Fleiri fréttir

Enn um styrk fræðasviða og mikilvægi hugvísinda

Eiríkur Smári Sigurðarson skrifar

Mennta- og menningarmálaráðherra hefur í þremur greinum í Fréttablaðinu kynnt nýja stefnu í háskólamálum og í frumvarpi til fjárlaga, þar sem frekari niðurskurður í fjármögnun háskóla er boðaður ásamt breytingum á reiknilíkani sem notað er til að skipta fjárveitingum milli háskólanna, kemur einnig fram ákveðin stefna. Af sumu sem hefur verið ritað í kjölfarið mætti ætla að nú eigi að flytja fé í stórum stíl úr „hörðum“ greinum yfir í „mjúkar“ og að þetta muni draga úr samkeppnishæfni þjóðarinnar og valda samfélaginu varanlegu tjóni.

Strætó ætlar að gera enn betur

Reynir Jónsson skrifar

Veruleg fækkun hefur orðið á umferðaróhöppum hjá Strætó bs. á umliðnum árum. Sérstakt forvarnarverkefni Strætó í samstarfi við VÍS á sinn þátt í þeim árangri sem náðst hefur en það hófst í byrjun árs 2008 og er enn í gangi. Markmið þess er að fækka slysum og stuðla að auknu öryggi vegfarenda. Þótt árangurinn fram til þessa sé uppörvandi fyrir Strætó ætlum við engu að síður að gera enn betur.

Skref í átt að betri heilsu

Gunnfríður Elín Hreiðarsdóttir skrifar

Síðastliðna daga hafa transfitusýrur í matvælum og áhrif þeirra á heilsu neytenda verið mikið til umræðu í kjölfar mælinga danska læknisins Steen Stender á magni transfitusýra í matvælum hérlendis. Að öðrum ólöstuðum er líklega hægt að segja að Stender sé sá sem hvað ötulast hefur unnið að því að vekja almenning til vitundar um áhrif neyslu á transfitusýrum á heilsu manna. Í byrjun tíunda áratugarins komu fyrstu upplýsingar um skaðleg áhrif transfitusýra á heilsu fólks og Stender, þá formaður manneldisráðs í Danmörku, beitti sér fyrir því að transfitusýrur væru bannaðar í matvælum þar í landi, með lýðheilsusjónarmið að leiðarljósi. Það var þó ekki fyrr en áratug síðar að markmiðið náðist og Danir settu reglugerð sem bannaði matvæli sem innihéldu hærra magn af transfitusýrum en sem nemur tveimur grömmum í hverjum 100 grömmum af fitu, þá fyrstir þjóða.

Sameining háskóla

Vífill Karlsson skrifar

Borgfirðingar vöknuðu upp við vondan draum í síðastliðinni viku þegar tilkynning kom í fjölmiðlum um að það merka skólastarf sem haldið hefur verið uppi á Bifröst síðan 1955 yrði skorið niður við trog. Að vísu voru framtíðaráform Bifrastar áframhaldandi starfræksla frumgreinadeildar og námskeiðahalds en allt háskólanám yrði flutt til Reykjavíkur.

Að leigja eða eiga – jöfnum réttinn

Elín Björg Jónsdóttir og Hilmar Ögmundsson skrifar

Eftir bankahrunið hefur fjöldi fólks misst heimili sín eða er við það að missa þau vegna óyfirstíganlegrar greiðslubyrði sem fall krónunnar og aukin verðbólga hafa orsakað. Þörfin fyrir leigumarkað hefur því aukist til muna og í mörgum tilfellum er ekki hægt að vænta þess að fólk ráði við að greiða markaðsverð á húsaleigu.

Þjónusta Frumherja við OR

Orri Hlöðversson skrifar

Í fjölmiðlaumræðu að undanförnu hafa kaup Frumherja og rekstur á orkumælum fyrir Orkuveitu Reykjavíkur verið gerð tortryggileg. Í því ljósi er rétt að fara yfir tildrög þess að Frumherji gerði tilboð í kaup og rekstur orkumælanna á sínum tíma. Samningar þeir sem gerðir hafa verið um prófun og skráningu mælanna voru gerðir áður en núverandi eigendur eignuðust Frumherja.

„…tillit til sérstöðu Íslands og væntinga…“

Össur Skarphéðinsson skrifar

Við erum gæfusöm þjóð í gjöfulu landi. Á hverjum degi gefur Ísland okkur hreint vatn, græna orku, ferskan fisk og landbúnaðarafurðir í hæsta gæðaflokki. Auðlindir til lands og sjávar héldu lífinu í okkur gegnum aldirnar. Á tuttugustu öldinni lærðum við að nýta þær á sjálfbæran hátt og byggðum upp þróttmikið atvinnulíf. Skynsamleg og sjálfbær nýting auðlinda lands og sjávar, auk mannauðsins sem býr í okkur sjálfum, er lykillinn að framtíð Íslands.„

Tvíeggja persónukjör

Eiríkur Bergmann skrifar

Til viðbótar við að kjósa forsætisráðherra beinni kosningu, virkja beint lýðræði með aukinni notkun þjóðaratkvæðagreiðslna, semja alhliða borgaralega réttindaskrá og lækka kosningaaldurinn í sextán myndi ég vilja skoða það að viðhafa persónukjör í einhverri mynd í þingkosningum.

Skuldsetningarheimild Alþingis takmörkuð í stjórnarskrá

Vilhjálmur Þ. Á. Vilhjálmsson skrifar

Alþingi fer með fjárveitingarvaldið að meginstefnu til á meðan sveitarfélög fara með fjárveitingarvaldið að hluta, samkvæmt 2. mgr. 78. gr. stjskr. sbr. 2. mgr. 9. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998. Samkvæmt 2. ml. 40. gr. stjórnarskrárinnar má ekki taka lán nema samkvæmt lagaheimild og er þar átt við að einungis þurfi einfaldan meirihluta þings. Undanfarið hefur hið opinbera farið mikinn í skuldsetningu og er nú svo komið að mörg sveitarfélög ramba á barmi gjaldþrots. Ekki þarf að fara mörgum orðum um fjárlagahallann og stöðu ríkissjóðs.

Opið bréf til Páls Magnússonar útvarpsstjóra RÚV

Bjarni Jónsson skrifar

Undanfarið hefur Siðmennt, félag siðrænna húmanista á Íslandi, orðið fyrir mikilli gagnrýni frá starfsmönnum Þjóðkirkjunnar í fjölmiðlum. Hefur sú gagnrýni meðal annars komið frá prestum og sjálfum biskupnum yfir Íslandi. Stjórn Siðmenntar fagnar allri málefnalegri umræðu um mannréttindi og ólíkar lífsskoðanir.

Vakin af værum svefni vanans

Nú eru hópar í samfélaginu sem vilja draga úr samstarfi trúfélaga og skóla og ég tel ýmislegt sem hægt er að ræða í þeim hugmyndum. Það getur verið erfitt að vera barnið sem fær ekki að taka þátt þegar skólinn fer í heimsókn í kirkjuna eða þegar presturinn eða djákninn kemur í heimsókn í leikskólann.

Pólitísk málaferli

Níu manneskjur eru ákærðar fyrir brot á 100. grein hegningarlaga, fyrir að hafa ráðist „á Alþingi, svo að því eða sjálfræði þess [væri] hætta búin“. Af fréttaflutningi, lögregluskýrslum og málatilbúnaði saksóknara er ljóst að sakborningar beittu enga ofbeldi; þeir gengu inn í þinghúsið, og einn hrópaði af þingpöllum.

Hvað er stjórnmálamenning?

Hvað er stjórnmálamenning? Menning í stjórnmálum er fyrsta svarið og myndu margir segja það útúrsnúning. Þetta getur verið framkoma, hefðir, samstaða, ábyrgð, beiting hugmynda og hugtaka, uppeldi og ýmislegt annað. Okkur virðist skorta flest af þessu. Í stjórnmálum koma fram hagsmunir stjórnmálamanna og þeirra sem þeim hafa fengið atkvæði sitt.

Sjálfstæði þjóðkirkjunnar fer vaxandi

Sjálfstæði þjóðkirkjunnar hefur farið vaxandi síðasta hálfan annan áratug, sem sést á ýmsan hátt í starfi kirkjunnar og stjórnun hennar. Það er einna skýrast í stöðu kirkjuþings gagnvart stofnunum ríkisins. Stærsta skref í átt til aukins sjálfstæðis var án efa rammalöggjöf Alþingis um stöðu og starfshætti hennar árið 1998. Með þeim lögum minnkuðu afskipti Alþingis til muna og hefur það reynst farsælt fyrir ríki, kirkju og þjóð.

Öflugt íþróttastarf ungmenna

Á dögunum var haldin alþjóðleg ráðstefna í Reykjavík undir yfirskriftinni Æskan - Rödd framtíðar. Meginefni hennar var kynning á rannsókn á öllum Norðurlöndunum, þ.m.t. sjálfstjórnarlöndunum þremur, á meðal 16-19 ára ungmenna. Þar eru m.a. könnuð viðhorf ungmenna til samfélagsins, netnotkun ungmenna, viðhorf til kynjajafnréttis, menntakerfis og svo mætti lengi telja. Ennfremur er spurst fyrir um líðan og svo daglega hegðun. Margt í þessari könnun hefur vakið verðskuldaða athygli en mig langar hér að nefna sérstaklega eitt atriði.

Sagnfræðingur á villigötum

Hjörleifur Guttormsson skrifar

Ég varð ekki lítið undrandi við lestur á grein Sverris Jakobssonar sagnfræðings í Fréttablaðinu 2. nóvember sl. undir fyrirsögninni Svik við málstaðinn? Þar tekur greinarhöfundur sér fyrir hendur að réttlæta uppgjöf forystu Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs gagnvart Samfylkingunni við ríkisstjórnarmyndun í maí 2009 þar sem flokkurinn var dreginn inn á spor umsóknar um aðild að Evrópusambandinu þvert á grundvallarstefnu sína.

Um arð af veiturekstri

Eiríkur Hjálmarsson skrifar

Ef orku- eða veitufyrirtæki skilar eigendum sínum arði, jafngildir arðurinn þá skattlagningu á notendur? Þessi spurning var sett fram hér í blaðinu í gær og niðurstaða skrifarans virtist vera að svo væri. Voru Hvergerðingar og Kópavogsbúar sérstaklega tilteknir sem meint fórnarlömb Reykvíkinga í þessum efnum.

Áfram Gillz

Óli Tynes skrifar

Ég minnist þess ekki að ég hafi hitt hinn glaðbeitta Gillzenegger. Hann verandi heimsfrægur hef ég þó auðvitað vitað af honum.

Gagnrýnin hugsun og háskólastarf

Tólf prófessorar við HR og HÍ skrifar

Tólf prófessorar við HR og Hí svara hér grein menntamálaráðherra úr Fréttablaðinu þann 21. október.

Bjúgverpill og birtingarform ráðstjórnar

Blessaður Guðmundur Ingi. Þessi skrif eru að hluta til svar við þinni síðustu grein en líka almennir þankar og áskorun til Mannréttindaráðs Reykjavíkurborgar.

Alþjóðadagur um sykursýki

Miklar framfarir hafa verið í meðferð við sykursýki undanfarna áratugi og þeir sem greinast með sykursýki í dag hafa mun meiri líkur á að lifa góðu lífi en þeir sem greindust um miðja síðustu öld.

Góð ráð til að sundra samfélagi

1. Ráðumst á garðinn þar sem hann er lægstur. Leikskólinn er tilvalinn. Þar er smæsta fólkið, sem ver sig ekki hjálparlaust. Í góðum leikskóla er unnið að því að börn öðlist öryggi og sterka sjálfsmynd og lagður grunnur að gagnrýninni og skapandi hugsun. Markmiðið er að nemendur séu og verði gerendur í lýðræðissamfélagi. Þetta er auðvitað stórhættulegt.

Heilbrigt byggðajafnvægi

Sigmundur Ernir Rúnarsson skrifar

Kynjajafnrétti hefur tekið drjúgan tíma umræðunnar á Íslandi á undanförnum árum – og er það vel. Árangurinn hefur skilað sér í samstöðu; landsmenn vilja tryggja stúlkum og drengjum sömu tækifæri til mennta, starfa og launa - og almennt gera báðum kynjum jafn hátt undir höfði í leit þeirra að lífsgæðum. Um þetta er ekki lengur deilt.

Orkufyrirtæki á tímamótum

Hörður Arnarson skrifar

Miklar breytingar hafa átt sér stað í umhverfi orkugeirans á undanförnum misserum, bæði hérlendis og erlendis. Stöðug hækkun raforkuverðs í Evrópu, tækniþróun, aukin eftirspurn eftir endurnýjanlegri orku og takmarkað framboð af orkulindum hérlendis eru breytingar og tækifæri sem orkufyrirtæki þurfa að bregðast við. Breytingar þessar hafa mikil áhrif á starfsemi Landsvirkjunar.

Óþarft framsal

Pawel Bartoszek skrifar

Það er ágætishætta á að Evrópusambands-sönglagið yfirgnæfi önnur tónverk á stjórnlagaþinginu, sem væri mikið slys.

Sjálfsvíg - hvað svo?

Vart er hægt að hugsa sér þyngra áfall í lífinu en þegar einhver sem maður elskar ákveður að stytta sér aldur. Samkvæmt upplýsingum frá landlæknisembættinu eru sjálfsvíg á Íslandi um 12,8 sjálfsvíg á hverja 100.000 íbúa.

Opið bréf til heilbrigðisráðherra

Ágæti ráðherra. Fyrirhugaður niðurskurður á grunnþjónustu á sjúkrahúsum á landsbyggðinni vekur upp áleitnar spurningar. Ljóst er að tillögurnar fela í sér kerfisbreytingu þar sem þungi niðurskurðarins lendir á stofnunum sem nú standa fyrir u.þ.b. 10% af útgjöldum til heilbrigðismála.

Álitsgerð forseta lagadeildar Háskólans í Reykjavík

Brynjar Níelsson skrifar

Þórður Gunnarsson, forseti lagadeildar Háskólans í Reykjavík, ritaði grein í síðasta helgarblaði Fréttablaðsins til að skýra nánar álitsgerð sína fyrir slitastjórn Glitnis banka hf. þess efnis að íslenskir dómstólar séu illa í stakk búnir til að leysa úr jafn flóknu og umfangsmiklu máli og stefnt var fyrir dóm í New York á hendur sjö íslenskum aðilum.

Nýtt Ísland

Birgir Loftsson skrifar

Það er viðeigandi að fara út í stjórnarskrárbreytingu eftir þá miklu kollsteypu sem íslenskt samfélag hefur orðið fyrir og raunar er það löngu orðið tímabært.

ESB stuðlar að friði

Anna Pála Sverrisdóttir skrifar

Nei, það verður enginn Evrópuher með herskyldu fyrir börnin okkar. Þegar og ef Íslendingar ákveða að ganga alla leið inn í Evrópusambandið verður herskylda ekki áhyggjuefni.

Til varnar Jóhönnu

Ellert B. Schram skrifar

Í öllum þeim óróa og óvissu sem enn er fyrir hendi í samfélaginu er ýmsu kastað fram í fljótfærni, reiði og hugarangri. Þetta skil ég. Ég skil líka mótmæli og vanstillingu þeirra sem eiga um sárt að binda. Örvænting er skiljanleg hjá því fólki sem missir húsnæði sitt eða á ekki lengur fyrir lífsnauðsynjum.

Engin transfita

Um daginn birtist heilsíðuauglýsing í blaði þar sem ákveðin tegund örbylgjupopps var auglýst undir orðunum „Engin transfita“. Auglýsingin gladdi mig mjög því hún sýnir að markaðurinn bregst við umræðunni um óhollustu transfitusýra í matvælum. Nýlega birtist einnig þessi áskorun:

Um þrískiptingu ríkisvaldsins

Hjörtur Hjartarson skrifar

Ekkert ákvæði stjórnarskrárinnar er undanþegið endurskoðun, en sum málefni hafa verið mér hugleiknari en önnur. Raunveruleg þrískipting ríkisvalds, lýðræði og jafnrétti eru lykillinn að því að losa um skaðleg tök sérhagsmunaafla á íslensku samfélagi.

Góðverk á annarra kostnað

Ögmundur Jónasson, núverandi ráðherra og fyrrverandi formaður BSRB, lýsti því yfir nýverið að hann væri fylgjandi hugmyndum Hagsmunasamtaka heimilanna um almenna niðurfellingu skulda.

Stjórnarskráin verndi borgarana frá níðskrifum sorprita

Ástþór Magnússon skrifar

Fyrrum ritstjóri sorprits vill vernd Stjórnarskrár til að halda úti níðskrifum. Til að bera út lyga- og gróusögur að vild. Til að halda áfram að birta á forsíðu krassandi fyrirsagnir um Ástþór Magnússon. Síðastliðinn áratug hefur ritstjórinn og sorprit hans borið fimmtíu lygasögur út um manninn m.a. kallað hann þjóf og sagt hann hafa sent átta vopnaða hrotta á leigendur. 24 október s.l. birti sopritið grein undir fyrirsögninni: "Jólasveinn í framboði".

Sterkari saman

Stefan Füle skrifar

Ísland og Evrópusambandið aðhyllast sömu grundvallargildi, lýðræði og mannréttindi, og vinna nú þegar saman að því að breiða þau út á alþjóðavettvangi. Sem framkvæmdastjóri stækkunar- og nágrannastefnu ESB fagna ég því að aðildarviðræður við Ísland séu formlega hafnar. Það hvernig Ísland hefur tekist á við afleiðingar bankahrunsins, hvort heldur sem litið er til efnahagsumbóta eða stjórnkerfisbreytinga, sýnir hversu rótgróin og sterk lýðræðishefðin á Íslandi er.

Tveggja kosta völ

Þorvaldur Gylfason skrifar

Stjórnlagaþingið á tveggja kosta völ, þegar það kemur saman. Annar kosturinn er að leggja tillögur um breytingar á stjórnarskránni fyrir Alþingi og láta þinginu eftir að leggja fram ný drög að stjórnarskrá.

Í umboði hvers situr framkvæmdavaldið?

Þór Gíslason skrifar

Meðferð valds í stjórnskipan íslenska lýðveldisins er mjög brengluð og þarfnast lagfæringar. Á 135. löggjafarþinginu árið 2007-2008 náðu 84% frumvarpa til laga, sem lögð voru fram í nafni ríkisstjórnar, að verða að lögum. Aðeins 7% frumvarpa stjórnarþingmanna (tvö af 28) urðu að lögum, en ekkert af 51 frumvarpi stjórnarandstöðuþingmanna.

Þjóðaratkvæðagreiðsla er alltaf bindandi

Pétur Óli Jónsson skrifar

Ég horfði á Silfur Egils þann 24. október, þar var þingmaður sem hélt því fram að þjóðaratkvæðagreiðslan vegna ESB væri ekki bindandi. Hann benti á að þingið ætti eftir að fjalla um málið eftir atkvæðagreiðsluna. Ég er ósammála túlkun þingmannsins og er þeirrar skoðunar að þingið er bundið af niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar.

Úr vöndu er að ráða – 523 í framboði

Lára Óskarsdóttir skrifar

Erla Sigurðardóttir veltir fyrir sér, í grein sinni „Er stjórnlagaþing ópíum fólksins“?, sem birtist í Fréttablaðinu 22. október, hvernig vinnan á væntanlegu Stjórnlagaþingi muni fara fram. Greinin er góð lesning og kveikir upp spurningar eins og hvort Stjórnlagaþing sé yfir höfuð framkvæmanlegt.

Geta vinstrimenn eitthvað lært

Svavar Gestsson skrifar

Fyrsta vinstristjórnin var felld á vísitölubótum; 1958. Það gerðist á ASÍ þingi þannig að greidd voru atkvæði um það hvort fresta mætti vísitölubótum. Því var hafnað. Í staðinn fékk launafólk 12 ára ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins.

Áhyggjur af niðurskurði

Steina Þórey Ragnarsdóttir skrifar

Það er með ólíkindum að niðurskurðarhnífurinn virðist enn ætla að bitna á stofnun eins og Heilbrigðisstofnun Suðurnesja (HSS), sem hefur náð að spara ár fyrir ár og héldum við í sakleysi okkar að ekki þyrfti að höggva svo mikið skarð í þjónustuna.

Sjá næstu 50 greinar

Mest lesið