Þeir leyna sem eiga að upplýsa – opið bréf til BÍ Ragnhildur Sverrisdóttir skrifar 4. febrúar 2011 11:00 Blaðamannafélag Íslands starfrækir siðanefnd, sem veitir blaða- og fréttamönnum aðhald. Félagið sýnir þar með vilja til að tryggja að þeir, sem telja á sér brotið í fjölmiðlum á einhvern hátt, geti leitað réttar síns án þess að fara fyrir dómstóla. Þrátt fyrir að hafa setið í stjórn Blaðamannafélagsins um tíma hafði ég ekki gert mér grein fyrir að reglur um störf siðanefndar væru jafn gallaðar og raun ber vitni. Í viðleitni til að benda félagi mínu til áratuga á þessa galla vil ég rekja feril máls sem var vísað til nefndarinnar fyrir skömmu. Í kjölfar birtingar fréttar, þar sem ranglega var lesið úr rannsóknarskýrslu Alþingis, var leitað leiðréttingar hjá viðkomandi fjölmiðli. Eftir nokkur tölvupóstsamskipti viðurkenndu fréttastjóri og viðkomandi fréttamaður að farið hefði verið með rangt mál. Þeir töldu þó ekki ástæðu til leiðréttingar, þar sem rangfærslurnar hefðu ekki verið aðalatriði fréttarinnar. Sá sem fréttin fjallaði m.a. um var ekki sama sinnis; taldi ályktanir sem dregnar höfðu verið af þessu ranga atriði meiðandi og sætti sig ekki við að vitleysan lifði í gagnasöfnum um aldur og ævi. Hann leitaði því til siðanefndar og lét fylgja með öll gögn um málið, þ. á m. tölvupóstana þar sem starfsmenn fjölmiðilsins viðurkenndu að hafa farið rangt með, en neituðu leiðréttingu. Siðanefnd tók málið til meðferðar. Samkvæmt starfsreglum hennar kannar hún hæfi nefndarmanna. Einn þeirra vék réttilega sæti, svo mér sé kunnugt, enda tengdur starfsmanni hins kærða fjölmiðils fjölskylduböndum. Ekki virðist siðanefnd þó hafa haft efasemdir um setu annars nefndarmanns, sem hefur varið drjúgum tíma í það á bloggi sínu að reyna að sýna fram á að kærandi sé hvorki sannsögull né almennt nokkurs trausts verður. Þar sem ég hafði tekið að mér að reka málið fyrir siðanefnd átti ég von á að verða kvödd fyrir siðanefndina, enda segir í vinnureglum hennar að hún skuli bjóða báðum aðilum máls að skýra mál sitt á fundum nefndarinnar. Hún skal einnig óska eftir skriflegri greinargerð beggja aðila. Ég heyrði hins vegar fyrst frá siðanefnd þegar úrskurður hennar lá fyrir. Í honum kom fram að siðanefnd hefði borist greinargerð hinna kærðu. Lesa má úr úrskurðinum að siðanefnd hafi þótt nóg að gert af því að fjölmiðillinn hafði birt ódagsetta athugasemd á vef sínum. Í kærunni hafði þó komið skýrt fram, að engin leiðrétting hafði fengist á þeim tíma sem kæran var lögð fram. Er hugsanlegt að fréttin hafi ekki verið leiðrétt fyrr en málið hafði verið kært? Það upplýsir siðanefnd ekki – og tekur því ekki afstöðu til þeirrar ákvörðunar fjölmiðilsins að neita kæranda um leiðréttingu. Þá telur siðanefnd það fjölmiðlinum til bóta, að nafn kæranda hafði ekki verið nefnt sérstaklega í hinni röngu tilvísun, heldur félag sem hann átti. Hafði þó, fyrr í þessari sömu frétt, verið tekið skýrt fram hver átti félagið og hefur aldrei verið launungarmál. Í kjölfar úrskurðarins óskaði ég eftir að fá að sjá greinargerð kærðu. Siðanefnd hafnaði því, „enda tíðkast ekki að senda slík gögn út, auk þess sem málinu er lokið af hálfu siðanefndar“. Í kjölfarið leitaði ég beint til fjölmiðilsins, en fékk þau svör að ekki sæist ástæða til að afhenda greinargerðina og ég yrði að una niðurstöðu siðanefndar. Reglurnar þarf að endurskoðaMér er til efs að blaðamenn séu almennt sáttir við þessa málsmeðferð. Hún er ekki til þess fallin að auka trú á málefnalega og hlutlæga meðferð mála. Hvers vegna tekur siðanefnd ekki á málum í samræmi við stöðuna þegar kært er, þ.e. eftir ítrekaða neitun fjölmiðils að birta leiðréttingu? Hvernig á sá sem kærir að átta sig á hvernig siðanefnd kemst að niðurstöðu sinni, ef hann fær ekki að sjá forsendur þeirrar niðurstöðu? Hvers vegna segir í vinnureglum siðanefndar að hún skuli bjóða aðilum máls að skýra mál sitt á fundum nefndarinnar ef það er mat hennar hverju sinni hvort það eigi að gera, byggt á því hvort hún telji mál nægilega upplýst samkvæmt gögnum, sem eru ekki báðum aðilum máls ljós? Hér með óska ég eftir að stjórn Blaðamannafélags Íslands svari eftirfarandi spurningum:1. Telur stjórn BÍ eðlilegt að siðanefnd félagsins taki að sér að túlka afdráttarlausar reglur um að hún skuli kalla málsaðila fyrir nefndina á þann veg að hún geri það aðeins þegar henni þykir ástæða til?2. Telur stjórn BÍ eðlilegt að siðanefndarmaður, sem ítrekað hefur dregið heilindi málsaðila í efa á opinberum vettvangi, taki þátt í afgreiðslu máls?3. Telur stjórn BÍ það þjóna tilgangi siðanefndar að málsgögn og forsendur úrskurðar nefndarinnar séu málsaðilum ekki aðgengileg, sem hefur í för með sér að niðurstaða nefndarinnar verður ávallt ógagnsæ? Blaðamannafélagið brást snöfurmannlega við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis og fjallaði ítarlega um hvernig fjölmiðlar gætu staðið sig betur í umfjöllun um þjóðfélagsmál. Það endurmat þyrfti einnig að ná til vinnubragða siðanefndar félagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Blaðamannafélag Íslands starfrækir siðanefnd, sem veitir blaða- og fréttamönnum aðhald. Félagið sýnir þar með vilja til að tryggja að þeir, sem telja á sér brotið í fjölmiðlum á einhvern hátt, geti leitað réttar síns án þess að fara fyrir dómstóla. Þrátt fyrir að hafa setið í stjórn Blaðamannafélagsins um tíma hafði ég ekki gert mér grein fyrir að reglur um störf siðanefndar væru jafn gallaðar og raun ber vitni. Í viðleitni til að benda félagi mínu til áratuga á þessa galla vil ég rekja feril máls sem var vísað til nefndarinnar fyrir skömmu. Í kjölfar birtingar fréttar, þar sem ranglega var lesið úr rannsóknarskýrslu Alþingis, var leitað leiðréttingar hjá viðkomandi fjölmiðli. Eftir nokkur tölvupóstsamskipti viðurkenndu fréttastjóri og viðkomandi fréttamaður að farið hefði verið með rangt mál. Þeir töldu þó ekki ástæðu til leiðréttingar, þar sem rangfærslurnar hefðu ekki verið aðalatriði fréttarinnar. Sá sem fréttin fjallaði m.a. um var ekki sama sinnis; taldi ályktanir sem dregnar höfðu verið af þessu ranga atriði meiðandi og sætti sig ekki við að vitleysan lifði í gagnasöfnum um aldur og ævi. Hann leitaði því til siðanefndar og lét fylgja með öll gögn um málið, þ. á m. tölvupóstana þar sem starfsmenn fjölmiðilsins viðurkenndu að hafa farið rangt með, en neituðu leiðréttingu. Siðanefnd tók málið til meðferðar. Samkvæmt starfsreglum hennar kannar hún hæfi nefndarmanna. Einn þeirra vék réttilega sæti, svo mér sé kunnugt, enda tengdur starfsmanni hins kærða fjölmiðils fjölskylduböndum. Ekki virðist siðanefnd þó hafa haft efasemdir um setu annars nefndarmanns, sem hefur varið drjúgum tíma í það á bloggi sínu að reyna að sýna fram á að kærandi sé hvorki sannsögull né almennt nokkurs trausts verður. Þar sem ég hafði tekið að mér að reka málið fyrir siðanefnd átti ég von á að verða kvödd fyrir siðanefndina, enda segir í vinnureglum hennar að hún skuli bjóða báðum aðilum máls að skýra mál sitt á fundum nefndarinnar. Hún skal einnig óska eftir skriflegri greinargerð beggja aðila. Ég heyrði hins vegar fyrst frá siðanefnd þegar úrskurður hennar lá fyrir. Í honum kom fram að siðanefnd hefði borist greinargerð hinna kærðu. Lesa má úr úrskurðinum að siðanefnd hafi þótt nóg að gert af því að fjölmiðillinn hafði birt ódagsetta athugasemd á vef sínum. Í kærunni hafði þó komið skýrt fram, að engin leiðrétting hafði fengist á þeim tíma sem kæran var lögð fram. Er hugsanlegt að fréttin hafi ekki verið leiðrétt fyrr en málið hafði verið kært? Það upplýsir siðanefnd ekki – og tekur því ekki afstöðu til þeirrar ákvörðunar fjölmiðilsins að neita kæranda um leiðréttingu. Þá telur siðanefnd það fjölmiðlinum til bóta, að nafn kæranda hafði ekki verið nefnt sérstaklega í hinni röngu tilvísun, heldur félag sem hann átti. Hafði þó, fyrr í þessari sömu frétt, verið tekið skýrt fram hver átti félagið og hefur aldrei verið launungarmál. Í kjölfar úrskurðarins óskaði ég eftir að fá að sjá greinargerð kærðu. Siðanefnd hafnaði því, „enda tíðkast ekki að senda slík gögn út, auk þess sem málinu er lokið af hálfu siðanefndar“. Í kjölfarið leitaði ég beint til fjölmiðilsins, en fékk þau svör að ekki sæist ástæða til að afhenda greinargerðina og ég yrði að una niðurstöðu siðanefndar. Reglurnar þarf að endurskoðaMér er til efs að blaðamenn séu almennt sáttir við þessa málsmeðferð. Hún er ekki til þess fallin að auka trú á málefnalega og hlutlæga meðferð mála. Hvers vegna tekur siðanefnd ekki á málum í samræmi við stöðuna þegar kært er, þ.e. eftir ítrekaða neitun fjölmiðils að birta leiðréttingu? Hvernig á sá sem kærir að átta sig á hvernig siðanefnd kemst að niðurstöðu sinni, ef hann fær ekki að sjá forsendur þeirrar niðurstöðu? Hvers vegna segir í vinnureglum siðanefndar að hún skuli bjóða aðilum máls að skýra mál sitt á fundum nefndarinnar ef það er mat hennar hverju sinni hvort það eigi að gera, byggt á því hvort hún telji mál nægilega upplýst samkvæmt gögnum, sem eru ekki báðum aðilum máls ljós? Hér með óska ég eftir að stjórn Blaðamannafélags Íslands svari eftirfarandi spurningum:1. Telur stjórn BÍ eðlilegt að siðanefnd félagsins taki að sér að túlka afdráttarlausar reglur um að hún skuli kalla málsaðila fyrir nefndina á þann veg að hún geri það aðeins þegar henni þykir ástæða til?2. Telur stjórn BÍ eðlilegt að siðanefndarmaður, sem ítrekað hefur dregið heilindi málsaðila í efa á opinberum vettvangi, taki þátt í afgreiðslu máls?3. Telur stjórn BÍ það þjóna tilgangi siðanefndar að málsgögn og forsendur úrskurðar nefndarinnar séu málsaðilum ekki aðgengileg, sem hefur í för með sér að niðurstaða nefndarinnar verður ávallt ógagnsæ? Blaðamannafélagið brást snöfurmannlega við skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis og fjallaði ítarlega um hvernig fjölmiðlar gætu staðið sig betur í umfjöllun um þjóðfélagsmál. Það endurmat þyrfti einnig að ná til vinnubragða siðanefndar félagsins.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar