atvinnurekanda með húsnæði og fæði sem er skýrt merki um að þar er gróðrarstía fyrir misneytingu. Þegar stéttarfélögin fóru inn í þetta þá var alveg ljós að það þyrfti frekari rannsóknar við hjá lögreglu,“ segir Drífa. 

Stéttarfélagið Báran kærði gistihúsaeigandann fyrir mansal en lögreglan á Suðurlandi hefur málið til rannsóknar. Maðurinn sem um ræðir rekur enn nokkur gistiheimili á Suðurlandi.