Heilbrigðiskerfið, landlæknir og sjúklingar

Í Fréttablaðinu þann 15. maí s.l. er nærri heilsíðu viðtal við landlækni þar sem hann ræðir um stöðu heilbrigðiskerfisins eins og það er í dag og hvað mætti betur gera. Þar kemur fram að hann muni gefa sér góðan tíma til að kynna sér kosti og galla þess og hvað sé til úrbóta. Sjálfsagt er viðtalið tilkomið vegna þess ástands sem nú ríkir í heilbrigðismálum landsins, vegna verkfalla heilbrigðisstétta.

Eftir að hafa lesið viðtalið aftur og aftur, minnkaði skilningur minn á þessu embætti við hvern lestur og það sem vakti undrun og furðu mína var að orðið „sjúklingur“ kom hvergi fram hjá honum í þessu viðtali. Hann er jú landlæknir en ekki „landsjúklingur“ og munar töluverðu þar á. Hver er staða sjúklingsins innan þessa kerfis nú? Er hægt að ræða um uppbyggingu heilbrigðiskerfisins án þess að þarfir sjúklinga séu teknar með.

Í grein í Fréttabl. þann 21. maí s.l. vakti það furðu greinarhöfunds að landlæknir tæki afgerandi afstöðu með ríkisvaldinu í deilu þeirra við það. Hvort landlæknir taki afstöðu með ríkisvaldinu eða heilbrigðisstéttum finnst mér ekki skipta máli, en að hann skuli ekki verja réttindi sjúklinga, finnst mér alvarlegra mál. Það er ljóst að sjúklingar hafa orðið illa fyrir barðinu á þessum aðgerðum heilbrigðisstétta. Síðan tala forustumenn spítalanna um að aðgerðirnar bitni illa á þeirra stofnunum, þannig að þau verða að loka deildum, valkvæð þjónusta leggst af, spítalinn tekinn niður, loka rúmum og sjúklingar sendir heim. (Vonandi er enginn í viðkomandi rúmi).

Hverslags talsmáti er þetta? Er ekki hægt að tala beinum orðum um þau áhrif sem verkföllin hafa á líðan og heilsu sjúklinganna, sem eru einu raunverulegu þolendur í svona deilum. Í einhverju viðtali við landlækni, kom fram hjá honum að hann dáðist af æðruleysi sjúklinga og hvað þeir bæru raunir sínar í hljóði. Það er ansi lítill lækningarmáttur í svona yfirlýsingu og nær væri hjá honum að beita sér að meiri hörku til að sjúklingar fái þá þjónusutu sem þeir eiga rétt á. Það hefur komið fram að ótímabært andlát hafi orðið vegna verkfallanna.

Hvort það er eitt eða fleiri, er eitt einum of mikið og það mun sjálfsagt aldrei koma fram hvað þau eru mörg. Það eru töluverð öfugmæli að sjúklingar sem þurfa að leggjast inn á spítala skulu vera í lífshættu, enda er svo komið að einstaklingar eru hættir að fara til læknis vegna þessa óvissu sem nú ríkir. Það liggur fyrir að heilbrigðiskerfið er ekki að virka sem slíkt og virðist vera í molum.

Svo virðist sem uppbygging þess hafi á einhverjum tímapunkti farið útaf sporinu. Hvernig landlæknir ætlar að byggja upp heilbrigðiskerfið verður fróðlegt að vita. Eins og það lítur út í dag er það ærið verkefni. Er hægt að byggja upp heilbrigðiskerfi án aðkomu sjúklinga? Á ekki svona kerfi að snúast um líf og heilsu þeirra einstaklinga sem þurfa að leita sér lækninga?

Það er ekki að sjá að slík hafi verið raunin undanfarin misseri. Í áðurnefndu viðtali við landlækni sem vitnað er í við upphaf þessara greinar kemur fram að heilbrigðiskerfið eigi við sömu vandamál að etja og þegar hann vann hér síðast, fyrir 25 – 30 árum og mætti ef til vill fara enn lengra aftur í tímann c.a. 40 – 50 ár. Styður þessi umsögn að uppbyggingin á heilbrigðiskerfinu hefur mistekist allavega hvað sjúklinga varðar?

Ég hef oft í huganum borið saman uppbygginguna í heilbrigðiskerfinu og þá uppbyggingu sem hefur orðið hjá okkar ágætu sjómannastétt. Hvað tæknivæðingin og allur aðbúnaður þeirra hefur tekið miklum framförum á síðustu áratugum, en það sama er ekki hægt að segja um heilbrigðisstéttirnar. Hverjum er um að kenna veit ég ekki. Vonandi fer þessu ófremdarástandi sem nú ríkir hjá sjúklingum að linna og landlæknir gleymi ekki aðkomu sjúklinga við uppbyggingu á heilbrigðiskerfinu. Telur landlæknir ekki rétt að sjúklingar eignist talsmann, því það er enginn í þessu þjóðfélagi sem berst fyrir lagalegum rétti sjúklinga. Það eru dýraverdunarlög í landinu……………..