Heldur jólin á miðju átakasvæði Eva Bjarnadóttir skrifar 27. desember 2013 07:00 Lára Jónasdóttir „Það er lítil jólastemning hér og ég hef ekki haft tækifæri til að segja gleðileg jól við marga,“ segir Lára Jónasdóttir sem stödd er í Juba, höfuðborg Suður-Súdan. Þar hafa bardagar geisað síðan um miðjan mánuðinn. Lára er starfsmaður samtakanna Læknar án landamæra og fór utan í nóvember. Hún átti þó ekki von á því að starfa á miðju átakasvæði. „Ég átti að vinna á heilsugæslu í litlu þorpi í Jonglei-fylki. Þar er ekki rekin heilbrigðisþjónusta á vegum ríkisins svo við sjáum um alla grunnþjónustu. Eftir að átökin brutust út vorum við hins vegar send í burtu þaðan öryggisins vegna,“ segir Lára, sem fór til höfuðborgarinnar ásamt öðrum starfsmönnum samtakanna til þess að koma á fót heilsugæslu innan tveggja flóttamannabúða Sameinuðu þjóðanna. „Við erum fyrst til að bjóða upp á heilbrigðisþjónustu á svæðinu, fyrir utan þá þjónustu sem var þegar til staðar fyrir starfsmenn Sameinuðu þjóðanna,“ segir Lára. Hún segir að heilsugæslurnar hafi hingað til ekki sinnt mörgum stríðshrjáðum sjúklingum, en í búðunum tveimur séu fleiri en 30.000 manns og því mörg heilbrigðismál sem huga þurfi að. „Hér er malaría, niðurgangur og almennur heilsubrestur tengdur því að hafa ekki aðgengi að hreinlætisaðstöðu og að búa hálfpartinn á götunni,“ útskýrir Lára. Flóttafólkið er allt íbúar höfuðborgarinnar sem flúið hefur heimili sín eftir mikla bardaga sem geisuðu í síðustu viku í íbúðarhverfum borgarinnar. Óeirðirnar og hraði þeirra kom öllum að óvörum og hefur Lára tekið á móti fólki sem augljóslega flúði heimili sín í miklum flýti. „Í vikunni réð ég mann í vinnu í apótekið okkar, sem baðst afsökunar á því hversu óhreinn og illa lyktandi hann væri, en hann kom allslaus í búðirnar og átti því ekki föt til skiptanna. Önnur kona sem ég hitti var ekki með föt fyrir barnið sitt því hún var að baða það þegar hermenn birtust óvænt og ráku hana burt,“ segir hún.Heilsugæslustöð Lækna án landamæraLára segir ástandið í landinu vera mjög alvarlegt. „Læknar án landamæra hafa miklar áhyggjur af auknu ofbeldi og af því fólki sem lendir á milli óvinaherja. Við leggjum þó áherslu á að senda ekki starfsmenn úr landi heldur að styrkja frekar það starf sem þegar er unnið. Það er núna sem fólk þarf á okkur að halda,“ segir Lára. Hún segir mikla þörf vera fyrir sérhæft heilbrigðisstarfsfólk sem geti unnið hratt og undir miklu álagi. Mörg erlend ríki hafa flutt starfsfólk sendiráða og hjálparstarfsmenn úr landi. Borgin Juba, þar sem venjulega búa hundruð hjálparstarfsmanna, er því talsvert eyðilegri en áður og þjónustan sem hverfist um þennan hóp hefur minnkað. Þá ríkir útgöngubann eftir klukkan sex á kvöldin. „Það sem gerir þetta enn flóknara er að í miðri óreiðunni eru jól. Samfélagið gengur að hluta til sinn vanagang en það er orðið extra erfitt að finna ferskan mat. Við vinnum frá morgni til kvölds á heilsugæslunni og höfum engan til að leita að mat fyrir okkur. Sem betur fer eru samt staðir eftir þar sem hægt er að panta mat,“ segir Lára sem hefur unnið óslitið yfir hátíðarnar. Hún segir starfsfólkið þó reyna að gera sér dagamun á kvöldin. „Margir samstarfsfélaga minna tóku með sér eitthvað gott að borða yfir jólin. Við fengum því að smakka núggat og marsipan sem danskur félagi minn kom með. Það er svona það jólalegasta sem við höfum fengið.“ Lára segist hafa heyrt í fjölskyldu sinni en hafa annars ekki haft hugann við jólin. „Ég lét bara vita að það væri í lagi með mig og fékk að vita að það væri stormur á Íslandi, annað var það ekki,“ segir Lára og hlær. Hún býst við að dveljast í Suður-Súdan fram á næsta ár og vonast til þess að starfa áfram fyrir Lækna án landamæra á nýjum slóðum. „Hér hefur fólk sameiginleg markmið og metnað fyrir ákveðnu verkefni, og einhvern veginn verður ekkert ómögulegt í okkar augum. Það er svo yndislegt að vinna í svona umhverfi,“ segir Lára að lokum. Óttast að borgarastyrjöld brjótist útUngur drengur í flóttamannabúðunum í JubaÁtökin í Suður-Súdan hófust í höfuðborginni Juba fyrir tólf dögum. Þá reyndu hermenn í lífvarðarsveitum forsetans, sem tilheyra Dinka-ættbálki hans, að afvopna þá hermenn í lífvarðarsveitunum sem tilheyra Nuer-ættbálknum og talið er að lúti stjórn fyrrverandi varaforseta landsins, Rieks Machar. Átökin hafa síðan breiðst út og er Machar talinn fara fyrir uppreisnarliði í tveimur helstu olíuvinnslufylkjum landsins. Forsetar Keníu og Eþíópíu hittu í gær forseta landsins, Salva Kiir, í þeirri von að koma á friðarviðræðum, en óttast er að borgarastyrjöld brjótist út. Sameinuðu þjóðirnar hafa hvatt aðila deilunnar til að leggja niður vopn, en talið er að yfir þúsund manns hafi látið lífið í átökunum. Þá er talið að um 58.000 flóttamenn dvelji nú í flóttamannabúðum Sameinuðu þjóðanna víðs vegar um landið og að yfir 92.000 manns hafi flúið heimili sín. Mest lesið Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Innlent Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af Innlent Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Innlent „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Innlent Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Innlent Þinglokasamningur í höfn Innlent Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Innlent Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Innlent Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Innlent Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Innlent Fleiri fréttir Ofbeldi í garð fangavarða eykst Hnífstungumaður úrskurðaður í gæsluvarðhald Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Þinglokasamningur í höfn Þingfundi slitið eftir ítrekaðar frestanir og snörp orðaskipti Eldfimt ástand á þingi, árásir á fangaverði og full ungmenni á víðavangi Segir enga sérstaka ástæðu fyrir áhuga á 71. greininni Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Þingfundur hafinn eftir ítrekaðar frestanir Dettifoss nálgast endamarkið Þurfi að taka á þeim sem telji sig geta keypt líkama annarra Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Vonar að minnihlutinn sýni ábyrgð svo ekki þurfi að beita ákvæðinu aftur Telja jákvæðu skrefin of fá Sjálfvirk bílaþvottastöð opnuð á Selfossi Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Mennirnir enn í haldi lögreglu Staðan á Alþingi og refsilaus vændiskaup Leggja til að veiðigjaldið verði innleitt í skrefum Hvaðan kemur „kjarnorkuákvæðið“? Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Einn handtekinn eftir stunguárás Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Maður leiddur út í járnum í lögregluaðgerð í Tryggvagötu Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sjá meira
„Það er lítil jólastemning hér og ég hef ekki haft tækifæri til að segja gleðileg jól við marga,“ segir Lára Jónasdóttir sem stödd er í Juba, höfuðborg Suður-Súdan. Þar hafa bardagar geisað síðan um miðjan mánuðinn. Lára er starfsmaður samtakanna Læknar án landamæra og fór utan í nóvember. Hún átti þó ekki von á því að starfa á miðju átakasvæði. „Ég átti að vinna á heilsugæslu í litlu þorpi í Jonglei-fylki. Þar er ekki rekin heilbrigðisþjónusta á vegum ríkisins svo við sjáum um alla grunnþjónustu. Eftir að átökin brutust út vorum við hins vegar send í burtu þaðan öryggisins vegna,“ segir Lára, sem fór til höfuðborgarinnar ásamt öðrum starfsmönnum samtakanna til þess að koma á fót heilsugæslu innan tveggja flóttamannabúða Sameinuðu þjóðanna. „Við erum fyrst til að bjóða upp á heilbrigðisþjónustu á svæðinu, fyrir utan þá þjónustu sem var þegar til staðar fyrir starfsmenn Sameinuðu þjóðanna,“ segir Lára. Hún segir að heilsugæslurnar hafi hingað til ekki sinnt mörgum stríðshrjáðum sjúklingum, en í búðunum tveimur séu fleiri en 30.000 manns og því mörg heilbrigðismál sem huga þurfi að. „Hér er malaría, niðurgangur og almennur heilsubrestur tengdur því að hafa ekki aðgengi að hreinlætisaðstöðu og að búa hálfpartinn á götunni,“ útskýrir Lára. Flóttafólkið er allt íbúar höfuðborgarinnar sem flúið hefur heimili sín eftir mikla bardaga sem geisuðu í síðustu viku í íbúðarhverfum borgarinnar. Óeirðirnar og hraði þeirra kom öllum að óvörum og hefur Lára tekið á móti fólki sem augljóslega flúði heimili sín í miklum flýti. „Í vikunni réð ég mann í vinnu í apótekið okkar, sem baðst afsökunar á því hversu óhreinn og illa lyktandi hann væri, en hann kom allslaus í búðirnar og átti því ekki föt til skiptanna. Önnur kona sem ég hitti var ekki með föt fyrir barnið sitt því hún var að baða það þegar hermenn birtust óvænt og ráku hana burt,“ segir hún.Heilsugæslustöð Lækna án landamæraLára segir ástandið í landinu vera mjög alvarlegt. „Læknar án landamæra hafa miklar áhyggjur af auknu ofbeldi og af því fólki sem lendir á milli óvinaherja. Við leggjum þó áherslu á að senda ekki starfsmenn úr landi heldur að styrkja frekar það starf sem þegar er unnið. Það er núna sem fólk þarf á okkur að halda,“ segir Lára. Hún segir mikla þörf vera fyrir sérhæft heilbrigðisstarfsfólk sem geti unnið hratt og undir miklu álagi. Mörg erlend ríki hafa flutt starfsfólk sendiráða og hjálparstarfsmenn úr landi. Borgin Juba, þar sem venjulega búa hundruð hjálparstarfsmanna, er því talsvert eyðilegri en áður og þjónustan sem hverfist um þennan hóp hefur minnkað. Þá ríkir útgöngubann eftir klukkan sex á kvöldin. „Það sem gerir þetta enn flóknara er að í miðri óreiðunni eru jól. Samfélagið gengur að hluta til sinn vanagang en það er orðið extra erfitt að finna ferskan mat. Við vinnum frá morgni til kvölds á heilsugæslunni og höfum engan til að leita að mat fyrir okkur. Sem betur fer eru samt staðir eftir þar sem hægt er að panta mat,“ segir Lára sem hefur unnið óslitið yfir hátíðarnar. Hún segir starfsfólkið þó reyna að gera sér dagamun á kvöldin. „Margir samstarfsfélaga minna tóku með sér eitthvað gott að borða yfir jólin. Við fengum því að smakka núggat og marsipan sem danskur félagi minn kom með. Það er svona það jólalegasta sem við höfum fengið.“ Lára segist hafa heyrt í fjölskyldu sinni en hafa annars ekki haft hugann við jólin. „Ég lét bara vita að það væri í lagi með mig og fékk að vita að það væri stormur á Íslandi, annað var það ekki,“ segir Lára og hlær. Hún býst við að dveljast í Suður-Súdan fram á næsta ár og vonast til þess að starfa áfram fyrir Lækna án landamæra á nýjum slóðum. „Hér hefur fólk sameiginleg markmið og metnað fyrir ákveðnu verkefni, og einhvern veginn verður ekkert ómögulegt í okkar augum. Það er svo yndislegt að vinna í svona umhverfi,“ segir Lára að lokum. Óttast að borgarastyrjöld brjótist útUngur drengur í flóttamannabúðunum í JubaÁtökin í Suður-Súdan hófust í höfuðborginni Juba fyrir tólf dögum. Þá reyndu hermenn í lífvarðarsveitum forsetans, sem tilheyra Dinka-ættbálki hans, að afvopna þá hermenn í lífvarðarsveitunum sem tilheyra Nuer-ættbálknum og talið er að lúti stjórn fyrrverandi varaforseta landsins, Rieks Machar. Átökin hafa síðan breiðst út og er Machar talinn fara fyrir uppreisnarliði í tveimur helstu olíuvinnslufylkjum landsins. Forsetar Keníu og Eþíópíu hittu í gær forseta landsins, Salva Kiir, í þeirri von að koma á friðarviðræðum, en óttast er að borgarastyrjöld brjótist út. Sameinuðu þjóðirnar hafa hvatt aðila deilunnar til að leggja niður vopn, en talið er að yfir þúsund manns hafi látið lífið í átökunum. Þá er talið að um 58.000 flóttamenn dvelji nú í flóttamannabúðum Sameinuðu þjóðanna víðs vegar um landið og að yfir 92.000 manns hafi flúið heimili sín.
Mest lesið Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Innlent Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af Innlent Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Innlent „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Innlent Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Innlent Þinglokasamningur í höfn Innlent Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Innlent Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Innlent Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Innlent Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Innlent Fleiri fréttir Ofbeldi í garð fangavarða eykst Hnífstungumaður úrskurðaður í gæsluvarðhald Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Þinglokasamningur í höfn Þingfundi slitið eftir ítrekaðar frestanir og snörp orðaskipti Eldfimt ástand á þingi, árásir á fangaverði og full ungmenni á víðavangi Segir enga sérstaka ástæðu fyrir áhuga á 71. greininni Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Þingfundur hafinn eftir ítrekaðar frestanir Dettifoss nálgast endamarkið Þurfi að taka á þeim sem telji sig geta keypt líkama annarra Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Vonar að minnihlutinn sýni ábyrgð svo ekki þurfi að beita ákvæðinu aftur Telja jákvæðu skrefin of fá Sjálfvirk bílaþvottastöð opnuð á Selfossi Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Mennirnir enn í haldi lögreglu Staðan á Alþingi og refsilaus vændiskaup Leggja til að veiðigjaldið verði innleitt í skrefum Hvaðan kemur „kjarnorkuákvæðið“? Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Einn handtekinn eftir stunguárás Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Maður leiddur út í járnum í lögregluaðgerð í Tryggvagötu Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sjá meira