Allir geta átt líf Þorgeir Gestsson skrifar 17. september 2013 06:00 Það er ljóst að margir sem eru fylgjandi því að flugvöllur sé til staðar í Vatnsmýri nefna sjúkraflugið sem aðalástæðu fyrir þeirri skoðun sinni. Ýmsir þeirra segja að það séu til næg svæði önnur til að byggja. Ef fólksfjölgun er viðvarandi munu þessi svæði þó einnig að lokum fyllast og uppbygging utarlega heldur áfram. Eru einhver neikvæð áhrif af því fyrir bráðveikt fólk að búa í t.d. Úlfarsárdal miðað við að búa í Vatnsmýri? Rannsókn sem gæti svarað þessari spurningu var birt í Emergency Medical Journal árið 2007. Höfundarnir, Nicholl o.fl., athuguðu hvernig 10.315 sjúklingum í bráðri lífshættu reiddi af miðað við fjarlægð í beinni loftlínu frá sjúkrahúsinu sem tók fólkið til meðhöndlunar. Niðurstaðan var að fyrir hvern kílómetra sem fjarlægð jókst jukust dánarlíkur viðkomandi einstaklings um 2%. Úlfarsárdalur er u.þ.b. 8-9 km fjær Landspítala en Vatnsmýrin, sem myndi þýða að bráð veikindi þar hefðu í för með sér um 15-20% auknar líkur á láti sjúklingsins. Höfundarnir reikna út að þessi munur nægi til að skýra 1% allra dauðsfalla, þegar fjarlægð til sjúkrahúss er komin yfir 10 km. Nokkrir útreikningar til viðbótar gefa manni þá um það bil 1,5 viðbótardauðsföll árlega ef byggt er í Úlfarsárdal í stað Vatnsmýrar, miðað við 20.000 manna byggð. Sumir hafa lagt til flutning Landspítalans til Keflavíkur. Það myndi leggjast misþungt á sveitarfélögin eftir því hvernig þau eru staðsett með tilliti til Keflavíkur en gróflega áætlað myndu tapast 50 mannslíf á ári á höfuðborgarsvæðinu. Til þess að sjúklingur af landsbyggðinni verði fyrir skaða vegna aukins flutningstíma verður hann í fyrsta lagi að þurfa inngrip sem eru oftast ekki á færi lækna í heimabyggð. Það er hér sem þynnast verulega raðir þeirra sem gætu skaðast. Allir læknar hafa lært að greina og meðhöndla stóran hluta bráðra veikinda sem ógna lífi. Súrefni, vökvar, nálar og litlir hnífar eru einföld en mikilvæg meðul en allir geta einnig gefið öndunarstuðning með lyfjum eða tækjum, hjartalyf, lyf til að viðhalda blóðþrýstingi, segaleysandi meðferð, sýklalyf, rafvendingu og fleira. Vissa innsýn í hlutfall sérhæfðra inngripa má til dæmis fá í grein í Emergency Medical Journal árið 2005 eftir Mushtaq og Ritchie, þar sem athugað var hverjar algengustu dánarorsakir fólks væru á bráðamóttökum. Fyrir stóran hluta bráðra veikinda þýðir þetta að búseta í 5 km fjarlægð frá lítilli heilbrigðisstofnun á landsbyggðinni getur verið betri en búseta í 6 km fjarlægð frá Landspítalanum. Er sjálfgefið að tefja alla sjúkraflutninga ákveðins hóps vegna þess að sumir telja að hluti af sjúkraflutningum annars hóps tefjist? Er öruggt að þeir tefjist? Mitt mat er að það sé ekki óumflýjanlegt að töf yrði á sjúkraflutningum utan af landi við brotthvarf Reykjavíkurflugvallar. Það eru ýmsar ódýrar mótvægisaðgerðir mögulegar sem geta jafnað og jafnvel stytt flutningstímann frá landsbyggðinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Það er ljóst að margir sem eru fylgjandi því að flugvöllur sé til staðar í Vatnsmýri nefna sjúkraflugið sem aðalástæðu fyrir þeirri skoðun sinni. Ýmsir þeirra segja að það séu til næg svæði önnur til að byggja. Ef fólksfjölgun er viðvarandi munu þessi svæði þó einnig að lokum fyllast og uppbygging utarlega heldur áfram. Eru einhver neikvæð áhrif af því fyrir bráðveikt fólk að búa í t.d. Úlfarsárdal miðað við að búa í Vatnsmýri? Rannsókn sem gæti svarað þessari spurningu var birt í Emergency Medical Journal árið 2007. Höfundarnir, Nicholl o.fl., athuguðu hvernig 10.315 sjúklingum í bráðri lífshættu reiddi af miðað við fjarlægð í beinni loftlínu frá sjúkrahúsinu sem tók fólkið til meðhöndlunar. Niðurstaðan var að fyrir hvern kílómetra sem fjarlægð jókst jukust dánarlíkur viðkomandi einstaklings um 2%. Úlfarsárdalur er u.þ.b. 8-9 km fjær Landspítala en Vatnsmýrin, sem myndi þýða að bráð veikindi þar hefðu í för með sér um 15-20% auknar líkur á láti sjúklingsins. Höfundarnir reikna út að þessi munur nægi til að skýra 1% allra dauðsfalla, þegar fjarlægð til sjúkrahúss er komin yfir 10 km. Nokkrir útreikningar til viðbótar gefa manni þá um það bil 1,5 viðbótardauðsföll árlega ef byggt er í Úlfarsárdal í stað Vatnsmýrar, miðað við 20.000 manna byggð. Sumir hafa lagt til flutning Landspítalans til Keflavíkur. Það myndi leggjast misþungt á sveitarfélögin eftir því hvernig þau eru staðsett með tilliti til Keflavíkur en gróflega áætlað myndu tapast 50 mannslíf á ári á höfuðborgarsvæðinu. Til þess að sjúklingur af landsbyggðinni verði fyrir skaða vegna aukins flutningstíma verður hann í fyrsta lagi að þurfa inngrip sem eru oftast ekki á færi lækna í heimabyggð. Það er hér sem þynnast verulega raðir þeirra sem gætu skaðast. Allir læknar hafa lært að greina og meðhöndla stóran hluta bráðra veikinda sem ógna lífi. Súrefni, vökvar, nálar og litlir hnífar eru einföld en mikilvæg meðul en allir geta einnig gefið öndunarstuðning með lyfjum eða tækjum, hjartalyf, lyf til að viðhalda blóðþrýstingi, segaleysandi meðferð, sýklalyf, rafvendingu og fleira. Vissa innsýn í hlutfall sérhæfðra inngripa má til dæmis fá í grein í Emergency Medical Journal árið 2005 eftir Mushtaq og Ritchie, þar sem athugað var hverjar algengustu dánarorsakir fólks væru á bráðamóttökum. Fyrir stóran hluta bráðra veikinda þýðir þetta að búseta í 5 km fjarlægð frá lítilli heilbrigðisstofnun á landsbyggðinni getur verið betri en búseta í 6 km fjarlægð frá Landspítalanum. Er sjálfgefið að tefja alla sjúkraflutninga ákveðins hóps vegna þess að sumir telja að hluti af sjúkraflutningum annars hóps tefjist? Er öruggt að þeir tefjist? Mitt mat er að það sé ekki óumflýjanlegt að töf yrði á sjúkraflutningum utan af landi við brotthvarf Reykjavíkurflugvallar. Það eru ýmsar ódýrar mótvægisaðgerðir mögulegar sem geta jafnað og jafnvel stytt flutningstímann frá landsbyggðinni.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun