Ný gjaldfrjáls íslensk-ensk veforðabók opnuð Magnús Jochum Pálsson skrifar 23. október 2025 10:58 Árnastofnun er til húsa í Eddu við Suðurgötu en hér má sjá dæmi um leit í orðabókinni nýju. Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum gerir í dag aðgengilega nýja Íslensk-enska veforðabók. Hún er tíunda tvímálaorðabókin sem stofnunin hefur birt undanfarin fjórtán ár. Orðabókin telur 54 þúsund uppflettiorð, 33 þúsund málnotkunardæmi og tíu þúsund orðasambönd. Upplesinn framburður fylgir öllum uppflettiorðunum sem nýtist einkum erlendum notendum sem eru að læra íslensku. Orðabókin er ókeypis og birtist eingöngu á vefnum, enska.arnastofnun.is og á vefgáttinni m.is. Aðalritstjóri orðabókarinnar er Þórdís Úlfarsdóttir og ritstjórar ensku eru Max Naylor og Björn Halldórsson. Þá kom Larissa Kayser einnig að þýðingarvinnunni og verkefnisstjóri er Halldóra Jónsdóttir. Vinna við Íslensk-enska veforðabók hófst árið 2021 sem rannsóknarverkefni þar sem prófaðar voru sjálfvirkar aðferðir til að flýta þýðingarvinnunni og í framhaldinu fengust styrkir til að halda verkinu áfram. Byggir á grunni íslensk-skandínavískrar veforðabókar Grundvöllurinn að verkefninu er íslensk-skandinavíska veforðabókin ISLEX sem opnuð var á vefnum haustið 2011 og tengdi íslensku við dönsku, sænsku, nýnorsku og norskt bókmál. Síðar bættust við finnska og færeyska og síðan þá hefur íslenski orðagrunnurinn verið stækkaður, endurskoðaður og fleiri orðabækur hafa fylgt í kjölfarið. Næsta veforðabók, Lexía, hefur að geyma íslensk-franska og íslensk-þýska orðabók (lexia.arnastofnun.is) og nýlega gaf stofnunin út Íslensk-pólska veforðabók (polska.arnastofnun.is). Verkefnið hefur fengið fjárveitingu frá menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðuneytinu auk styrkja frá Styrktarsjóði Áslaugar Hafliðadóttur á vegum Háskóla Íslands Íslensk tunga Íslensk fræði Mest lesið Kim mældist með „litla heilavirkni“ Lífið Vann ekki úr nauðguninni og skaddaðist á mænu Lífið Fagnaði 35 árum með stæl í Kólumbíu Lífið Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Menning Stjörnulífið: Ólétta og ást í 23 ár Lífið Radiohead frestar tónleikum sínum í Köben Lífið „Besta byrjun á desember sem hægt var að hugsa sér“ Lífið Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Menning Nýtt lúxushótel við svarta strönd býður upp á kyrrð og fegurð Lífið samstarf Er hægt að njóta kynlífs þrátt fyrir mikla áfallasögu? Lífið Fleiri fréttir Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Sjá meira
Orðabókin telur 54 þúsund uppflettiorð, 33 þúsund málnotkunardæmi og tíu þúsund orðasambönd. Upplesinn framburður fylgir öllum uppflettiorðunum sem nýtist einkum erlendum notendum sem eru að læra íslensku. Orðabókin er ókeypis og birtist eingöngu á vefnum, enska.arnastofnun.is og á vefgáttinni m.is. Aðalritstjóri orðabókarinnar er Þórdís Úlfarsdóttir og ritstjórar ensku eru Max Naylor og Björn Halldórsson. Þá kom Larissa Kayser einnig að þýðingarvinnunni og verkefnisstjóri er Halldóra Jónsdóttir. Vinna við Íslensk-enska veforðabók hófst árið 2021 sem rannsóknarverkefni þar sem prófaðar voru sjálfvirkar aðferðir til að flýta þýðingarvinnunni og í framhaldinu fengust styrkir til að halda verkinu áfram. Byggir á grunni íslensk-skandínavískrar veforðabókar Grundvöllurinn að verkefninu er íslensk-skandinavíska veforðabókin ISLEX sem opnuð var á vefnum haustið 2011 og tengdi íslensku við dönsku, sænsku, nýnorsku og norskt bókmál. Síðar bættust við finnska og færeyska og síðan þá hefur íslenski orðagrunnurinn verið stækkaður, endurskoðaður og fleiri orðabækur hafa fylgt í kjölfarið. Næsta veforðabók, Lexía, hefur að geyma íslensk-franska og íslensk-þýska orðabók (lexia.arnastofnun.is) og nýlega gaf stofnunin út Íslensk-pólska veforðabók (polska.arnastofnun.is). Verkefnið hefur fengið fjárveitingu frá menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðuneytinu auk styrkja frá Styrktarsjóði Áslaugar Hafliðadóttur á vegum Háskóla Íslands
Íslensk tunga Íslensk fræði Mest lesið Kim mældist með „litla heilavirkni“ Lífið Vann ekki úr nauðguninni og skaddaðist á mænu Lífið Fagnaði 35 árum með stæl í Kólumbíu Lífið Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Menning Stjörnulífið: Ólétta og ást í 23 ár Lífið Radiohead frestar tónleikum sínum í Köben Lífið „Besta byrjun á desember sem hægt var að hugsa sér“ Lífið Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Menning Nýtt lúxushótel við svarta strönd býður upp á kyrrð og fegurð Lífið samstarf Er hægt að njóta kynlífs þrátt fyrir mikla áfallasögu? Lífið Fleiri fréttir Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Sjá meira