Breytt framtíðarsýn lesblindra Guðmundur S. Johnsen skrifar 9. febrúar 2012 06:00 Flestar skólabyggingar á Íslandi í dag eru með þeim hætti að fatlaðir eiga auðvelt með að komast inn og af því erum við nokkuð stolt. Aðgengismál í nýjum skólum eru þannig að verulega fatlaðir einstaklingar eiga til þess að gera auðvelt með að komast inn og út um skóladyrnar. Ekkert er sjálfsagðara í hugum okkar. En þegar inn er komið vandast málin. Þá bregður svo við að um það bil 15 til 20% nemenda lenda í vandræðum vegna fötlunar sem skólakerfið er ekki enn tilbúið að takast á við. Ef svo vill til að einstaklingur, sem bundinn er við hjólastól, býr einnig við lesblindu (dyslexíu) þá má segja að hann sé strand þegar hann er kominn inn í skólann. Hin sýnilega fötlun hefur fengið aðstoð en námsefnið er honum sama hindrunin og tröppurnar vegna þess að hann býr við fötlun sem enn hefur ekki fengið þau úrræði sem duga. Hvernig má það vera? Þó lesblinda hafi verið undangengnum kynslóðum erfið er ekkert sem segir að hún þurfi að vera það fyrir komandi kynslóðir. Með betri skilningi, betri greiningaraðferðum en þó ekki síst nýrri tækni ætti að vera auðvelt að búa til skóla án bóka. Í nútíma þjóðfélagi ætti nefnilega mismunun þegar kemur að texta að vera óþörf. Í dag finnast tæki sem duga til að yfirvinna þessa fötlun. Það höfum við hjá Félagi lesblindra bent á en félagið fagnar 10 ára afmæli sínu á næsta ári. Tíðni lesblinduEn áður en lengra er haldið er rétt að útskýra aðeins hvað við er eð eiga, hver er tíðni lesblindu? Fræðimenn nefna tölur allt frá 4% til 20% nemenda í hverjum grunnskóla. Það fer eftir því hvaða viðmið eru notuð og enn er deilt um hvað fellur undir hugtakið dyslexia. Til að sýna við hvað er að eiga má nefna að þekktar eru 70 mismunandi tegundir lesblindu. Breskar rannsóknir, sem framkvæmdar voru árin 2000 og 2001, leiddu í ljós að 4% grunnskólanemenda í Bretlandi voru með alvarlega lesblindu á meðan önnur 6% voru með vægari einkenni lesblindu. Fimm ára gömul könnun sem Capacent Gallup gerði fyrir Félag lesblindra sýndi að 14,6% nemenda á aldrinum 16 til 24 ára taldi sig glíma við lesblindu eða áþekka annmarka. Því má grunnskólakennari, með 20 nemendur í bekk, eiga von á því að tveir nemendur í bekknum séu lesblindir og aðrir tveir eigi við lestrarörðugleika að etja. Margir lesblindir hafa gengið í gegnum 10 ára nám í grunnskóla með þá tilfinningu að vera alveg vonlausir nemendur. Þeir hafa upplifað pirring og jafnvel niðurlægingu kennara þegar þeir standa sig ekki í náminu. Baklandið er mismunandi heima fyrir og fyrir marga nemendur verður skólavistin að hreinni og klárri kvöl og eftir á finnst þeim að menntakerfið hafi brugðist þeim. Þegar út í lífið er komið fær þjóðfélagið ekki þá þegna sem það gæti fengið og viðkomandi einstaklingar fá ekki þau tækifæri sem ella hefðu beðið þeirra. Svona þarf ekki að fara. Meðal lesblindra einstaklinga eru miklir hæfileikar og geta sem ætti að verða mikilvæg viðbót við samfélagið. Þar eru einstaklingar sem sjá hlutina öðrum augum og koma með aðrar lausnir. Önnur bresk rannsókn leiddi í ljós lesblindu meðal 40% af 300 manna úrtaki sem gert var meðal þekktra breskra athafnamanna. Í þessum hópi eru menn eins og Sir Richard Branson og sjónvarpskokkurinn Jamie Oliver. Einnig má geta þess að sjálfur Winston Churchill bjó við mikla lestrarerfiðleika sem líklega má rekja til lesblindu. Hugsanlega hefði mátt skrifa handritið að Ræðu Konungs (The King‘s Speech) með öðrum hætti sé þetta haft í huga. Sem betur fer ná margir einstaklingar að uppvinna fötlun sína og sigrast á lífsins erfiðleikum. Að brjóta venjurnarVið hjá Félagi lesblindra reynum að líta svo á að lesblinda sé ekki sjúkdómur þó vissulega sé hún erfið fötlun. Þó hún sé í flestum tilvikum ólæknanleg eru margar leiðir til að draga úr neikvæðum áhrifum hennar. Með þekkingu á lesblindu, árangursríkum náms- og kennsluaðferðum og jákvæðum viðhorfum geta lesblindir náð tökum á tækni og aðferðum sem stuðla að árangri í námi og starfi. Nú í upphafi 21. aldarinnar hefur því skólakerfið allar forsendur til að standa við bakið á þessum nemendum sem í gegnum tíðina hafa ekki fengið þá aðstoð sem þeir eiga rétt á. Það er nauðsynlegt að tryggja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Við krefjumst sanngirni og aðgerð strax Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Verðmætatap auðlindagjaldanna – Hverra og hvernig? Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Slítum stjórnmálasambandi við Ísrael! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Aukið við sóun með einhverjum ráðum Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kæru valkyrjur, hatrið sigraði líklega í þetta skiptið Arnar Laxdal skrifar Sjá meira
Flestar skólabyggingar á Íslandi í dag eru með þeim hætti að fatlaðir eiga auðvelt með að komast inn og af því erum við nokkuð stolt. Aðgengismál í nýjum skólum eru þannig að verulega fatlaðir einstaklingar eiga til þess að gera auðvelt með að komast inn og út um skóladyrnar. Ekkert er sjálfsagðara í hugum okkar. En þegar inn er komið vandast málin. Þá bregður svo við að um það bil 15 til 20% nemenda lenda í vandræðum vegna fötlunar sem skólakerfið er ekki enn tilbúið að takast á við. Ef svo vill til að einstaklingur, sem bundinn er við hjólastól, býr einnig við lesblindu (dyslexíu) þá má segja að hann sé strand þegar hann er kominn inn í skólann. Hin sýnilega fötlun hefur fengið aðstoð en námsefnið er honum sama hindrunin og tröppurnar vegna þess að hann býr við fötlun sem enn hefur ekki fengið þau úrræði sem duga. Hvernig má það vera? Þó lesblinda hafi verið undangengnum kynslóðum erfið er ekkert sem segir að hún þurfi að vera það fyrir komandi kynslóðir. Með betri skilningi, betri greiningaraðferðum en þó ekki síst nýrri tækni ætti að vera auðvelt að búa til skóla án bóka. Í nútíma þjóðfélagi ætti nefnilega mismunun þegar kemur að texta að vera óþörf. Í dag finnast tæki sem duga til að yfirvinna þessa fötlun. Það höfum við hjá Félagi lesblindra bent á en félagið fagnar 10 ára afmæli sínu á næsta ári. Tíðni lesblinduEn áður en lengra er haldið er rétt að útskýra aðeins hvað við er eð eiga, hver er tíðni lesblindu? Fræðimenn nefna tölur allt frá 4% til 20% nemenda í hverjum grunnskóla. Það fer eftir því hvaða viðmið eru notuð og enn er deilt um hvað fellur undir hugtakið dyslexia. Til að sýna við hvað er að eiga má nefna að þekktar eru 70 mismunandi tegundir lesblindu. Breskar rannsóknir, sem framkvæmdar voru árin 2000 og 2001, leiddu í ljós að 4% grunnskólanemenda í Bretlandi voru með alvarlega lesblindu á meðan önnur 6% voru með vægari einkenni lesblindu. Fimm ára gömul könnun sem Capacent Gallup gerði fyrir Félag lesblindra sýndi að 14,6% nemenda á aldrinum 16 til 24 ára taldi sig glíma við lesblindu eða áþekka annmarka. Því má grunnskólakennari, með 20 nemendur í bekk, eiga von á því að tveir nemendur í bekknum séu lesblindir og aðrir tveir eigi við lestrarörðugleika að etja. Margir lesblindir hafa gengið í gegnum 10 ára nám í grunnskóla með þá tilfinningu að vera alveg vonlausir nemendur. Þeir hafa upplifað pirring og jafnvel niðurlægingu kennara þegar þeir standa sig ekki í náminu. Baklandið er mismunandi heima fyrir og fyrir marga nemendur verður skólavistin að hreinni og klárri kvöl og eftir á finnst þeim að menntakerfið hafi brugðist þeim. Þegar út í lífið er komið fær þjóðfélagið ekki þá þegna sem það gæti fengið og viðkomandi einstaklingar fá ekki þau tækifæri sem ella hefðu beðið þeirra. Svona þarf ekki að fara. Meðal lesblindra einstaklinga eru miklir hæfileikar og geta sem ætti að verða mikilvæg viðbót við samfélagið. Þar eru einstaklingar sem sjá hlutina öðrum augum og koma með aðrar lausnir. Önnur bresk rannsókn leiddi í ljós lesblindu meðal 40% af 300 manna úrtaki sem gert var meðal þekktra breskra athafnamanna. Í þessum hópi eru menn eins og Sir Richard Branson og sjónvarpskokkurinn Jamie Oliver. Einnig má geta þess að sjálfur Winston Churchill bjó við mikla lestrarerfiðleika sem líklega má rekja til lesblindu. Hugsanlega hefði mátt skrifa handritið að Ræðu Konungs (The King‘s Speech) með öðrum hætti sé þetta haft í huga. Sem betur fer ná margir einstaklingar að uppvinna fötlun sína og sigrast á lífsins erfiðleikum. Að brjóta venjurnarVið hjá Félagi lesblindra reynum að líta svo á að lesblinda sé ekki sjúkdómur þó vissulega sé hún erfið fötlun. Þó hún sé í flestum tilvikum ólæknanleg eru margar leiðir til að draga úr neikvæðum áhrifum hennar. Með þekkingu á lesblindu, árangursríkum náms- og kennsluaðferðum og jákvæðum viðhorfum geta lesblindir náð tökum á tækni og aðferðum sem stuðla að árangri í námi og starfi. Nú í upphafi 21. aldarinnar hefur því skólakerfið allar forsendur til að standa við bakið á þessum nemendum sem í gegnum tíðina hafa ekki fengið þá aðstoð sem þeir eiga rétt á. Það er nauðsynlegt að tryggja.
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar
Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun