Hvernig á lögreglumaður að vinna vinnu sína? G. Jökull Gíslason skrifar 19. maí 2011 10:00 Í vikunni var þingfest ákæra á hendur lögreglumanni fyrir meint brot í starfi. Hið meinta brot er að hafa unnið vinnu sína af kostgæfni. Það hafði afleiðingar í för með sér að ungur maður fótbrotnaði eða réttara sagt ungur ökuníðingur sem var að reyna að stinga af frá umferðarlagabroti og hlýddi engum stöðvunarmerkjum og gerði sitt ítrasta til að flýja frá lögreglu. Í eftirförinni fótbrotnaði hann þegar hann reyndi að hlaupa frá bíl sínum eftir að hafa lokast af í botngötu. Nú situr lögreglumaðurinn sem veitti honum eftirför sjálfur fyrir dómara sem á eftir að meta hvort hann hafi gerst brotlegur við vinnu sína. Allt þetta mál er hið versta, bæði fyrir lögreglumanninn sjálfan og ekki síður hinn almenna borgara, vegna þess að ákæra af þessu tagi sýnir að lögreglumenn njóta takmarkaðar verndar í starfi sem fyrir er í fólgin mikil áhætta, sérstaklega ef á að vinna lögreglustarfið vel. Á þrettán ára starfsferli hef ég unnið með mörgum lögreglumönnum, langflestum úrvals mönnum en inni á milli voru einstaklingar sem voru hræddir við vinnu sína og þorðu ekki að taka ákvarðanir eða fara út í aðgerðir af ótta við afleiðingar. Það eru verstu lögreglumenn sem ég hef unnið með. Lögreglustarfið er ekki í dags daglegu umhverfi þar sem allir einstaklingar eru góðir og gegnir borgarar heldur í jaðri samfélagsins þar sem níðingsverk, óheilindi og illur ásetningur á sér stað og það er hlutverk lögreglumanna öðru fremur að halda þessum myrkari hluta daglegs lífs í skefjum og sjá þannig til þess að venjulegt fólk geti lifað sínu venjulega lífi í friði. En til þess að vera vernd samfélagsins þurfa lögreglumenn sjálfir að njóta verndar og það verður að gefa þeim nauðsynlegt svigrúm til þess að vinna sína vinnu. Hvaða skilaboð er þá verið að senda með því að gefa út ákærur fyrir brot sem unnin eru í starfi og eru í raun fólgin í því að vinna vinnu sína? Nokkrar ákærur hafa verið gefnar út af slíkum atvikum og dómar fallið og í sumum tilvikum án þess að eiginlegt tjón eigi sér stað. Í héraðsdómi þar sem lögreglumaður var ákærður fyrir að aka ólátasegg tíu mínútna leið úr miðbæ Reykjavíkur var lögreglumaðurinn sýknaður og dómarinn varði þó nokkru af rökstuðning sínum í að velta fyrir sér starfsumhverfi lögreglu og allsherjarreglu. Sá dómur er fyrir margt sérstakur þar sem hann er eini dómurinn sem til er á Íslandi þar sem dómari gefur þessum atriðum gaum en fordæmisgildi hans er ekkert þar sem dómnum var að hluta til snúið í Hæstarétti án þess að farið væri út í slík atriði í rökstuðningi. Nú ætla ég ekki að útiloka að lögreglumaður eigi eftir að brjóta alvarlega af sér né segja að ekki eigi að kæra slík mál, heldur vil ég benda á að eðli starfsins vegna þurfi að fara varlega í að gefa út slíkar ákærur og lögreglumenn verði að hafa svigrúm til að geta unnið vinnu sína án þess að stærsti áhættuþátturinn í þeirra annars hættulega starfi sé að sitja uppi með ákærur fyrir atvik sem eru hluti af þeirra starfsumhverfi. Erlendis þekkist það víða að fagnefndir meti slík atvik út frá eðli lögreglustarfsins áður en ákvörðun um ákæru er gefin út. Hér á landi fá slík mál enga slíka faglega umfjöllun heldur er það sami aðili sem rannsakar meint brot og gefur út ákæru, en það á ekki við um nein önnur brot. Þá er það orðið afar áhættusamt að vinna sem lögreglumaður þegar lögreglumenn eiga yfir höfði sér háar bótakröfur frá einstaklingum sem ættu í raun betur heima hjá ríki á grundvelli húsbóndaábyrgðar. Með þessari grein vil ég vekja lesendur til umhugsunar um það hvernig lögreglumenn þeir vilja hafa. Viljum við lögreglumenn sem vinna óhræddir af bestu samvisku við það að sporna við afbrotum eða lögreglumenn sem vilja frekar heima sitja vegna ótta við að hver einasta misfella verði kærð? Í því máli sem nú er kært fyrir hefði það verið hægur leikur fyrir lögreglumanninn að missa af ökuníðingnum og koma sér þannig frá áhættu um hugsanlegar afleiðingar. Þess í stað væri miklu einfaldara að kæra aðeins þá sem eru löghlýðnari og stoppa af sjálfsdáðum. Eða bara gera sem allra minnst. Eru það skilaboðin sem við viljum senda til lögreglumanna? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson Skoðun Um læknisvottorð til vinnuveitenda Gunnar Ármannsson Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson Skoðun Skoðun Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Um læknisvottorð til vinnuveitenda Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Ert þú í tengslum? Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hin hljóða millistétt Bjarki Ómarsson skrifar Skoðun Af hverju er verðlag hér tvöfalt hærra en í Evrópu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þegar hríðinni slotar Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Nemendalýðræði á brauðfótum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun Þannig gæti Alþingi sameinast um orkumál Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin – Með og á móti Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stuðlar ekki að sérstöðu eins fyrirtækis á BSÍ Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Sex liða áætlun til að koma á jafnvægi í húsnæðismálunum. Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Hættur kynhlutleysisins Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Ólögleg áfengissala Ari Jónsson skrifar Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Gerræði ráðherranna Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Með lygina að vopni Páll Hermannsson skrifar Skoðun Leyfið til að drepa langreyði - óforsvaranleg ákvörðun Micah Garen skrifar Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Í vikunni var þingfest ákæra á hendur lögreglumanni fyrir meint brot í starfi. Hið meinta brot er að hafa unnið vinnu sína af kostgæfni. Það hafði afleiðingar í för með sér að ungur maður fótbrotnaði eða réttara sagt ungur ökuníðingur sem var að reyna að stinga af frá umferðarlagabroti og hlýddi engum stöðvunarmerkjum og gerði sitt ítrasta til að flýja frá lögreglu. Í eftirförinni fótbrotnaði hann þegar hann reyndi að hlaupa frá bíl sínum eftir að hafa lokast af í botngötu. Nú situr lögreglumaðurinn sem veitti honum eftirför sjálfur fyrir dómara sem á eftir að meta hvort hann hafi gerst brotlegur við vinnu sína. Allt þetta mál er hið versta, bæði fyrir lögreglumanninn sjálfan og ekki síður hinn almenna borgara, vegna þess að ákæra af þessu tagi sýnir að lögreglumenn njóta takmarkaðar verndar í starfi sem fyrir er í fólgin mikil áhætta, sérstaklega ef á að vinna lögreglustarfið vel. Á þrettán ára starfsferli hef ég unnið með mörgum lögreglumönnum, langflestum úrvals mönnum en inni á milli voru einstaklingar sem voru hræddir við vinnu sína og þorðu ekki að taka ákvarðanir eða fara út í aðgerðir af ótta við afleiðingar. Það eru verstu lögreglumenn sem ég hef unnið með. Lögreglustarfið er ekki í dags daglegu umhverfi þar sem allir einstaklingar eru góðir og gegnir borgarar heldur í jaðri samfélagsins þar sem níðingsverk, óheilindi og illur ásetningur á sér stað og það er hlutverk lögreglumanna öðru fremur að halda þessum myrkari hluta daglegs lífs í skefjum og sjá þannig til þess að venjulegt fólk geti lifað sínu venjulega lífi í friði. En til þess að vera vernd samfélagsins þurfa lögreglumenn sjálfir að njóta verndar og það verður að gefa þeim nauðsynlegt svigrúm til þess að vinna sína vinnu. Hvaða skilaboð er þá verið að senda með því að gefa út ákærur fyrir brot sem unnin eru í starfi og eru í raun fólgin í því að vinna vinnu sína? Nokkrar ákærur hafa verið gefnar út af slíkum atvikum og dómar fallið og í sumum tilvikum án þess að eiginlegt tjón eigi sér stað. Í héraðsdómi þar sem lögreglumaður var ákærður fyrir að aka ólátasegg tíu mínútna leið úr miðbæ Reykjavíkur var lögreglumaðurinn sýknaður og dómarinn varði þó nokkru af rökstuðning sínum í að velta fyrir sér starfsumhverfi lögreglu og allsherjarreglu. Sá dómur er fyrir margt sérstakur þar sem hann er eini dómurinn sem til er á Íslandi þar sem dómari gefur þessum atriðum gaum en fordæmisgildi hans er ekkert þar sem dómnum var að hluta til snúið í Hæstarétti án þess að farið væri út í slík atriði í rökstuðningi. Nú ætla ég ekki að útiloka að lögreglumaður eigi eftir að brjóta alvarlega af sér né segja að ekki eigi að kæra slík mál, heldur vil ég benda á að eðli starfsins vegna þurfi að fara varlega í að gefa út slíkar ákærur og lögreglumenn verði að hafa svigrúm til að geta unnið vinnu sína án þess að stærsti áhættuþátturinn í þeirra annars hættulega starfi sé að sitja uppi með ákærur fyrir atvik sem eru hluti af þeirra starfsumhverfi. Erlendis þekkist það víða að fagnefndir meti slík atvik út frá eðli lögreglustarfsins áður en ákvörðun um ákæru er gefin út. Hér á landi fá slík mál enga slíka faglega umfjöllun heldur er það sami aðili sem rannsakar meint brot og gefur út ákæru, en það á ekki við um nein önnur brot. Þá er það orðið afar áhættusamt að vinna sem lögreglumaður þegar lögreglumenn eiga yfir höfði sér háar bótakröfur frá einstaklingum sem ættu í raun betur heima hjá ríki á grundvelli húsbóndaábyrgðar. Með þessari grein vil ég vekja lesendur til umhugsunar um það hvernig lögreglumenn þeir vilja hafa. Viljum við lögreglumenn sem vinna óhræddir af bestu samvisku við það að sporna við afbrotum eða lögreglumenn sem vilja frekar heima sitja vegna ótta við að hver einasta misfella verði kærð? Í því máli sem nú er kært fyrir hefði það verið hægur leikur fyrir lögreglumanninn að missa af ökuníðingnum og koma sér þannig frá áhættu um hugsanlegar afleiðingar. Þess í stað væri miklu einfaldara að kæra aðeins þá sem eru löghlýðnari og stoppa af sjálfsdáðum. Eða bara gera sem allra minnst. Eru það skilaboðin sem við viljum senda til lögreglumanna?
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun